Αντί των κυρώσεων, θα παρουσιάσουμε Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αναφέρει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο υπουργός Εξωτερικών Ιωάννης Κασουλίδης, ξεκαθαρίζοντας πως η Κύπρος έχει αναθεωρήσει την πολιτική των κυρώσεων που αποτελούσε μέχρι προσφάτως σημαία για τη Λευκωσία. Κληθείς να σχολιάσει για ποιο λόγο πιστεύει πως θα τύχουν αποδοχής τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, αυτή τη φορά εξέφρασε την πεποίθηση, έπειτα από συναντήσεις του σε Ουάσιγκτον και Βρυξέλλες, πως θα βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση. Ο ίδιος αναφέρει πως άλλαξε το κλίμα απέναντι στη Λευκωσία τις τελευταίες εβδομάδες και ξεκαθαρίζει πως ο στόχος πλέον είναι να σωθεί η Αμμόχωστος έστω και με ακριβό αντίτιμο.
– Φαντάζομαι διαβάσατε τι γράφεται. Οτι με την επιστροφή σας σηματοδοτείται και η επιστροφή στη ρεάλ πολιτίκ…
– Εχω πει από την πρώτη μέρα πως η εξωτερική πολιτική δεν αλλάζει.
– Υπήρξε μία σιωπηρή συμφωνία με τον Πρόεδρο να γίνουν προσπάθειες για επανεκκίνηση του Κυπριακού;
– Δεν είναι σιωπηρή συμφωνία. Προτού απαντήσω και αποδεχτώ, ήθελα να συζητήσω μαζί του και συζητήσαμε. Την κατεύθυνση την έχει ο Πρόεδρος.
– Υπάρχει σωρεία ζητημάτων που είναι ανοικτά. Ενα εξ αυτών η πολιτική των κυρώσεων. Θεωρείτε πως πρέπει να αναθεωρήσουμε αν κρίνουμε εκ του κακού αποτελέσματος;
– Εχουμε ήδη αναθεωρήσει την πολιτική των κυρώσεων. Δεν θα αποσυρθεί το αίτημα της Κύπρου για επιβολή κυρώσεων. Η συζήτηση επί πολιτικού επιπέδου στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων έχει εξαντληθεί, καθώς υπάρχουν κράτη-μέλη που δεν επιθυμούν να επιβάλουν κυρώσεις κατά της Τουρκίας. Αυτό που λένε είναι ότι θεωρούν τις κυρώσεις αντιπαραγωγικές, ότι δεν θα κάνουν την Τουρκία να αλλάξει στάση στα Βαρώσια, αλλά εκείνο που χρειάζεται είναι Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Θα δουν, συνεπώς, την πολιτική μας. Αντί των κυρώσεων θα παρουσιάσουμε ΜΟΕ.
– Προτίθενται όμως να βοηθήσουν προς αυτή την κατεύθυνση; Επειδή τα ΜΟΕ είχαν απορριφθεί στο παρελθόν…
– Πολύ σωστά. Αν δείτε όμως προσεκτικά τη συζήτηση που διεξάγεται στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, είναι φανερό ότι δεν είναι τόσο εύκολο γι’ αυτούς να απορρίψουν ελαφρά τη καρδία μία πρόταση χωρίς να τη μελετήσουν. Ιδιαίτερα τη στιγμή που το κύριο αφήγημά τους για να παραπονιούνται στον κόσμο ήταν η «απομόνωσή» τους και το εμπάργκο εναντίον τους, όπως, βέβαια, αυτοί το βλέπουν. Αυτά τα δύο με τη μεταφορά του αεροδρομίου της Τύμπου κάτω από την ευθύνη των Ηνωμένων Εθνών αίρονται προς όφελος της προόδου και της ευημερίας των Τουρκοκυπρίων.
– Οταν λέμε υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών έχουμε συγκεκριμένο σχέδιο;
– Βεβαίως έχουμε, αλλά αυτό που θα συζητήσουμε μαζί τους θα είναι εκ πρώτης όψεως αν είναι έτοιμοι να συζητήσουν. Κύριο αντάλλαγμα για εμάς, για ένα τέτοιο μεγάλο βήμα, θα είναι η παράδοση της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων στα Ηνωμένα Εθνη, όπως προνοούν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας, για να παραδοθεί στη συνέχεια στους νόμιμους κατοίκους της περιοχής.
