Φοροδιαφυγή και αυτοπυροβολισμοί

Φοροδιαφυγή και αυτοπυροβολισμοί

3' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

​​Η αποτελεσματικότητα και η αξιοπιστία των μεταρρυθμίσεων για την πρόληψη και πάταξη εκτεταμένης φοροδιαφυγής, διαπλοκής και διαφθοράς εξακολουθούν να υπονομεύονται από έλλειψη ανεξαρτησίας και στρατηγικής. Η χώρα έχει πληγεί από δεκαετίες κακοδιοίκησης, διαφθοράς, καθώς επίσης απερίσκεπτων συμβουλών και παρεμβάσεων από το εξωτερικό. Το ελάχιστο που μπορούμε να περιμένουμε και να απαιτούμε από μια υπεύθυνη κυβέρνηση είναι η αποφυγή αυτοτραυματισμών.

Προσπάθειες μεταρρύθμισης μέχρι στιγμής είναι επανειλημμένως ασυνεχείς, αδέξιες, ακόμη και μοχθηρές, με τρόπους που ναρκοθετούν χρηστή διακυβέρνηση, επενδύσεις και την επισκευή της οικονομίας και της εθνικής φήμης. Διαρκείς θεσμικοί ανασχηματισμοί εναντίον της διαφθοράς και απομακρύνσεις γενικών γραμματέων για κρατικά έσοδα απεικονίζουν το πρόβλημα. Από γενικές δηλώσεις εναντίον της διαφθοράς και ειδικούς εισαγγελείς, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα ιδρύσαμε Εθνικό Συντονιστή, που αντικαταστάθηκε από υπουργό Επικρατείας, ο οποίος καταργήθηκε και οι αρμοδιότητές του μεταφέρθηκαν στον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης. Καταλήγουμε σε μέτρα τα οποία –ειρήσθω εν παρόδω– δεν συνάδουν με υποχρεώσεις που πηγάζουν από τη σύμβαση εναντίον της διαφθοράς των Ηνωμένων Εθνών, που έχουμε επικυρώσει: το σώμα εναντίον της διαφθοράς επιβάλλεται να χαίρει ανεξαρτησίας από κυβέρνηση και πολιτικά κόμματα.

Οι απομακρύνσεις δύο γενικών γραμματέων Δημοσίων Εσόδων (Θεοχάρη και Σαββαΐδου), ανεξάρτητα από τους λόγους που προβλήθηκαν και εξετάζονται, σαφώς καταδεικνύουν ότι φορολογικές, ανακριτικές, εισαγγελικές και κυβερνητικές αρχές δεν συντονίζουν τις προτεραιότητες και δράσεις τους.

Σε άλλες περιπτώσεις, ορισμένοι υπάλληλοι είναι ανίκανοι ή ενεργούν κακόπιστα και αναποτελεσματικά, βλάπτοντας τόσο τον «Ελληνα ασθενή» συλλογικά όσο και συγκεκριμένα άτομα που στοχοθετούνται αδίκως από σώματα που έχουν μεταβεί από πλήρη χαλαρότητα σε υπερβολικό ζήλο χωρίς βελτίωση της διακυβέρνησης ή επαγγελματισμού.

Συμπαιγνίες ελεγκτών και φορολογουμένων, παρενοχλήσεις και εκβιασμοί, συστηματική διαστρέβλωση ηλεκτρονικών δεδομένων που δηλώνονται στις Αρχές επιδεινώνουν την κρίση. Κρίσεις, σκάνδαλα και πιέσεις εντός και εκτός της χώρας είναι ευκαιρίες για ευεργετικές μεταρρυθμίσεις. Εύχομαι η ευκαιρία να τεθούν γερά θεμέλια με μακροπρόθεσμες στρατηγικές να μη σπαταληθεί.

Βιαστικοί νόμοι και εκτελεστικές αποφάσεις οδήγησαν σε αθέμιτες πρακτικές, με τις Αρχές να προβαίνουν σε βεβιασμένες και ενίοτε αβάσιμες ενέργειες προσβάλλοντας βασικές αρχές και το κοινό αίσθημα δικαίου.

Για παράδειγμα, Ελληνες του εξωτερικού θεωρούνται φοροφυγάδες, αν δεν παρέχουν σε σύντομο διάστημα τεκμήρια σχετικά με τραπεζικές καταθέσεις στο εξωτερικό εδώ και πολλά χρόνια, ακόμη και πέρα από τον χρόνο παραγραφής. Και αλίμονο αν κάποιος εμφανίζεται στη «λίστα Λαγκάρντ».

