Οταν ο Ερρίκος Λίτσης ήταν μικρός, καθόταν με ένα μεγαλύτερο παιδί στα σκαλάκια της πολυκατοικίας του στα Πετράλωνα και εκείνος του διάβαζε τεύχη του Μικρού Ηρωα. «Ημουν 10-11 χρόνων και ο φίλος μου 15, και μου διάβαζε τις ιστορίες του Μικρού Ηρωα και ανέπτυσσα με τη φαντασία μου αυτά που διαβάζαμε. Τα προεφηβικά χρόνια τότε ήταν πιο αθώα και συχνά, αναπαριστούσαμε και πράγματα. Δηλαδή, μπορεί να κάναμε τον Μικρό Ηρωα και να κυνηγάγαμε αόρατους Γερμανούς στους δρόμους», θυμάται ο ηθοποιός.
Μιλάμε για τη δεκαετία του ’60 (αλλά και του ’50), τότε που με 2 δραχμές οι μικροί, αλλά γεμάτοι φαντασία, φίλοι του Μικρού Ηρωα, μπορούσαν να αγοράσουν κάθε εβδομάδα από το περίπτερο τις νέες περιπέτειες του Γιώργου Θαλάσση, της Κατερίνας και του Σπίθα. Τα εικονογραφημένα, δηλαδή, από τον Βύρωνα Απτόσογλου αφηγήματα που υπέγραψε ο Σ. Ανεμοδουράς ως Θάνος Αστρίτης, μιας παρέας τριών παιδιών στη διάρκεια της Κατοχής. Ηταν ένα απάγκιο φαντασίας, που κρεμόταν στα περίπτερα κάπου ανάμεσα στα κόμικς του Μίκυ Μάους και τα Κλασσικά Εικονογραφημένα, για τα παιδιά μιας εντελώς άλλης εποχής.
Πολλά, πολλά χρόνια αργότερα, ήρθε για τον Λίτση μια γνωριμία με τον Λεωκράτη Ανεμοδουρά, εκδότη σήμερα του Μικρού Ηρωα και εγγονό του ιθύνοντα νου του, Στέλιου Ανεμοδουρά, σε ένα φεστιβάλ κόμικς στο Γκάζι, οπότε και ξεκίνησαν να μιλούν για κόμικς. Καθόλου παράξενο, μια και ο Ερρίκος Λίτσης είναι λάτρης και συλλέκτης κόμικς. Από αυτή την πρώτη γνωριμία οι δυο τους κράτησαν επαφές, ώσπου κάποια στιγμή έπεσε στο τραπέζι η πρόταση: «Τι θα έλεγες να δάνειζες τη φωνή σου σε ένα audiobook του Μικρού Ηρωα;»
«Το βρήκα πολύ ελκυστικό και δημιουργικό ως ιδέα, με μάγεψε, γιατί μου ξύπνησε αυτή την παιδική ανάμνηση και είπα κατευθείαν ναι, χωρίς να σκεφτώ ή να συζητήσω τις λεπτομέρειες», λέει ο ηθοποιός, πάλι από τη γειτονιά του, τα Πετράλωνα, ένα ζεστό μεσημέρι, κάπου ανάμεσα σε πρόβες για την παράσταση «Ο βασιλιάς Ληρ» του Γιάννη Χουβαρδά, στο Εθνικό Θέατρο.
Φέτος ο Μικρός Ηρως κλείνει 70 χρόνια, μέσα στα οποία, έχει βρει τον τρόπο να συστήνεται σε νέες γενιές ξανά και ξανά. Μετά την πρώτη του έκδοση (1953-1968) μεταμορφώθηκε σε κόμικς στα τέλη της δεκαετίας του ’60, οι ιστορίες επανατυπώθηκαν σε μικρούς τόμους το 1985, ενώ ο αφηγηματικός κύκλος του Μικρού Ηρωα έκλεισε τυπικά τη δεκαετία του ’90, οπότε και δύο νέες ιστορίες του, τα τεύχη 799 και 800, κυκλοφόρησαν με το περιοδικό Αντί. Εκτοτε, ο Μικρός Ηρως έχει γνωρίσει διάφορες ανατυπώσεις, έχει δοθεί μαζί με εφημερίδες, ενώ μια μεγάλη έκθεση αφιερωμένη σε αυτόν φιλοξενήθηκε νωρίτερα μέσα στη χρονιά στο Ιδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης.
Και τώρα, όσοι πιστοί μπορούν να ακούσουν τα τέσσερα πρώτα τεύχη του Μικρού Ηρωα, «Μικρός Σκλάβος», «Ιπτάμενος Εκδικητής», «Οι Τύραννοι Τρέμουν!» και «Θα Τουφεκισθής την Αυγή!» –«Αυτά στα οποία ουσιαστικά βλέπουμε πώς διαμορφώθηκε η βασική τριάδα του Μικρού Ηρωα», όπως λέει ο Ερρίκος Λίτσης– σε audiobook, με τη φωνή του γνωστού ηθοποιού.
Ο ίδιος δεν είχε κάνει ξανά κάποια παρόμοια δουλειά ως ηθοποιός, που να χρειάζεται να παίζει μόνο με τη φωνή και όχι με την παρουσία του, δεν είχε τύχει καν να κάνει, λόγου χάρη, μεταγλώττιση. «Με οδήγησε το ένστικτό μου», όπως λέει, «χωρίς να το καταλάβω, άρχισα να παίζω διαφορετικά τις φωνές των ηρώων, χωρίς να αλλοιώνω καρτουνίστικα τη φωνή μου, παρά δίνοντας την αίσθηση του διαλόγου». Ηταν, ας πούμε, ένας άνθρωπος-ορχήστρα της αφήγησης.