– Περιλαμβάνεται και το λιμάνι της Αμμοχώστου;
– Στο πακέτο της πρότασης Αναστασιάδη βρίσκεται το λιμάνι της Αμμοχώστου, του οποίου το τελωνείο θα τεθεί υπό την εποπτεία της Ε.Ε. για να ελέγχεται η είσοδος εμπορευμάτων στην ενιαία αγορά. Για να γίνουν αυτά τα δύο, η Τουρκία θα πρέπει να προχωρήσει στην πλήρη εφαρμογή του πρόσθετου πρωτοκόλλου της Αγκυρας και στο άνοιγμα, επομένως, των λιμανιών και των αεροδρομίων σε σκάφη φέροντα την κυπριακή σημαία.
– Ποια είναι η άποψη των ΗΠΑ και των Βρυξελλών; Πώς πρόκειται να βοηθήσουν;
– Η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, στην πρόταση για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ήταν θετική. Πιο θετική ακόμα, με διάθεση να κινηθεί και να βοηθήσει, είναι η υφυπουργός Εξωτερικών για πολιτικές υποθέσεις, Βικτόρια Νούλαντ. Σε ό,τι αφορά τις Βρυξέλλες, παρουσίασα τις ιδέες του Προέδρου στο γεύμα των πρέσβεων υπό τη γαλλική προεδρία. Οι αντιδράσεις ήταν πολύ θετικές, και πιστεύω ότι οι πρωτεύουσες, το Βερολίνο το Παρίσι, όλες οι χώρες που μπορούν να ασκήσουν επιρροή θα είναι πρόθυμες να βοηθήσουν.
– Επειδή επικεντρωνόμαστε όμως σε ΜΟΕ, να υποθέσουμε ότι είναι εκτός πλαισίου η επανέναρξη των συνομιλιών μέχρι το τέλος της θητείας Αναστασιάδη;
– Μακάρι να αλλάξει η θέση της τουρκικής πλευράς και να μπορέσουμε να επαναρχίσουμε συνομιλίες. Διότι η τουρκική θέση θέλει να αποδεχτούμε την τουρκική κυριαρχία, τον στόχο των δύο κρατών προτού αρχίσουμε τη συζήτηση. Μακάρι να αλλάξει η τουρκική θέση και χρόνος υπάρχει και διάθεση. Φανταστείτε αν στο μεταξύ συμφωνηθούν και εφαρμοστούν τα ΜΟΕ ποια ατμόσφαιρα θα έχει ήδη δημιουργηθεί και πώς θα αλλάξει η στάση του κυπριακού λαού (Τουρκοκυπρίων και Ελληνοκυπρίων) που σήμερα δεν έχει καμία προσδοκία. Αν προχωρήσουμε με τα ΜΟΕ θα αλλάξει το κλίμα και θα μετατραπεί σε μια περίοδο μεγάλης προσδοκίας σε ό,τι αφορά τη λύση. Με την εφαρμογή τέτοιων μεγάλων ΜΟΕ θα είναι έτοιμο το έδαφος για τη συνέχεια.
Η αντίδραση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, Αντονι Μπλίνκεν, για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ήταν θετική.
– Δεδομένου ότι είναι μεγαλεπήβολα, εμείς πού εναποθέτουμε τις ελπίδες μας; Απλώς στο ότι θα μας βοηθήσει η διεθνής κοινότητα;
– Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο Πρόεδρος απηύθυνε μία επιστολή προς τον γ.γ. του ΟΗΕ, προτείνοντας αυτά τα ΜΟΕ. Αλλά έκτοτε δεν έγινε μια μεγάλη προβολή από όλες τις διπλωματικές μας υπηρεσίες σε όλες τις κυβερνήσεις σε όλα τα διεθνή φόρα ώστε να προωθηθεί αυτή η ιδέα.
