Η Ευρώπη στις μέρες μας έχει κυριολεκτικά συγκλονιστεί από τα τραγικά γεγονότα της σφαγής που διέπραξαν οι ισλαμιστές τρομοκράτες στο Παρίσι. Ο πρόεδρος Ολάντ σωστά έθεσε σε κατάσταση πολιορκίας ολόκληρη τη γαλλική επικράτεια, κηρύσσοντας ταυτοχρόνως τον «πόλεμο» εναντίον των τρομοκρατών του λεγόμενου «Ισλαμικού Κράτους» (ISIS/ISIL/Daesh, κ.α.). Επιπροσθέτως, έχει κινηθεί δραστήρια σε διπλωματικό επίπεδο ώστε να δημιουργηθεί ένας εσωτερικός συμμαχικός πυρήνας με βασικούς εταίρους τη Γαλλία, τη Ρωσία και τις ΗΠΑ, και με στόχο την κλιμάκωση των επιχειρήσεων εναντίον των δυνάμεων του τρομοκρατικού «Ισλαμικού Κράτους» (το οποίο κατέχει μεγάλα τμήματα της Συρίας και του Ιράκ). Προφανώς, στις προθέσεις του Γάλλου προέδρου είναι η κλιμάκωση της αντιτρομοκρατικής δραστηριότητας από παραδοσιακούς συμμάχους της Δύσης, αλλά και από τρίτες άμεσα ενδιαφερόμενες χώρες (αραβικές και μη) στη Μέση Ανατολή, την Ασία, τη Βόρεια Αφρική και ευρύτερα.
Στο σημείο εκκίνησης μιας νέας εποχής χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή! Ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανθρωπότητα θα μπορούσε να γίνει πραγματικότητα, εάν οι πολυεθνικές επιχειρήσεις εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους», που προτείνει ο κ. Ολάντ, μιμηθούν την αδέξια πορεία της φονικής εμπλοκής που είχε επιλέξει ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, στις μονομερείς αμερικανικές επεμβάσεις στο Αφγανιστάν και το Ιράκ (2001+, 2003+, αντιστοίχως). Τίποτα δεν θα μπορούσε να ενισχύσει περισσότερο τους συγκρουσιακούς στόχους του «Ισλαμικού Κράτους» από την έναρξη μίας παγκόσμιας διαπολιτισμικής διαμάχης, στην οποία οι εμπόλεμοι θα αποκαλούνται «Σταυροφόροι» και «Τζιχαντιστές». Μια τέτοια ολέθρια εξέλιξη θα δικαίωνε παρεμπιπτόντως τον μακαρίτη στοχαστή Σάμιουελ Χάντιγκτον και τη θεωρία του –και συγχρόνως επιθυμία του– περί της σύγκρουσης των πολιτισμών (δείτε το βαρυσήμαντο άρθρο του «The Clash of Civilizations», Foreign Affairs, Summer 1993).
Εδώ που φτάσαμε τι πρέπει να γίνει; Η απάντηση στην τρομοκράτηση της παγκόσμιας κοινής γνώμης που προκαλούν οι τζιχαντιστές στη Συρία (φρικαλεότητες δημοσίων αποκεφαλισμών, καταστροφή ιστορικών μνημείων της προ Μωάμεθ εποχής και απειλές μαζικών δολιοφθορών εναντίον μεγάλων πληθυσμιακών κέντρων της Δύσης) πρέπει να είναι συλλογική και αναλογικά σχεδιασμένη. Εάν, κατόπιν διαβουλεύσεων στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αποφασιστεί να αναπτυχθούν επιχειρήσεις εδάφους (εξυπακούεται με τη σύμφωνη γνώμη των πέντε μονίμων μελών του Συμβουλίου), οι επιχειρήσεις αυτές θα πρέπει να στελεχωθούν διαπολιτισμικά. Αυτό, απλά, σημαίνει ότι οι πολυεθνικές δυνάμεις καταστολής εναντίον του «Ισλαμικού Κράτους» δεν πρέπει να προέρχονται αποκλειστικά από τη Γαλλία, τη Ρωσία, τις ΗΠΑ, τη Βρετανία ή άλλους δυτικούς συμμάχους. Αντιθέτως, είναι κρίσιμης σημασίας να συμμετάσχουν –έστω και βοηθητικά– στη συμμαχική επιχείρηση χώρες που κατά πλειοψηφία ασπάζονται την ισλαμική θρησκεία (και τις κυριότερες συνιστώσες της – Σουνίτες, Σιίτες). Δεν μπορούν, για παράδειγμα, οι κυβερνήσεις ισλαμικών κρατών όπως η Σαουδική Αραβία, τα Εμιράτα του Κόλπου, η Αίγυπτος, η Τουρκία, το Μαρόκο, η Ιορδανία, το Ιράν, το Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και η Ινδονησία, μεταξύ άλλων, να παραμένουν αμέτοχες απέναντι στις τρομοκρατικές ακρότητες που προκαλούνται από φανατικούς ισλαμιστές. Επίσης δεν πρέπει να ξεχνάμε τον τεράστιο αριθμό των μουσουλμάνων κατοίκων και πολιτών της Ινδίας (177,2 εκατομμύρια) και τη χρησιμότητα της συμμετοχής τους σε μια αντιτρομοκρατική εκστρατεία.
