Πρέπει να σταματήσει η Αγκυρα να εξαρτά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την πώληση των αεροσκαφών F-16, λέει ο Τζον Σαρμπάνης, μέλος της Βουλής των Αντιπροσώπων των Ηνωμένων Πολιτειών και κορυφαίος εκπρόσωπος των ελληνικών συμφερόντων στην αμερικανική σκηνή, που βρέθηκε στην Αθήνα ως κεντρικός ομιλητής του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος. «Σίγουρα, η προσχώρηση της Σουηδίας είναι το πρώτο βήμα, αλλά περαιτέρω αλλαγές θα πρέπει να προηγηθούν οποιασδήποτε οπλικής συμφωνίας. Ο Ταγίπ Ερντογάν πρέπει να απομακρυνθεί από το δόγμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”, να σταματήσει τις υπερπτήσεις στο Αιγαίο και να αποκαταστήσει τα ανθρώπινα δικαιώματα». Η ανοχή προκλητικών συμπεριφορών στην Ανατολική Μεσόγειο αποδυναμώνει τη Συμμαχία και στέλνει αντιφατικά μηνύματα σε εχθρούς και συμμάχους, επισημαίνει. Μιλώντας για την ατμόσφαιρα στην αμερικανική πρωτεύουσα μετά τις τουρκικές εκλογές, εκτιμά πως η αξιοπιστία του Ερντογάν βρίσκεται ακόμη στο ναδίρ.
«Πρέπει να καταβάλει μεγάλες προσπάθειες για να κερδίσει την εμπιστοσύνη μου και γνωρίζω καλά ότι το ίδιο ισχύει για πολλά άλλα μέλη του Κογκρέσου. Επικροτώ τις πρόσφατες δηλώσεις, που φαίνεται να αποκλίνουν από τη συνήθη προκλητική του συμπεριφορά, αλλά με τον Ερντογάν πρέπει να περιμένεις να δεις αν τα βαρύγδουπα λόγια θα επιβεβαιωθούν από πράξεις». Και συνεχίζει: «Στον επικίνδυνο και απρόβλεπτο κόσμο που ζούμε, η ενίσχυση των συμμαχιών με χώρες που μοιράζονται τις ίδιες αξίες είναι κρίσιμη. Οι σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής, δύο χωρών με αλληλένδετα συμφέροντα και κοινό ηθικό προσανατολισμό, αποτελούν πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και χαίρουν βαθύτατης εκτίμησης στην Ουάσιγκτον».
Το νομοθετικό έργο του αντιπροσώπου της πολιτείας του Μέριλαντ επικεντρώνεται σε θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας, με τον ίδιο να αποτελεί σημαντικό στέλεχος της επιτροπής Ενέργειας και Εμπορίου της Βουλής των Αντιπροσώπων. «Η σημασία της Ελλάδας ως συνεργάτιδος στην Ανατολική Μεσόγειο, κυρίως όσον αφορά θέματα ενέργειας, είναι ευρέως γνωστή στην Ουάσιγκτον», τονίζει, χαιρετίζοντας την πρόοδο που έχει σημειωθεί σε ζητήματα ενέργειας στη χώρα μας. «Η αναβάθμιση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης συνιστά αναμφίβολα ένα συναρπαστικό δείγμα της συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αμερικής», συμπληρώνει, θυμίζοντας την περυσινή τοποθέτησή του στην «Καθημερινή» για τις προοπτικές ανάδειξης της Ελλάδας σε περιφερειακό ενεργειακό κόμβο.
Σύγκλιση συμφερόντων
Το παράδειγμα της Αλεξανδρούπολης δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μοναδική πτυχή της ελληνοαμερικανικής συνεργασίας, αλλά ως ενδεικτικό παράδειγμα για τη σύγκλιση των συμφερόντων των δύο χωρών. «Η υιοθέτηση της νομοθεσίας για την ασφάλεια και την ενέργεια στην Ανατολική Μεσόγειο στο Κογκρέσο το 2019, έχει ανοίξει νέους ορίζοντες σύμπραξης στην περιοχή και επιτρέπει την εμβάθυνση της συνεργασίας μας σε πολλαπλά μέτωπα». Αποκαλύπτει παράλληλα πως υπάρχουν σχέδια για τη δημιουργία του Κέντρου Ενέργειας Ανατολικής Μεσογείου υπό την αιγίδα του αμερικανικού υπουργείου Ενέργειας. «Η πρωτοβουλία αυτή βασίζεται στη συμφωνία-κλειδί για την ενέργεια και ασφάλεια που υπεγράφη στο Κογκρέσο το 2019 και θα ενισχύσει τη συνεργασία, την έρευνα και την καινοτομία στον τομέα της ενέργειας». Το εγχείρημα χαίρει διακομματικής αποδοχής, με τον επίσης ελληνικής καταγωγής Ρεπουμπλικανό Γκας Μπιλιράκη και τον φιλέλληνα γερουσιαστή Μπομπ Μενέντεζ, να ενώνουν τις δυνάμεις τους με τον κ. Σαρμπάνη.
Η Αγκυρα πρέπει να σταματήσει να εξαρτά την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ από την πώληση των αεροσκαφών F-16. Επίσης, να απομακρυνθεί από το δόγμα της «Γαλάζιας Πατρίδας», να σταματήσει τις υπερπτήσεις στο Αιγαίο.