– Το πρόβλημα είναι επικοινωνιακό δηλαδή; Δεν τίθεται θέμα έλλειψης αξιοπιστίας;
– Εγώ διαπιστώνω ότι έχει υπάρξει μια εμφανής αλλαγή κλίματος αυτές τις τελευταίες εβδομάδες και μια προσδοκία από πλευράς του διεθνούς παράγοντα. Χωρίς να λέω πως φταίει κάποιος, περάσαμε από αυτή τη φάση της ενδεχόμενης έλλειψης αξιοπιστίας και μπαίνουμε σε άλλη τροχιά, η οποία μου δίνει το δικαίωμα να ελπίζω για καλύτερες προοπτικές τις επόμενες εβδομάδες ή μήνες.
– Οταν είμαστε σε προεκλογική περίοδο όμως, τα πάντα σταματούν.
– Ούτε ο Πρόεδρος βρίσκεται σε προεκλογικό κλίμα, ούτε εγώ.
– Βρίσκεται το κυβερνών κόμμα.
– Δεν υπάρχει κανένα κώλυμα από πλευράς προεκλογικού. Εδώ πάμε για να σώσουμε την Αμμόχωστο και δίνουμε ακριβό αντίτιμο. Μότο μου είναι να ζυγίζουμε το κόστος και το όφελος, και αν το όφελος υπερτερεί του κόστους τότε να το πράξουμε.
– Δεν προκύπτουν ζητήματα όμως;
– Κάποιοι ενδεχομένως να προβάλουν αντιρρήσεις και κινδύνους. Τι είναι όμως το μεγαλύτερο όφελος για την πλευρά μας; Η εφαρμογή των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας για την παράδοση της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου σύμφωνα με τα ψηφίσματα 550, 789. Μακάρι να τα καταφέρουμε και δεν νομίζω να βρεθεί κάποιος που να έχει αντίρρηση.
– Με αφορμή την εξομάλυνση όμως των σχέσεων Ισραήλ – Τουρκίας εμείς δεν επηρεαζόμαστε;
– Εγώ ξέρω ότι όταν τσιμεντώνεις μια φιλία και μια συνεργασία στη βάση αρχών, πρέπει να έχεις εμπιστοσύνη στον εταίρο σου πως οτιδήποτε κι αν κάνει για βελτίωση των δικών του σχέσεων με την Τουρκία, αυτό δεν σημαίνει ότι θα σε εγκαταλείψει.
– Αρα είναι τσιμέντο οι σχέσεις μας;
– Δεν έχει πει ποτέ κανένας ότι ο φίλος μας είναι εχθρός του εχθρού μας. Δεν είναι έτσι οι σχέσεις των χωρών. Εμείς έχουμε εμπιστοσύνη στην κυβέρνηση του Ισραήλ.
– Δεν μας ανησυχούν δηλαδή οι τελευταίες εξελίξεις;
– Ο πρόεδρος του Ισραήλ που θα μεταβεί στην Αγκυρα, πρώτα θα επισκεφθεί την Ελλάδα και την Κύπρο…
– Σε σχέση με την επίσκεψη στην Ουάσιγκτον, τι συμπεράσματα μπορούν να βγουν;
– Υπάρχει η βεβαίωση του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ ότι η τριμερής (+1) θα συνεχίσει σε πολιτικό επίπεδο και όλες οι άλλες προσπάθειες που γίνονται από χαμηλότερα κλιμάκια της τριμερούς θα βρίσκονται κάτω από την καθοδήγηση του πολιτικού επιπέδου 3+1. Εχει σίγουρα διασφαλιστεί ότι οι διμερείς σχέσεις που έχουν κτιστεί σε θέματα ασφάλειας και άμυνας, σε θέματα εκπαίδευσης και προσωπικού, σε θέματα μιας προσπάθειας που γίνεται τώρα για την εκκένωση των πολιτών των ΗΠΑ από τον χώρο της Μέσης Ανατολής και μια σειρά από άλλα θέματα θα συνεχιστούν ανεμπόδιστα. Δεδομένου ότι η Τουρκία δεν μας αφήνει ούτε στο σκαλοπάτι του ΝΑΤΟ να φτάσουμε, έχουμε πει στις ΗΠΑ ότι θέλουμε τουλάχιστον να αυξήσουμε τις μεταξύ μας σχέσεις.