Πόσο δύσκολο είναι να πατάξουμε τη γραφειοκρατία της δημόσιας διοίκησης που ξεπερνά κάθε έννοια λογικής; Πόσο εύκολο είναι να φύγουμε από τον κενό πολιτικό λόγο υποσχέσεων και να καταλήξουμε σε απτό αποτέλεσμα;
Διαδοχικές κυβερνήσεις, κατά καιρούς, αναγγέλλουν μεγαλεπήβολα σχέδια πάταξης της γραφειοκρατίας και υιοθετούν κάποια μικρά μέτρα βελτίωσης. Η γραφειοκρατία, όμως, δεν γιατρεύεται με ασπιρίνες, αλλά με ριζικές τομές. Ριζικές τομές πραγματοποίησε η Γεωργία που ανακούφισε τους πολίτες και επέφερε πολλαπλές θετικές επιπτώσεις στο σύνολο της οικονομίας.
Θέλω να επισημάνω ότι δεν μιλάμε για πάταξη της γραφειοκρατίας στην Ολλανδία ή στη Σουηδία, για χώρες που παραδοσιακά είχαν καλό σύστημα εξυπηρέτησης του κοινού. Μιλάμε για τη Γεωργία. Μια χώρα, στην οποία επικρατούσε διαφθορά και γραφειοκρατία, όπως ομολογούν οι ίδιοι οι κυβερνώντες.
Ως πρώτο βήμα καθιέρωσαν νέες ηλεκτρονικές ταυτότητες. Με τις νέες ταυτότητες θεσμοθετήθηκε ένας και μοναδικός αριθμός για όλες τις συναλλαγές των πολιτών με το Δημόσιο και όλες τις άλλες υπηρεσίες. Στη δική μας περίπτωση θα ενοποιούσε τους πολλούς αριθμούς ταυτοπροσωπίας στις συναλλαγές: ΑΦΜ, ΑΜΚΑ, αριθμό ταυτότητας κ.λπ.
Οι ταυτότητες δεν είναι στατικές. Δεν αποθηκεύουν, δηλαδή, μόνο μια ποσότητα πληροφόρησης που δεν αλλάζει, όπως τα βασικά στοιχεία ταυτοπροσωπίας του κατόχου. Περιέχουν και μικροεπεξεργαστή, που επιτρέπει ηλεκτρονικές συναλλαγές ανάμεσα στους πολίτες και στις κρατικές υπηρεσίες ή άλλους οργανισμούς. Επίσης, αλλαγή διεύθυνσης, εγγραφή επιχείρησης, φορολογική διεκπεραίωση κ.λπ. Η ταυτότητα επιτρέπει και την ηλεκτρονική υπογραφή.
Στη συνέχεια εγκαθίδρυσαν ΚΕΠ συνολικής εξυπηρέτησης σε 19 πόλεις της Γεωργίας με στόχο, προοδευτικά, όλες οι υπηρεσίες του Δημοσίου να παρέχονται σε ένα μέρος. Ο αριθμός παρεχομένων υπηρεσιών αυξάνεται με ικανοποιητικό ρυθμό και ανέρχεται σήμερα σε τετρακόσιες. Είκοσι με είκοσι πέντε χιλιάδες πολίτες επισκέπτονται τα ΚΕΠ της χώρας ημερησίως.
Κατά τη διάρκεια επιχειρηματικής αποστολής του ΣΕΒ στη Γεωργία, πριν από λίγες μέρες, είχα την ευκαιρία να επισκεφθώ το ΚΕΠ της Τιφλίδας. Η εικόνα είναι εντυπωσιακή. Η έκταση του ισογείου για την εξυπηρέτηση του κοινού ανέρχεται σε 4.300 τ.μ. Σε άλλους ορόφους, με τους οποίους δεν επικοινωνεί το κοινό, δημόσιοι υπάλληλοι από διάφορα υπουργεία παρέχουν την απαιτούμενη υποστήριξη στους υπαλλήλους του ισογείου.
Ο χώρος χωρίζεται σε τρεις περιοχές: Στον πρώτο χώρο, της αυτοεξυπηρέτησης, οι πολίτες φωτογραφίζονται για τη λήψη διαβατηρίου και ταυτότητας, παραλαμβάνουν από μηχανήματα τα απλά πιστοποιητικά και λαμβάνουν βασικές πληροφορίες.
Στον δεύτερο χώρο, της ταχείας εξυπηρέτησης, οι πολίτες διεκπεραιώνουν τα αιτήματα που έχουν υποβληθεί ηλεκτρονικώς: διαβατήρια, ταυτότητες, πιστοποιητικά κ.λπ. Ο χρόνος εξυπηρέτησης ανέρχεται, κατά μέσον όρο, στα δύο με τρία λεπτά! Οι χρόνοι εξυπηρέτησης καταμετρούνται ώστε να πιστοποιούνται ενδεχόμενες αδυναμίες. Υπάρχει και η δυνατότητα παραλαβής από ειδικά διαμορφωμένο χώρο (drive-in), χωρίς να κατεβεί κανείς από το αυτοκίνητό του!
Στον τρίτο χώρο, της μεγαλύτερης διαρκείας εξυπηρέτησης, οι πολίτες υποβάλλουν αιτήματα για ταυτότητα, πολεοδομικά πιστοποιητικά, ληξιαρχικές πράξεις, πιστοποιητικά που αφορούν τις επιχειρήσεις, συμβολαιογραφικές πράξεις κ.λπ. Η ουρά αναμονής είναι ολιγόλεπτη και η διεκπεραίωση ταχύτατη.
Η έκδοση διαβατηρίων π.χ. δεν διαρκεί περισσότερο από μισή ώρα. Στο καφέ του ΚΕΠ ρώτησα γιατί οι καρέκλες έχουν ψηλές άσπρες πλάτες. Μου απάντησαν ότι παρέχεται η δυνατότητα, την ώρα που πίνεις καφέ, να σε φωτογραφίζουν και να σου παίρνουν το δακτυλικό αποτύπωμα για την έκδοση διαβατηρίου. Κάποια διαφορά με φιλική μου οικογένεια η οποία προσπαθεί εδώ και ένα μήνα να εκδώσει διαβατήριο για τον γιο τους σε προξενείο μεγάλης ευρωπαϊκής πρωτεύουσας.
Με τα νέα ΚΕΠ, η Γεωργία πάταξε σε μεγάλο βαθμό και τη γραφειοκρατία, αλλά και τη διαφθορά. Η νέα δομή, απλή και λειτουργική, είχε θετικές επιπτώσεις για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, αλλά και για την ενίσχυση της διαφάνειας των οικονομικών συναλλαγών.
Στο ερώτημα αν υπήρξαν αντιδράσεις, μου απάντησαν ότι υπήρξαν και μάλιστα ισχυρές. Με την επίδειξη της αναγκαίας πολιτικής βούλησης εκ μέρους της κυβέρνησης, όμως, το έργο υλοποιήθηκε και τώρα οι πολίτες επαινούν την πρωτοβουλία.
Εάν λοιπόν αυτοί κατάφεραν να πατάξουν τη γραφειοκρατία και να παρέχουν ένα σύγχρονο σύστημα εξυπηρέτησης στους πολίτες τους, μπορούμε και εμείς. Η πάταξη της γραφειοκρατίας, εκτός από διαχρονική επιταγή χωρίς αντίκρισμα των κομμάτων που διεκδικούν την εξουσία, ας γίνει και πράξη.
* Ο κ. Κωνσταντίνος Μπίτσιος είναι εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΣΕΒ.