Μια Ευρώπη που θα ήταν ενιαία, ελεύθερη και ειρηνική. Αυτή ήταν η ελπίδα των Αμερικανών όταν ενθάρρυναν τη δημιουργία της Ε.Ε. Πάνω από 60 χρόνια μετά, ο στόχος αυτός μπορεί ώς έναν βαθμό να έχει επιτευχθεί αλλά δεν θεωρείται εξασφαλισμένος, ενώ παράλληλα νέες προκλήσεις δοκιμάζουν την ευρωατλαντική συμμαχία. Για να τις αντιμετωπίσουν, οι ΗΠΑ στρέφονται εκ νέου προς τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, αλλά αυτήν τη φορά οι όροι είναι διαφορετικοί. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Ρεξ Τίλερσον μίλησε χθες στην Ουάσιγκτον για την ενίσχυση των σχέσεων ΗΠΑ – Ευρώπης. Ο κ. Τίλερσον εκτίμησε πως οι κίνδυνοι είναι κοινοί και πως οι ΗΠΑ δεν μπορούν να τους αντιμετωπίσουν μόνες. Το μήνυμά του προς την Ε.Ε., όπου θα ταξιδέψει την επόμενη εβδομάδα, είναι ότι σε αυτούς τους «περίπλοκους» καιρούς χρειάζεται η μεγαλύτερη δέσμευση και συνεισφορά των Ευρωπαίων για την αντιμετώπισή τους. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον η επιλογή του πληθυντικού στη λέξη «σχέσεις» των ΗΠΑ με την Ευρώπη. Ο πρόεδρος Τραμπ αποφεύγει να αναφερθεί στην Ε.Ε., ενώ προσπαθεί να αξιοποιήσει τις εντάσεις εντός της ευρωπαϊκής οικογένειας, σε μια προσπάθεια να επιτύχει την καλύτερη συμφωνία για τις ΗΠΑ. Το έκανε στη συζήτηση για το Brexit, όταν καλλιέργησε την προσδοκία ότι θα υπογράψει γρήγορα μια εμπορική συμφωνία με τη Βρετανία, ενώ αναζητεί πάντα πυρομαχικά εναντίον της Γερμανίας στη διαμάχη για τα εμπορικά πλεονάσματά της.
Η κυβέρνηση Ομπάμα με τον αρχικό προσανατολισμό της στην Ασία είχε δημιουργήσει εικόνα αλλαγής προτεραιοτήτων για την αμερικανική εξωτερική πολιτική. Αλλωστε, ήταν κοινός τόπος ότι ο στόχος της ενοποίησης της Ευρώπης είχε λίγο – πολύ επιτευχθεί με τη διεύρυνση της Ε.Ε. στις χώρες του πρώην ανατολικού μπλοκ. Οπως όμως έδειξε η οικονομική και μεταναστευτική κρίση, τα νέα αλλά και παλαιότερα μέλη έχουν να κάνουν πολλά ακόμη για να βελτιώσουν το θεσμικό τους οπλοστάσιο και να επιτύχουν την πραγματική σύγκλιση, ενώ οι θεσμοί της Ε.Ε. επίσης δοκιμάζονται.
Ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ παραδέχθηκε χθες πως στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου «χάσαμε λίγο την κατεύθυνσή μας, θεωρήσαμε ότι η άμεση απειλή είχε περάσει». Οπως εκτίμησε, «δεν έχει περάσει», καθώς είπε ότι η Ρωσία εξακολουθεί να αναζητεί τρόπους να διεισδύσει, ενώ παράλληλα η μαζική μετανάστευση στα σύνορα της Ευρώπης δημιουργεί νέες απειλές ασφαλείας. Για τις ΗΠΑ, το φάντασμα της επιρροής της Ρωσίας παραμένει στον πυρήνα της πολιτικής έναντι της Ευρώπης. Γι’ αυτό την ίδια ώρα που θέλουν να επαναπροσδιορίσουν την αποστολή του ΝΑΤΟ για την αντιμετώπιση νέων προκλήσεων, επιβεβαιώνουν τη δέσμευσή τους στην υπεράσπιση των μελών του από πιθανή επίθεση. Παράλληλα, συνεχίζεται η πίεση των ΗΠΑ για την ενεργειακή απεξάρτηση της Ευρώπης. Σε αυτό το πλαίσιο, μάλιστα, ο κ. Τίλερσον δήλωσε πως οι ΗΠΑ επιθυμούν να συνεργαστούν με τους Ευρωπαίους συμμάχους για να διασφαλίσουν την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών, ώστε να προωθήσουν τη διαφοροποίηση της προσφοράς ενέργειας στην Ευρώπη. Προσέθεσε δε πως οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να υποστηρίζουν έργα όπως τερματικούς σταθμούς υγροποιημένου αερίου αλλά και τον αγωγό διασύνδεσης Ελλάδας – Βουλγαρίας IGB. Στο ταξίδι του στην Ευρώπη, ο κ. Τίλερσον θα ζητήσει από τους Ευρωπαίους την ανανέωση της δέσμευσής τους για την από κοινού αντιμετώπιση των νέων απειλών και προκλήσεων. Την ώρα που, όπως το έθεσε, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης δοκιμάζονται, μένει να αποδειχθεί πόση διάθεση θα έχουν οι τελευταίες να υιοθετήσουν την αμερικανική ανάλυση και τις δεσμεύσεις που αυτή συνεπάγεται.