Το 1968, οπότε και ο πρώτος κύκλος του Μικρού Ηρωα έκλεισε και σταμάτησε να κυκλοφορεί ως αφήγημα επί χούντας, ο Ερρίκος Λίτσης ήταν 13 ετών. Ακόμα και τότε, όμως, με τους φίλους του έψαχνε παλαιότερα τεύχη σε παλαιοβιβλιοπωλεία στο Μοναστηράκι. Πότε ανακάλυπταν εκεί κάτι που δεν είχαν, πότε αντάλλαζαν τεύχη μεταξύ τους.
Οπως λέει για τη γοητεία του Μικρού Ηρωα, «ως αφήγημα έχει ναι μεν μια παιδικότητα, αλλά από την άλλη οι περιγραφές του Στέλιου Ανεμοδουρά σε ωθούν να πλάσεις εικόνες». Αγαπημένος του, ο πρωταγωνιστής των ιστοριών. Και για έναν λόγο που πάει πέρα από την ίδιο τον ήρωα: «Οι περισσότεροι τότε νομίζω ταυτιζόμασταν με τον Γιώργο Θαλάσση. Εξάλλου, υπήρχε και η Κατερίνα, που με τη φαντασία μας ήταν μια όμορφη κοπέλα και ήμασταν στο μεταίχμιο που άρχιζαν να μας ενδιαφέρουν τα κορίτσια. Και ο Σπίθας εκπροσωπούσε τα πιο παραγκωνισμένα παιδιά. Κοντούλης, ασχημούλης, κουτός, αλλά πάντα ήταν ηρωικός».
Τα βιβλιαράκια των ηρώων του Στέλιου Ανεμοδουρά ήταν, συν τοις άλλοις, και από τα λίγα που οι γονείς των παιδιών της εποχής δεν τους έλεγαν όχι στο να τα αγοράσουν, «ίσως γιατί στην ουσία έβλεπαν αυτά που είχαν ζήσει λίγα χρόνια πριν», εικάζει ο ηθοποιός.
Εν έτει 2023, όμως, τι έχει να πει η ιστορία του Μικρού Ηρωα, που μοιάζει να αναδύεται από τα βάθη του χρόνου; Και, εντέλει, σε ποιον μπορεί να απευθυνθεί; Ο Ερρίκος Λίτσης θεωρεί πως μπορεί να τραβήξει μεν τους μεγαλύτερους, κάπως νοσταλγικά, αλλά αφορά ένα κοινό πολύ ευρύτερο: «Και τα παιδιά μπορούν να αφεθούν σε αυτό το “παραμύθι” και να ακούνε ιστορίες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που ίσως έχουν ακούσει από τους παππούδες τους, με τον ίδιο τρόπο που βλέπουν, ας πούμε, ταινίες. Γιατί τα παιδιά του Μικρού Ηρωα είναι πρότυπα για τον αγώνα ενάντια στη σκλαβιά, στον φασισμό και στο να μην ανέχεσαι την μπότα του όποιου κατακτητή στον σβέρκο σου», σκέφτεται ο ηθοποιός.
Πάντως, μια και εδώ έχουμε να κάνουμε με audiobook, το να ακούμε αντί να διαβάζουμε είναι μια διαδικασία κάπως πιο «καταπραϋντική», το να ξέρουμε πως υπάρχει εκεί μια φωνή που θα μας πει μια ιστορία; Ο ίδιος ο ηθοποιός, συχνά τα βράδια, πριν κοιμηθεί αναζητά να ακούσει «λίγο μπλα μπλα, να βάλω ας πούμε λίγο ραδιόφωνο. Μπορεί να ακούω και αναλύσεις για τα αθλητικά, ακόμα και αν δεν ασχολούμαι. Αλλά όλο αυτό μου φέρνει μια γαλήνη και το μυαλό μου ξεσκοτίζεται». Αντίστοιχα, όταν ήταν μικρός άκουγε στο τρανζίστορ τη ραδιοφωνική βιβλιοθήκη ή το ραδιοφωνικό θέατρο και θεωρεί πως ένα audiobook μπορεί και σήμερα να λειτουργήσει με παρόμοια λογική.
Ο τρόπος με τον οποίο ο Ερρίκος Λίτσης μιλά για τον Μικρό Ηρωα, μα και για άλλους ήρωες των παιδικών του χρόνων, που απαριθμεί συχνά στην κουβέντα μας, με κάνει να θέλω να τον ρωτήσω αν, όσο ο χρόνος προχωρά, τόσο αναζητούμε να γυρίσουμε στη ζεστασιά των παιδικών μας χρόνων. Για να λάβω την απάντηση πως «δεν γυρνάω στους παιδικούς μου ήρωες γιατί τους κουβαλάω μαζί μου συνέχεια». Και μάλλον έχει πλέον καταλάβει και γιατί: «Εχω συλλογές με κόμικς, με αυτοκινητάκια και έχω καταλήξει ότι μάλλον αυτός είναι ο ομφάλιος λώρος που με δένει ακόμη με την παιδική μου ηλικία. Και λόγω δουλειάς. Οπως μικρός έπαιζα φανταστικούς ρόλους, έτσι και σήμερα παίζω».
Το πρώτο audiobook του Μικρού Ηρωα με τα τεύχη #1-4, με τη φωνή του Ερρίκου Λίτση, είναι διαθέσιμο στην πλατφόρμα της bookvoice.gr.