Η τρέχουσα διετία, βέβαια, ενδέχεται να επιφέρει σημαντικές ανακατατάξεις στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, καθώς οι δύο χώρες βρίσκονται ενώπιον κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων. Ο κ. Σαρμπάνης παρακολουθεί τις ελληνικές εξελίξεις τόσο ως πολιτικός, όσο και ως μέλος της ελληνικής διασποράς. «Ανεξάρτητα από το ποιος θα λάβει τη λαϊκή εντολή την Κυριακή, η προσδοκία μου είναι πως η νέα κυβέρνηση θα προωθήσει τη συμμαχία με τις ΗΠΑ. Και οι δύο χώρες έχουν επωφεληθεί σημαντικά από τη συνεργασία, επομένως η συνέχιση της κοινής μας πορείας αποτελεί βασική προϋπόθεση».
Ο Δημοκρατικός βουλευτής μπορεί να ανανέωσε τη θητεία του ως αντιπρόσωπος της τρίτης εκλογικής περιφέρειας του Μέριλαντ τον περασμένο Νοέμβριο, ωστόσο οι προεδρικές εκλογές του 2024 είναι μια αναμέτρηση που τον ανησυχεί. «Ο κυνισμός είναι διάχυτος στην αμερικανική πραγματικότητα, καθώς ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού βρίσκεται στο έλεος δημαγωγών, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ. Αν ο Τραμπ λάβει πράγματι το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών, ο αρνητισμός και η τοξικότητα θα επανέλθουν στον πολιτικό διάλογο, υποβαθμίζοντας την ποιότητα του δημόσιου λόγου», αναφέρει. «Ο τρόπος με τον οποίο έχει προσπαθήσει να αποποιηθεί τις πρόσφατες, σοβαρές κατηγορίες εναντίον του, κάνοντας λόγο για κυνήγι μαγισσών ή πολιτικό τέχνασμα των αντιπάλων του, σηματοδοτεί τις προθέσεις του να επιστρέψει στη συνήθη ρητορική του».
Ερωτηθείς για την πιθανότητα επικράτησης κάποιου άλλου Ρεπουμπλικανού υποψηφίου, όπως του κυβερνήτη της Φλόριντα Ρον ντε Σάντις ή του πρώην αντιπροέδρου Μάικ Πενς, ο κ. Σαρμπάνης προβλέπει: «Το σενάριο αυτό προϋποθέτει την αναθεώρηση των στόχων και της ταυτότητας των Ρεπουμπλικανών εκ των έσω. Προς το παρόν το κόμμα δεν έχει κάνει κανένα βήμα προς αυτή την κατεύθυνση. Στην απίθανη περίπτωση δικαστικής παραπομπής του Τραμπ, θα πρέπει να αναμένουμε μια πρωτόγνωρη σύγκρουση ανάμεσα στους Ρεπουμπλικανούς, έναν πόλεμο όλων εναντίον όλων».
Το φάντασμα του Τραμπ
Η επανάληψη της εκλογικής αναμέτρησης του 2020 φαντάζει πιο πιθανή, με τον ίδιο να ποντάρει στην εκ νέου επικράτηση του νυν προέδρου. «Ο Μπάιντεν πρεσβεύει μια πιο αισιόδοξη και εμπεριστατωμένη θεώρηση για την ταυτότητα της χώρας, αλλά και για τον ρόλο της στη διεθνή σκηνή. Οι πολιτικές του έχουν κάνει τεράστια βήματα στην οικονομία, στις υποδομές, στις επενδύσεις, στο περιβάλλον και την ενέργεια». Στο χαρτοφυλάκιο του κ. Σαρμπάνη βρίσκονται επίσης τα φλέγοντα ζητήματα της ρύθμισης τεχνολογικών κολοσσών και της διαχείρισης της τεχνητής νοημοσύνης. «Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης προτάσσουν αποκλειστικά τα εμπορικά τους συμφέροντα. Η έλλειψη αυστηρών κανόνων οδηγεί στην παραπληροφόρηση και τον εθισμό, ενώ η αδιαφάνεια στη διαχείριση προσωπικών δεδομένων εγείρει ερωτήματα απορρήτου και ιδιωτικότητας, φαινόμενα που ενέχουν σημαντικούς κινδύνους για τη δημοκρατία… Αν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι μια πυρκαγιά, η τεχνητή νοημοσύνη έρχεται να ρίξει κι άλλο λάδι στη φωτιά».
Ο Τζον Σαρμπάνης βρέθηκε στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα ως κεντρικός ομιλητής του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, αλλά και ως προσκεκλημένος του Κέντρου Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πρίνστον, στο οποίο εδρεύει τα τελευταία δέκα χρόνια το ταμείο Paul S. Sarbanes ’54, που χρηματοδοτεί υποτροφίες και προγράμματα και στοχεύει στην προώθηση της μελέτης της σύγχρονης ελληνικής πολιτικής και των ελληνοαμερικανικών σχέσεων. «Η πρωτοβουλία αυτή είναι φόρος τιμής στην καριέρα και την κληρονομιά του πατέρα μου, Πολ Σαρμπάνη, ο οποίος είχε τον Ελληνισμό ως πυξίδα στην επαγγελματική και την προσωπική του ζωή. Το Πρίνστον ήταν το πανεπιστήμιο που του άλλαξε τη ζωή, δίνοντας σε ένα παιδί Ελλήνων μεταναστών σε μια μικρή πόλη στην ανατολική ακτή του Μέριλαντ, το εισιτήριο για το αμερικανικό όνειρο».