Η Τουρκία στο σημείο μη επιστροφής

Η Τουρκία στο σημείο μη επιστροφής

3' 29" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ​​πολύνεκρη επίθεση στο διοικητήριο της αστυνομίας στην πόλη Τσίζρε της Νοτιοανατολικής Τουρκίας την Παρασκευή ίσως να μην είναι απλώς άλλη μία έκρηξη βόμβας στον μακρύ κατάλογο τρομοκρατικών επιθέσεων που πλήττουν τη χώρα τους τελευταίους μήνες. Λίγες ημέρες νωρίτερα, τουρκικά άρματα μάχης πέρασαν τα σύνορα με τη Συρία, για να συμβάλουν στην κατάληψη πόλης στρατηγικής σημασίας από Σύρους αντάρτες που αντιτίθενται και στο καθεστώς Ασαντ αλλά και στο αυτοαποκαλούμενο «Ισλαμικό Κράτος». Απώτερος σκοπός της Αγκυρας, όμως, είναι να εκδιώξει Κούρδους μαχητές από την περιοχή. Ετσι, η επίθεση στην Τσίζρε μπορεί να σηματοδοτεί σοβαρή κλιμάκωση της δράσης του κουρδικού αυτονομιστικού κινήματος, με τη συνεργασία μαχητών εντός και εκτός Τουρκίας.

Η επίθεση μπορούσε να είχε εκδηλωθεί ανά πάσα στιγμή τις τελευταίες δύο δεκαετίες, αλλά συνέβη τώρα. Αυτό δείχνει ότι οι Κούρδοι αυτονομιστές είναι αποφασισμένοι να φθάσουν στα άκρα σε αυτό το μέτωπο – ένα από τα πολλά που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκία.

Η πόλη Τσίζρε βρίσκεται στην παραμεθόριο της Τουρκίας με τη Συρία και το Ιράκ. Είναι χτισμένη άναρχα, με χαμηλά σπίτια από τσιμεντόλιθους και χωματένια σοκάκια, πάνω στις όχθες του Τίγρη· είναι σταθμός για φορτηγά, εμπόρους και λαθρεμπόρους στον δρόμο που οδηγεί στο Βόρειο Ιράκ και ανατολικότερα προς το Ιράν. Κατοικείται εξ ολοκλήρου από Κούρδους της Τουρκίας – οι αστυνομικοί και δημόσιοι υπάλληλοι αποσπώνται από άλλα μέρη της Τουρκίας και ζουν σε ειδικούς χώρους, όπως οι στρατιώτες σε βάσεις. Το καλοκαίρι του 1991 βρέθηκα στην πόλη για τρεις μήνες, με βάση ένα ξενοδοχείο για φορτηγατζήδες στην κεντρική πλατεία (ουσιαστικά ένα κυκλικό σταυροδρόμι). Εργαζόμουν για διεθνές πρακτορείο ειδήσεων και αποστολή μου ήταν να καλύπτω όσα συνέβαιναν στο Βόρειο Ιράκ, όπου οι Κούρδοι του Ιράκ έστηναν αυτόνομη περιοχή κάτω από την προστασία αμερικανικών και άλλων δυνάμεων. Επειδή στο Βόρειο Ιράκ δεν υπήρχαν τηλεπικοινωνίες ούτε ηλεκτρικό ρεύμα, ήμουν αναγκασμένος να έχω ως βάση αυτήν τη μικρή πόλη εντός Τουρκίας.

Την εποχή εκείνη, Κούρδοι αυτονομιστές του ΡΚΚ ενέτειναν τις επιθέσεις τους εναντίον της πολιτοφυλακής, της χωροφυλακής και του στρατού. Οι δημοσιογράφοι είχαμε γίνει μάρτυρες μαχών έως και στην πλατεία, παρακολουθώντας σκυμμένοι από τα μπαλκόνια του ξενοδοχείου. Μια μέρα, μερικά μικρά παιδιά με πήραν από το χέρι και με οδήγησαν μέσα από τα στενά σε ένα σπίτι όπου ντόπιοι θρηνούσαν έναν νεκρό νεαρό, προφανώς μαχητή του ΡΚΚ. Αρκετά παιδιά φορούσαν φανέλες της Γαλατασαράι – επειδή το κίτρινο και το κόκκινο είναι χρώματα της σημαίας του ΡΚΚ. Λίγες ημέρες αργότερα επιβιβάστηκα σε πτήση της Turkish από το Ντιγιάρμπακιρ στην Αγκυρα. Ενώ το αεροσκάφος προχωρούσε προς τον διάδρομο απογείωσης, σταμάτησε. Σύντομα πλησίασε πομπή στρατιωτικών οχημάτων, τα οποία μετέφεραν γύρω στα 20 φέρετρα τυλιγμένα με την τουρκική σημαία. Με μια σύντομη τελετή οι στρατιώτες φόρτωσαν στην κοιλιά του αεροσκάφους τους σπόρους του θανάτου, στέλνοντάς τους σε χαροκαμένες οικογένειες σε κάθε γωνιά της χώρας.

Την ίδια ώρα, ειδικές δυνάμεις του τουρκικού στρατού και της αστυνομίας δολοφονούσαν και εξαφάνιζαν Κούρδους χωρίς να δίνουν λογαριασμό. Ηταν σκληρός πόλεμος.

Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση είχε βελτιωθεί σε ανέλπιστο σημείο, καθώς ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διεξήγαγε –μέσω μεσολαβητών– συνομιλίες με τον φυλακισμένο αρχηγό του ΡΚΚ Αμπντουλάχ Οτσαλάν, με αποτέλεσμα περισσότερα δικαιώματα για τους Κούρδους και παύση πυρός. Οταν, όμως, το κόμμα του Ερντογάν, το ΑΚΡ, απέτυχε να κερδίσει τις εκλογές του Ιουνίου 2015 σε βαθμό που θα είχε αυτοδυναμία στη Βουλή, ο Ερντογάν επέλεξε την αναζωπύρωση της έντασης, ώστε να επιτύχει τη συσπείρωση των ψηφοφόρων του ΡΚΚ, όπως και συνέβη στις εκλογές του Νοεμβρίου. Η βιαιότητα της τουρκικής εκστρατείας και η αυξανόμενη επιρροή νέας οργάνωσης Κούρδων μαχητών οδήγησαν σε ραγδαία κλιμάκωση της βίας. Προκάλεσε, επίσης, απειλές για εκδίκηση. Σημαντικό είναι ότι το ίδιο το ΡΚΚ ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση στην Τσίζρε, όχι κάποια μικρότερη ομάδα.

Η εισβολή στη Συρία δείχνει ότι, μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου, μετά τις εκκαθαρίσεις στο στράτευμα και στη δημόσια διοίκηση, ο Ερντογάν αισθάνεται τόσο ισχυρός ώστε να αγνοεί τις προηγούμενες προειδοποιήσεις των στρατηγών να μην εμπλακεί στη Συρία. Τώρα η Τουρκία πολεμάει και το Ισλαμικό Κράτος, εντός και εκτός συνόρων, και τους Κούρδους της Συρίας και της Τουρκίας, καθώς και τους οπαδούς του αυτοεξόριστου ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν μέσα στον τουρκικό κρατικό μηχανισμό. Η επίθεση στην Τσίζρε δείχνει ότι η Τουρκία ίσως έφθασε στο σημείο μη επιστροφής και ότι ο πόλεμος θα είναι ολοκληρωτικός.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή