Την Πέμπτη θα βγει η απόφαση του Πενταμελούς Εφετείου για την Ηριάννα. Εδώ και ένα χρόνο η τριαντάχρονη βρίσκεται στη φυλακή. Καταδικάστηκε σε 13 χρόνια κάθειρξη ως μέλος της τρομοκρατικής οργάνωσης «Συνωμοσία των Πυρήνων της Φωτιάς». Η απόφαση δεν ήταν καθόλου πειστική. Η Ηριάννα καταδικάστηκε χωρίς να υπάρχουν στην πραγματικότητα επαρκή στοιχεία εις βάρος της. Εκείνη η απόφαση προκάλεσε πολλές αντιδράσεις. Δεν θα πρέπει να μείνουμε στα έκτροπα στην οδό Ερμού, για τα οποία ούτε ήταν υπεύθυνη ούτε μπορούσε να αποτρέψει. Αλλωστε ένα μεγάλο μέρος του πνευματικού κόσμου της χώρας αντέδρασε σ’ αυτήν την άδικη απόφαση. Ενας από αυτούς ήμουν κι εγώ. Είμαι φιλελεύθερος. Απεχθάνομαι κάθε μορφή βίας και τρομοκρατίας. Οσοι προσπαθούν να καταλύσουν με τη βία τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, πρέπει να τιμωρούνται ως κοινοί εγκληματίες. Ο ρόλος του κράτους δικαίου, όμως, είναι δύσκολος. Θα πρέπει ταυτόχρονα να προστατεύσει τη δημοκρατία χωρίς να παραβιάσει τα δικαιώματα των αντιπάλων της. Διότι αν το κάνει, τότε ελάχιστα διαφέρει από αυτούς.
Ομως μ’ αυτό το κείμενο δεν ζητώ να προστατευθούν τα δικαιώματα ενός εχθρού της δημοκρατίας αλλά μιας νέας κοπέλας, στην αρχή της επιστημονικής της καριέρας, που δεν είχε καμία σχέση με τρομοκρατικές οργανώσεις. Η Ηριάννα, εγώ τουλάχιστον έχω πεισθεί, είναι αθώα.
Η πρωτόδικη δικαστική απόφαση δεν τεκμηρίωνε ενοχή της. Η Ηριάννα καταδικάστηκε γιατί υποτίθεται βρέθηκε DNA της σε γεμιστήρα όπλου θαμμένου σε μια ερημιά και σε πολύ περίεργες συνθήκες. Δεν υπήρχαν άλλα αυτοτελή τεκμήρια ενοχής, μόνο αβάσιμες εικασίες. Ομως η νέα δίκη διεξήχθη με τρόπο υποδειγματικό. Το δικαστήριο εξέτασε τα πάντα αναλυτικά και οι δικαστές έδειξαν ότι γνωρίζουν καλά την υπόθεση, κυρίως ότι κατανοούν τα σχετικά με το DNA τεχνικά ζητήματα.
Αλλά η σημαντικότερη εξέλιξη στην υπόθεση είναι η έκθεση του διδάκτορα Βιοχημείας Νικόλαου Ταΐρη. Ο κ. Ταΐρης ήταν επιπλέον ο διευθυντής της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της Ελληνικής Αστυνομίας κατά την περίοδο που βρέθηκε το DNA, υπηρετούσε στο Τμήμα Αναλύσεων Βιολογικών Υλικών. Η έκθεσή του αποδομεί πλήρως την έκθεση της υπηρεσίας στην οποία ο ίδιος προΐστατο, χαρακτηρίζοντας την τακτική της στην περίπτωση της ταυτοποίησης του υποτιθέμενου DNA «πρωτόγνωρη στη διεθνή κοινότητα» και το αποτέλεσμα «αδιανόητο».
Ο ίδιος κρούει κώδωνα κινδύνου πως ο τρόπος που μεταχειρίστηκε το εργαστήριο της αστυνομίας το DNA «τορπιλίζει την αξιοπιστία της ανάλυσης DNA στη δικανική της χρήση» και καταλήγει ως εξής: «Επομένως, ο μερικός γενετικός τύπος Αγνώστου Γυναίκας Α που προέρχεται από το Εργαστηριακό Πειστήριο […] ΑΠΟΚΛΕΙΕΤΑΙ να προέρχεται από την Ηριάννα Β.Λ.» (τα κεφαλαία στο πρωτότυπο). Σε ένα κράτος δικαίου για να καταδικαστεί κάποιος πρέπει η δίκη του να είναι δίκαιη. Το βάρος της απόδειξης το φέρει η κατηγορούσα αρχή. Εάν στο τέλος της δίκης το δικαστήριο δεν είναι βέβαιο πέραν κάθε εύλογης αμφιβολίας για την ενοχή του κατηγορουμένου, οφείλει να τον απαλλάξει. Στην πρώτη δίκη η κατηγορούσα αρχή δεν απέδειξε την ενοχή. Στο εφετείο, όμως, ουσιαστικά έγινε κάτι παραπάνω, αναδείχθηκε η αθωότητα της Ηριάννας. Οσοι ανησυχούμε για την προστασία των δικαιωμάτων και την ποιότητα του κράτους δικαίου στην Ελλάδα, αναμένουμε με αγωνία την απόφαση.
* Ο κ. Αριστείδης Χατζής είναι καθηγητής Φιλοσοφίας Δικαίου και Θεωρίας Θεσμών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Τα βιβλία του «Φιλελευθερισμός», «Επιχειρήματα Ελευθερίας» και «Θεσμοί» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος.