Για τη σημερινή Ελλάδα, το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί το σημαντικότερο εργαλείο διαχείρισης των προκλήσεων εξωτερικής και εσωτερικής ασφάλειας, εξ ου και η επιτακτική ανάγκη αποτελεσματικής αξιοποίησής του. Δυστυχώς το φαινόμενο των «Πράσινων» και των «Βένετων», ο κομματισμός και η μετριοκρατία, που καλλιεργήθηκαν συστηματικά από τα δύο (παλαιότερα) κόμματα εξουσίας, τοποθετώντας σε θέσεις-κλειδιά ακατάλληλα στελέχη και αποθαρρύνοντας ή απομακρύνοντας ικανούς αξιωματικούς έχουν διαχρονικά πλήξει την αποτελεσματική λειτουργία των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας.
Παρά τη σημαντική βελτίωση της κατάστασης τα τελευταία περίπου 15 χρόνια, τα φαινόμενα αυτά δεν έχουν πλήρως εξαλειφθεί, καθώς ακόμη παρατηρούνται περιπτώσεις προαγωγών και τοποθετήσεων με κριτήριο την κομματική ταυτότητα ή άλλες μορφές πελατειακής σχέσης. Συνδυαστικά –και αρνητικά– λειτουργούν, επίσης, η διαδικασία κρίσεων και η μικρή διάρκεια τοποθετήσεων, καθώς ένας ανώτατος αξιωματικός περνάει τους πρώτους έξι μήνες για να προσαρμοστεί στις ανάγκες της νέας του θέσης και στις επόμενες κρίσεις μπορεί να μετατεθεί (ή να αποστρατευθεί) οπότε ο κύκλος ξαναρχίζει. Χαρακτηριστική περίπτωση έλλειψης στοιχειώδους σοβαρότητας ήταν η αλλαγή τεσσάρων αρχηγών ΓΕΣ σε διάστημα λιγότερο των 4 χρόνων (2011-2015).
Ισως έφθασε ο καιρός να υπάρξει διακομματική συμφωνία για τη διεξαγωγή κρίσεων, στη βάση ορισμένων κανόνων στοιχειώδους λογικής: (1) Οι έκτακτες κρίσεις πρέπει να αποφεύγονται, εκτός αν υφίσταται εξαιρετικά σοβαρός λόγος. (2) Το σύνολο (ή τουλάχιστον η συντριπτική πλειονότητα, για να είμαστε ρεαλιστές) των ανωτάτων αξιωματικών θα πρέπει να είναι προσεκτικά επιλεγμένο, έτσι ώστε έκαστος να μπορεί να αντεπεξέλθει στα καθήκοντα αρχηγού του κλάδου. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει δικαιολογία για σαρωτικές αλλαγές σε περίπτωση αλλαγής υπουργού ή κυβέρνησης. (3) Πλην περιπτώσεων ανεπαρκούς απόδοσης, οι αρχηγοί θα πρέπει να παραμένουν στη θέση τους για μία τριετία, έτσι ώστε να μπορέσουν να αποδώσουν τα αναμενόμενα. (4) Ως μελλοντικός προβληματισμός, να συζητηθεί το ενδεχόμενο έγκρισης των αρχηγών από αρμόδια επιτροπή της Βουλής, κατόπιν εισήγησης του αρμόδιου υπουργού. Αυτό προϋποθέτει, βεβαίως, και ένα σαφώς υψηλότερο επίπεδο πολιτικού προσωπικού, κάτι που θα έλυνε και πολλά άλλα προβλήματα της χώρας.
* Γενικός διευθυντής στο ΕΛΙΑΜΕΠ