Στα 72 της χρόνια η Αντίνα Μοσέ έζησε τον χειρότερο εφιάλτη της. Κάτοικος του κιμπούτς Νιρ Οζ απήχθη στις 7 Οκτωβρίου από τη Χαμάς και παρέμεινε φυλακισμένη επί 49 ημέρες υπό άθλιες συνθήκες στα υπόγεια της Γάζας. Η ηλικιωμένη ήταν μία από τους 24 Ισραηλινούς ομήρους που απελευθερώθηκαν στην πρώτη ανταλλαγή κρατουμένων μεταξύ Ισραήλ και Γάζας που πραγματοποιήθηκε στις 24 Νοεμβρίου στη διάρκειας μιας 4ήμερης κατάπαυσης του πυρός. 

Ο ανιψιός της Εγιάλ Νουρί μετέφερε στην «Κ» όσα διηγήθηκε η Αντίνα Μοσέ για τις «ατελείωτες» ημέρες της ομηρίας της. 

Η ηλικιωμένη γυναίκα βρισκόταν στο σπίτι της στο κιμπουτς μαζί με τον άνδρα της όταν εισέβαλε η Χαμάς. Οι δυο τους κλειδώθηκαν στο καταφύγιο. «Επί μια ώρα άκουγαν πυροβολισμούς, ανθρώπους και γέλια», είπε ο κ. Νουρί, η μητέρα του οποίου επικοινωνούσε μέσω μηνυμάτων με την Αντίνα και τον σύζυγό της. Υστερα από περίπου μία ώρα που παρέμειναν κρυμμένοι στο καταφύγιο, οι τρομοκράτες προσπάθησαν να εισβάλουν και πυροβόλησαν την πόρτα, την οποία ο σύζυγος της Αντίνα κρατούσε σφιχτά μέχρι τότε για να τους προστατεύσει.

Ακουσε τους άνδρες της Χαμάς να πυροβολούν τον σύζυγό της «ξανά και ξανά» μέχρι να σιγουρευθούν ότι πέθανε.

«Αυτό πρέπει να έγινε περίπου στις 9 το πρωί εκείνης της ημέρας γιατί μέχρι εκείνη τη στιγμή μιλούσαν με τη μητέρα μου», σημείωσε ο ανιψιός της Αντίνα. Οπως είπε, έπειτα είδαν μηνύματα στα οποία η θεία του ζητούσε βοήθεια και συμβουλές για το πώς να σταματήσει την αιμορραγία του άνδρα της. Οταν ο Εγιάλ Νουρί επέστρεψε στο κιμπούτς είδε τρεις σφαίρες στην πόρτα του καταφυγίου. Οι ένοπλοι κατάφεραν να σπάσουν το παράθυρο του ασφαλούς δωματίου. Μπήκαν, άρπαξαν και έβγαλαν από το παράθυρο την Αντίνα, η οποία άκουσε τους άνδρες να πυροβολούν τον σύζυγό της «ξανά και ξανά» μέχρι να σιγουρευθούν ότι πέθανε. «Ηταν ζευγάρι 52 χρόνια», ανέφερε ο κ. Νουρί. Η οικογένεια ξεκίνησε να αναζητεί φωτογραφίες και βίντεο της 72χρονης στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις ιστοσελίδες αναζητώντας να μάθουν τι έχει γίνει με τη συγγενή τους. Εμαθαν ότι είχε απαχθεί από τη Χαμάς όταν εντόπισαν μια φωτογραφία της ίδιας να κάθεται τρομαγμένη σε ένα μηχανάκι ανάμεσα σε δύο οπλισμένους άντρες.

«Oταν απελευθερώθηκε μας είπε ότι την άρπαξαν ξυπόλητη και την εξανάγκασαν να περπατήσει χιλιόμετρα και χιλιόμετρα στα τούνελ. Αισθανόταν το λασπωμένο έδαφος. Είχε πολλή υγρασία και δεν μπορούσε να αναπνεύσει. Οι διάδρομοι ήταν στενοί και κάποιες φορές έπρεπε να σκύψει το κεφάλι της για να περάσει. Δεν μπορούσε να πει πόση ώρα περπατούσαν, της φάνηκε αιώνας μέχρι να φτάσουν σε ένα δωμάτιο», ανέφερε ο ανιψιός της. Η Αντίνα είπε μετέπειτα στην κόρη της ότι με έναν περίεργο τρόπο άντλησε δύναμη από τον θάνατο του άνδρα της: σκέφτηκε ότι δεν είχε κάτι άλλο να χάσει, γιατί είχε ήδη χάσει το πολυτιμότερο πράγμα στη ζωή της.  