Η λίστα δημοσιεύθηκε προτού να εξακριβωθεί ποιες καταθέσεις Ελλήνων σε ελβετικούς λογαριασμούς έγιναν απολύτως νόμιμα. Η Ελλάδα εξάγει εργασία και πνευματικό κεφάλαιο επί δεκαετίες. Εναπόκειται στις Αρχές να διαπιστώσουν αν οι λογαριασμοί αυτοί αντιπροσωπεύουν έσοδα ομογενών οι οποίοι έχουν δεόντως καταβάλει φόρους στη χώρα διαμονής τους.

Η κυβέρνηση έχει εντείνει προσπάθειες για δημοσιονομική εξυγίανση και οικονομική ανάπτυξη. Φοροεισπρακτικές πολιτικές είναι αποτελεσματικές μόνο όταν είναι σαφείς, απλές, δίκαιες και διαφανείς. Αυτές οι προσπάθειες ενδέχεται να υπονομευθούν από (κατα)διώξεις ομογενών. Ελληνικό όνομα, συγγενείς στην Ελλάδα και τραπεζικός λογαριασμός στο εξωτερικό δεν συνεπάγονται αυτομάτως φοροδιαφυγή.

Δυστυχώς, κάποιοι διαφωνούν. Πάρτε την περίπτωση του Αγγελου Μεταξά, γόνου της γνωστής εταιρείας ποτών. Ο κ. Μεταξάς είναι στη λίστα Λαγκάρντ επειδή είχε έναν τραπεζικό λογαριασμό στην Ελβετία, όπου ζει με την αλλοδαπή γυναίκα και τα παιδιά του εδώ και 14 χρόνια. Οι δικηγόροι του κ. Μεταξά υποστηρίζουν ότι έχει καταβάλει τους φόρους του στην Ελβετία και δεν έχει φορολογητέα επιχειρηματικά συμφέροντα στην Ελλάδα. Οι ελβετικές αρχές παρενέβησαν με βάση διμερή σύμβαση με την Ελλάδα για αποφυγή διπλής φορολογίας και επιβεβαίωσαν ότι έχει συμμορφωθεί με όλες τις φορολογικές υποχρεώσεις από το 2002.

Ωστόσο, προτού το θέμα της φορολογικής κατοικίας επιλυθεί επίσημα, βρέθηκε κατηγορούμενος για σοβαρά ποινικά αδικήματα με εντάλματα σύλληψης και εχθρική κάλυψη από τα ΜΜΕ. Ανεξάρτητα από το αν η υπόθεση Μεταξά δείχνει υπέρμετρο επαγγελματικό ζήλο, κακοήθη προσπάθεια παραπλάνησης εισαγγελέων ή κατάχρηση εξουσίας, τέτοιες περιπτώσεις ανάγονται σε de facto διωγμό ατόμων. Αυτό μπορεί να υποσκάψει την είσπραξη εσόδων, αποξενώνοντας επενδυτές και επιχειρήσεις, υπονομεύοντας την εμπιστοσύνη στην ελληνική οικονομία και τη βελτίωση διεθνών σχέσεων μέσω διμερών φορολογικών συνθηκών.

Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να συγκαλέσει όλους τους φορείς –αντιπολίτευση, επιχειρήσεις, ΜΜΕ, ακαδημαϊκοί και ΜΚΟ– προκειμένου να βοηθήσουν στην υλοποίηση, παρακολούθηση και προσαρμογή μέτρων που βελτιώνουν την είσπραξη εσόδων και την ακεραιότητα της δημόσιας διοίκησης. Αδιάκριτος διωγμός εύπορων και επιφανών ιδιωτών έξω από το πλαίσιο νομικών και ηθικών κανόνων είναι λάθος κατεύθυνση και τορπιλίζει την καλή δουλειά που γίνεται σε άλλους τομείς. Δεν είναι αργά για ενδελεχή επανεξέταση τέτοιων περιπτώσεων, διορθωτικά μέτρα και στόχευση της πραγματικής διαφθοράς και οικονομικού εγκλήματος.

Η έξοδος από την κρίση απαιτεί στρατηγική προσέγγιση, στοχαστικό προγραμματισμό, κράτος δικαίου, ήθος και προσεκτική εξέταση των αποδεικτικών στοιχείων. Μόνο τότε μπορεί η Ελλάδα να προσβλέψει σε αξιοπιστία, επιχειρηματικότητα, επενδύσεις και οικονομική ανάπτυξη.

* Ο κ. Νίκος Πασσάς είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Northeastern της Βοστώνης.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή