Από τις αρχές της ευρω-κρίσης, η Αθήνα κοιτούσε με προσμονή στην κατεύθυνση των ΗΠΑ – για να εξισορροπήσει τις πιέσεις των σκληρών Ευρωπαίων εταίρων, να αναγνωριστεί ως νευραλγικό μέρος της δυτικής συμμαχίας ασφαλείας και να προσελκύσει επενδυτικό ενδιαφέρον.
Η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στις ΗΠΑ ίσως είναι η πρώτη ευκαιρία της Ελλάδας να πραγματοποιήσει τους περισσότερους από αυτούς τους στόχους. Οι ΗΠΑ στρέφονται κατά της Τουρκίας. Τα αρνητικά χαρακτηριστικά της κυβέρνησης Τσίπρα στα οποία εστίαζαν οι Αμερικανοί αναλυτές (φιλορωσική, κατά του ΝΑΤΟ και του Ισραήλ) δεν αποδείχθηκαν στην πράξη.
Αντ’ αυτού, οι ηγέτες των ΗΠΑ εξεπλάγησαν θετικά από πολλές από τις επιλογές της κυβέρνησης (τη φιλοαμερικανική στάση του Πάνου Καμμένου και τη σχέση του με το Πεντάγωνο, την εμβάθυνση των σχέσεων με το Ισραήλ). Τέλος, η πρώτη μείζων ελληνοαμερικανική επένδυση στην Ελλάδα (η εξαγορά της Εθνικής Ασφαλιστικής από τον Τζον Κάλαμος) θα μπορούσε να συμβάλει στη θετική δυναμική.
Υπάρχουν πολλά εμπόδια: η κυβέρνηση Τσίπρα, όπως και οι προκάτοχοί της, έχει επενδύσει ελάχιστα στις σχέσεις με το Κογκρέσο, και ακόμα λιγότερα στην προώθηση των θέσεων της Ελλάδας στα αμερικανικά ΜΜΕ, τα πανεπιστήμια και τις δεξαμενές σκέψης. Η μη χρήση των παραγόντων της διασποράς είναι ένα ακόμα εμπόδιο.
Στις συναντήσεις του με την κυβέρνηση Τραμπ, ο πρωθυπουργός μπορεί να αιτηθεί τα εξής, τα οποία δεν έχουν κόστος για τις ΗΠΑ, αλλά θα αλλάξουν το αφήγημα για την Ελλάδα:
1. Να ζητήσει επίσημη επίσκεψη του υπουργού Εμπορίου Γουίλμπουρ Ρος, που θα δημιουργούσε μεγάλο ενδιαφέρον στον επιχειρηματικό κόσμο των ΗΠΑ για την Ελλάδα.
2. Να ενισχύσει τις διμερείς ενεργειακές σχέσεις. Η κυβέρνηση Τραμπ έχει στενές σχέσεις με τις ενεργειακές εταιρείες και η Αθήνα πρέπει να βρει τον τρόπο να μετατρέψει σε συμμάχους τις εταιρείες αυτές – που εξετάζουν το ενδεχόμενο εξορύξεων για φυσικό αέριο στην Ελλάδα και συμμετοχής στο πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων. Κάτι τέτοιο θα βοηθούσε την Ελλάδα τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά – η Αθήνα θα μπορούσε να επιχειρηματολογήσει ότι οι τουρκικές προκλήσεις στο Αιγαίο και ευρύτερα αποτρέπει την ανάπτυξη αυτών των ενεργειακών πόρων.
3. Να ζητήσει περισσότερη τεχνική και υλική βοήθεια (κιάλια νυκτός, σκάφη της ακτοφυλακής που έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας) στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, τονίζοντας ότι η Ελλάδα αποτελεί το ανατολικό σύνορο της Δύσης και δεν διαθέτει τους πόρους για να ελέγξει την τεράστια ακτογραμμή της.
Ο πρωθυπουργός μπορεί να φτάσει στην Ουάσιγκτον με κεκτημένη ταχύτητα αν αξιοποιήσει τις συναντήσεις του στο Σικάγο. Θα έχει εκεί την ευκαιρία να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών μιλώντας με κορυφαία επιχειρηματικά στελέχη, Ελληνοαμερικανούς και μη, και θα έχει τη δυνατότητα να προσελκύσει ένα σημαντικό κινηματογραφικό στούντιο (CineSpace) στην Ελλάδα.
Στις επαφές του με τον γερουσιαστή Ντέρμπιν και με μία διακομματική αντιπροσωπεία μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, μπορεί να θέσει τα θεμέλια για καλύτερες σχέσεις με το Κογκρέσο. Τέλος, με την ομιλία του στο Chicago Council on Global Affairs –που έχει εστιάσει στην Ευρώπη και την Ανατολική Μεσόγειο– ο πρωθυπουργός θα οικοδομήσει δεσμούς που θα διατηρήσουν την Ελλάδα ορατή στα μάτια της πνευματικής ηγεσίας των ΗΠΑ.
Πολλές επίσημες επισκέψεις στο παρελθόν επικρίθηκαν δικαίως ως επικοινωνιακή διπλωματία χωρίς αποτελέσματα. Αυτό το ταξίδι θα μπορούσε να πετύχει πολύ περισσότερα. Ας ελπίσουμε ότι η ευκαιρία δεν θα χαθεί.
* Ο κ. Εντι Ζεμενίδης είναι εκτελεστικός διευθυντής του Hellenic American Leadership Council.