Πριν κλείσω αυτό το άρθρο, αξίζει να αναφερθώ στη διαφορά της έννοιας «πόλεμος» σε σύγκριση με τρομοκρατικές ενέργειες μεμονωμένων βομβιστών αυτοκτονίας ή ολιγάριθμων τρομοκρατικών ομάδων που δύσκολα αναγνωρίζονται μέχρι τη στιγμή της εκδήλωσης της συγκεκριμένης επίθεσης εναντίον των ανύποπτων στόχων τους. Κατά κάποιον τρόπο μπορούμε να παρομοιάσουμε αυτήν την κατάσταση με την περίπτωση ενός ανθρώπου που κινδυνεύει από κέντρισμα ενός φονικού σκορπιού και διαθέτει ως μόνο αμυντικό όπλο μια μεγάλη ποσότητα δυναμίτη. Φυσικά αυτό που απαιτείται για τη συγκεκριμένη περίπτωση είναι μια μυγοσκοτώστρα. Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας μελλοντικά θα πρέπει να βασίζεται στη σε βάθος πληροφόρηση των μυστικών υπηρεσιών που υποστηρίζονται από καλά προετοιμασμένες ομάδες κρούσης για την εξουδετέρωση του εκάστοτε τρομοκρατικού κινδύνου. Απαιτείται εκ των πραγμάτων να θεσμοθετηθούν σημαντικές ρυθμίσεις στην οργάνωση και στελέχωση των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας πολλών κρατών του πλανήτη.
ΥΓ.: Ολα τα παραπάνω συμβαίνουν στον διεθνή περίγυρο της χώρας μας σε μια περίοδο που η εσωτερική της κατάσταση είναι επιεικώς απελπιστική! Η κυβέρνηση του συνασπισμού ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κρέμεται από μιαν εύθραυστη πλειοψηφία τριών εδρών στο Κοινοβούλιο και αντιμετωπίζει μελλοντικές διαφοροποιήσεις στις δύο συνιστώσες της, οι οποίες μπορούν να προκαλέσουν την πτώση της. Ευτυχώς (για το καλό της πολιτικής σταθερότητας) ο πρωθυπουργός ακούει προτροπές για τη δημιουργία μιας οικουμενικής κυβέρνησης των φιλοευρωπαϊκών κομμάτων του συνταγματικού τόξου. Στον χώρο της αξιωματικής αντιπολίτευσης η κατάσταση φαίνεται ακόμα χειρότερη. Το φιάσκο με την αδυναμία διεξαγωγής εσωκομματικών εκλογών για την ανάδειξη του επόμενου αρχηγού του κόμματος, καθώς και οι παραιτήσεις σημαντικών στελεχών του, θα μπορούσαν να οδηγήσουν τη Νέα Δημοκρατία σε επικίνδυνες ατραπούς διάσπασης – για να μην πούμε κομματικής αυτοχειρίας. Γενικότερα, στην Ελλάδα, η παρατεταμένη οικονομική ύφεση συνοδευόμενη από την υψηλότερη ανεργία στην Ευρωζώνη και από την κλιμακούμενη προσφυγική κρίση δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια άμεσης ομαλοποίησης. Και, τέλος, ως επιστέγασμα της κακοδαιμονίας μας εμφανίστηκε προσφάτως το φάντασμα της Μοναρχίας για να δηλώσει «παρών» στην περίπτωση που κλατάρει το όχημα της ελληνικής δημοκρατίας.
* Ο κ. Θεόδωρος Κουλουμπής είναι ομότιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Αθηνών.