Από τους κύριους στόχους της πολιτείας τον 21ο αιώνα είναι ο εκσυγχρονισμός των δημόσιων υπηρεσιών. Σε αυτόν τον στόχο εντάσσονται η ενοποίηση και η ψηφιοποίηση του γραφειοκρατικού μηχανισμού. Αν και δεν έχουμε φθάσει στο επίπεδο του Ηνωμένου Βασιλείου (λ.χ. Gov.uk και Government Digital Service), των ΗΠΑ (Congressional Innovation Fellows, Presidential Innovation Fellows), ή της πρωτοπόρου Εσθονίας, έχουμε κάνει σημαντικά βήματα. Μένει λοιπόν να τα συνεχίσουμε.
Πέραν όμως του να επισκευάσουμε τις «λακκούβες στον δρόμο», πρέπει να δούμε προς τα πού μας οδηγεί ο δρόμος. Ο αυξανόμενος ρυθμός εξέλιξης της τεχνολογίας προκαλεί αλλαγές που πρέπει η πολιτεία να παρακολουθήσει. Αλλιώς, ρισκάρει να έρθει αντιμέτωπη με τον ιστορικά ιδιάζοντα κίνδυνο της απομόνωσης, όπως έγραψε ο Χέμινγουεϊ: σταδιακά και στη συνέχεια ξαφνικά.
Η σταδιακή μετάλλαξη των ανεπτυγμένων χωρών από οικονομίες υπηρεσιών σε οικονομίες γνώσης αναπροσαρμόζει κάθε εργασιακό κλάδο. Στην οικονομία της γνώσης το «λογισμικό τρώει τους πάντες» κατά τον Μαρκ Αντρέεσεν, συνιδρυτή του φημισμένου επενδυτικού fund Andreessen Horowitz. Η απάντηση σε αυτές τις αλλαγές δεν μπορεί να μας βρει ως νέους λουδίτες να στεκόμαστε απέναντι στην Ιστορία φωνάζοντας «στοπ!». Πρέπει να τις οικειοποιηθούμε με κριτική ματιά και με επίκεντρο τον πολίτη.
Οι αλλαγές αυτές μπορούν να αποτελέσουν το θεμέλιο για ένα σχέδιο επαναπροσδιορισμού της θέσης της Ελλάδας στον παγκόσμιο χάρτη, με έμφαση σε στρατηγικούς τομείς όπως η τεχνολογία, η ενέργεια, η γεωπολιτική και η ναυτιλία. Αυτό πρέπει να γίνει στη βάση ενός μακροπρόθεσμου και βασισμένου σε δυναμικά μοντέλα τρόπου σκέψης που θα επικουρεί την πρωθυπουργική διαδικασία λήψης αποφάσεων ανεξαρτήτως του ποιος βρίσκεται στο Μαξίμου. Υπεύθυνοι για το σχέδιο αυτό θα είναι στελέχη με διεπιστημονικό υπόβαθρο και εμπειρία από τους χώρους της διπλωματίας, της δημόσιας διοίκησης, των ενόπλων δυνάμεων, αλλά και του ιδιωτικού τομέα.
Ο σχεδιασμός αυτός πρέπει να διαχειριστεί τις πολυεπίπεδες μεταβολές που θα επιφέρει η νέα τεχνολογική επανάσταση – φαινόμενα όπως η μετατόπιση εργασιών, ο κλασικός αλλά και μέσω τεχνητής νοημοσύνης αυτοματισμός, η πιθανή αναδιοργάνωση των τραπεζικών συναλλαγών κ.ά. Οι απαντήσεις στις προκλήσεις αυτές πρέπει να δοθούν συνδυαστικά, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Ελλάδας (λ.χ. υψηλής ποιότητας ανθρώπινο δυναμικό).
Είμαστε μια σεβαστή μεσαία δύναμη, μία από τις τρεις σταθερές δημοκρατίες της ασταθούς περιοχής μας. Εχουμε μια οικονομία που και σήμερα είναι μεγαλύτερη όλων των υπολοίπων βαλκανικών (ακόμη και αν τις αθροίσουμε), με το μεγαλύτερο εμπορικό στόλο παγκοσμίως, γεννάμε δειλά δειλά επιτυχημένα τεχνολογικά startups και αρχίζουμε να μπαίνουμε δυναμικά στην ενεργειακή βιομηχανία της Ευρώπης. Παρότι έχουμε μείνει πίσω στην ψηφιακή κούρσα, λίγες δυνάμεις έχουν αρχίσει να σκέφτονται σοβαρά για αυτά τα ζητήματα. Αν σηκώσουμε τα μανίκια, μπορούμε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος και να πάμε πραγματικά μπροστά.
* Ο κ. Γιώργος Αχιλλιάς είναι σύμβουλος ψηφιακής στρατηγικής εταιρειών FTSE 100. **Ο κ. Απόστολος Παπαδόπουλος έχει εργαστεί σε εταιρείες τεχνολογίας αλλά και σε κορυφαία πανεπιστήμια στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο.