Πολύς λόγος γίνεται τελευταία για κρίση στη Δικαιοσύνη. Δημοσιεύματα στον Τύπο, δηλώσεις πολιτικών προσώπων και ατέρμονες συνεδριάσεις επιτροπών της Βουλής έχουν διαμορφώσει στην κοινή γνώμη την εικόνα μιας Δικαιοσύνης που σπαράσσεται και σημαδεύεται από φαινόμενα χωρίς προηγούμενο. Είναι όμως αλήθεια έτσι;
Σε όλους όσους υπηρετούν τη Δικαιοσύνη, είτε ως δικαστές, είτε ως δικηγόροι, είτε ως δικαστικοί υπάλληλοι, δηλαδή όλοι αυτοί που μοχθούν «από τα κάτω» για να θέτουν κάθε ημέρα τον «μηχανισμό της» σε λειτουργία, όλο αυτό το σκηνικό είναι κάτι ξένο. Πρόκειται για μία μάχη που διεξάγεται κυρίως στην πολιτική κονίστρα (με «κανονιές» να πέφτουν δυστυχώς και στο «δικό μας χωράφι») και αφορά –κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά– το πολιτικό προσωπικό της χώρας, που βρίσκεται σε βαθιά και μόνιμη κρίση από χρόνια (κρίση που τα μνημόνια μόνο επέτειναν και ανέδειξαν, αφού η κρίση προϋπήρχε) και «εξάγει» την κρίση της σε κάθε τομέα κοινωνικής ζωής και δράσης. Μία μάχη της οποίας ο αχός ακούγεται στους μοχθούντες λειτουργούς της Δικαιοσύνης πολύ μακρινός και που, στο τέλος τέλος, δεν αφορά τους ίδιους και τους προσφεύγοντες σε αυτή.
Κρίση στη Δικαιοσύνη, δυστυχώς, υπήρχε από χρόνια και εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά συνίσταται σε κάτι εντελώς διαφορετικό. Είναι η χρόνια κατάσταση εγκατάλειψης και αδιαφορίας για τα ουσιαστικά προβλήματα, η υποχρηματοδότηση και υποστελέχωση των υπηρεσιών της, η νομοθέτηση μέτρων επιτάχυνσης ερήμην αυτών που θα την εφαρμόσουν ή θα την «υποστούν», η βίαιη «φτωχοποίηση» του δικηγορικού σώματος, η παντελής έλλειψη υποδομών και αναγκαίων επενδύσεων.
Θα ήταν λοιπόν, κατά τη γνώμη μας, πολύ χρήσιμο, αλλά και κρίσιμο, αφού ορίσουμε σε τι συνίσταται η κρίση στη Δικαιοσύνη και ποιες είναι οι επί μέρους εκφάνσεις της, κατά πόσο είναι ενδημική στο σύστημα της Δικαιοσύνης ή είναι απόηχος άλλων πραγμάτων, να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να αλλάξει συνολικά η κατάσταση. Κατά την κρίση του γράφοντα και αφού η συζήτηση για τη συνταγματική αναθεώρηση έχει, εκ των πραγμάτων, ήδη ξεκινήσει, μόνος δρόμος για μια αλλαγή κατεύθυνσης είναι η ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, με την έννοια της ενίσχυσης της αυτορρύθμισης και της αυτοδιαχείρισης (και οικονομικής) των πραγμάτων του οίκου της από τους λειτουργούς της – έμμισθους και άμισθους– και η μέγιστη δυνατή απεμπλοκή της από την εκτελεστική (κυρίως) εξουσία. Από την άλλη όμως, εμείς οι ίδιοι οφείλουμε να ενισχύουμε κάθε ημέρα την αυτονομία της Δικαιοσύνης, ο καθένας στον προσωπικό του επαγγελματικό χώρο, από κάθε είδους παρεμβάσεις. Εάν δεν υπάρξουν εκ των έσω «ιμάντες μετάδοσης», δεν θα υπάρξουν ούτε παρεμβάσεις.
Το παραγωγικό δυναμικό της χώρας, όλοι αυτοί που παράγουν τον πλούτο και βλέπουν τον μόχθο τους να γλιστράει σαν νερό μέσα από τα δάχτυλά τους, δεν έχουν τίποτα να φοβηθούν από μια τέτοια διαδικασία ενίσχυσης της αυτονομίας και της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης. Αντίθετα, έχουν πολλά να ελπίζουν από μια Δικαιοσύνη που, χωρίς τα βαρίδια μιας πολιτικής τάξης σε μόνιμη κρίση και της εκάστοτε εκτελεστικής εξουσίας, θα μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά τόσο στην κατεύθυνση μιας γενικής κάθαρσης, όσο και στην ουσιαστική επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης, άρα και στην ανάπτυξη του τόπου.
*Ο κ. Κωνσταντίνος Σαργιώτης είναι πρόεδρος Πρωτοδικών Αθηνών – ειδικός ανακριτής κατά της Διαφθοράς.