Την άρπαξαν ξυπόλητη και την εξανάγκασαν να περπατήσει χιλιόμετρα και χιλιόμετρα στα τούνελ. Αισθανόταν το λασπωμένο έδαφος. Είχε πολλή υγρασία και δεν μπορούσε να αναπνεύσει.

Οπως διηγήθηκε, οι συνθήκες κράτησης ήταν φριχτές, καθώς ήταν συνέχεια στο σκοτάδι και τους άναβαν το φως μόνο δύο ώρες την ημέρα. Από φαγητό, είπε, τους έδιναν μόνο λίγο ρύζι και φασόλια και ένα μπουκάλι νερό για 2 ημέρες. Το δωμάτιο κράτησης δεν είχε κρεβάτια παρά μόνο καρέκλες και στρώματα στα οποία έβαζαν τα παιδιά και τους ηλικιωμένους. «Κάποια παιδιά κοιμόντουσαν ανάμεσα στα πόδια των καρεκλών» και η Χαμάς τους φώναζε συνέχεια «ησυχία, ησυχία». «Οσο για την υγιεινή, δεν έκαναν μπάνιο όλο αυτό το διάστημα». Από μια φίλη της που ήταν μαζί στο ίδιο δωμάτιο έμαθαν πως η Αντίνα έμεινε δυνατή και φρόντιζε πολύ τα παιδιά. «Η θεία μου είναι νηπιαγωγός», τόνισε ο άνδρας.

Οι όμηροι δεν ήξεραν τι συνέβαινε όλες αυτές τις μέρες, ωστόσο ένιωθαν το έδαφος να τρέμει από τους βομβαρδισμούς. «Ηταν δραματικές ημέρες, δεν υπήρχε μέλλον, δεν ήξεραν τίποτα», είπε ο άνδρας μεταφέροντας την εμπειρία της θείας του. Εξίσου τρομακτική ήταν και η στιγμή της απελευθέρωσής της καθώς στην αρχή απλά περιτριγυριζόταν από πολλούς άνδρες της Χαμάς που ζητωκραύγαζαν χωρίς να ξέρει τι θα γίνει. «Κατάλαβε ότι θα απελευθερωθεί μόνο όταν είδε τη σημαία του Ερυθρού Σταυρού, τότε μόνο κατάλαβε ότι ο εφιάλτης αυτός θα τελείωνε. Τότε βεβαίως ξεκινούσε ένας νέος εφιάλτης». 

Πήγε στο κιμπούτς με τις κόρες και την εγγονή της. Είδε το καμένο σπίτι για πρώτη φορά. Περπάτησε ανάμεσα στα χαλάσματα. Η περιοχή μυρίζει ακόμα θάνατο.

Η γυναίκα είχε χάσει 12 κιλά και μόλις επέστρεψε χρειάστηκε να νοσηλευτεί για να ανακτήσει τις δυνάμεις της. Μετά το αρχικό σοκ ζήτησε να επισκεφθεί το κιμπούτς. «Πήγε εκεί με τις κόρες και την εγγονή της. Είδε το καμένο σπίτι για πρώτη φορά. Περπάτησε ανάμεσα στα χαλάσματα. Η περιοχή μυρίζει ακόμα θάνατο». Οπως είπε ο ανιψιός της, η γυναίκα επέστρεψε σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο όπου πολλοί φίλοι και συγγενείς έχουν δολοφονηθεί ή αρπαγεί, ενώ η ίδια δεν έχει κοινότητα να γυρίσει ούτε σπίτι να ζήσει. «Δεν έχει μείνει τίποτα από την περιουσία της, ούτε καν τα ρούχα της», σημειώνει ο κ. Νουρί. 

Οπως είπε η 72χρονη Αντίνα, μιλάει ακόμα ελάχιστα για αυτά που βίωσε, κυρίως στην κόρη και την εγγονή της από τις οποίες ενημερώνεται και ο ίδιος. 

Η οικογένεια, όπως επισήμανε, μίλησε και θα συνεχίσει να μιλάει για την ιστορία της Αντίνα στα ΜΜΕ παγκοσμίως, προσπαθώντας έτσι να υπενθυμίζει συνεχώς το αίτημα για την επιστροφή όλων των ομήρων.

«O χρόνος του Αβραάμ και των άλλων ομήρων τελειώνει»

Του Σταύρου Ιωαννίδη

Η «Κ» συνάντησε τον Σαχάρ Μορ στο Τελ Αβίβ, εκεί όπου οι συγγενείς των 137 ομήρων συγκεντρώνονται κάθε βράδυ ζητώντας να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και να επιστρέψουν οι αγαπημένοι τους.

«Ο Αβραάμ δεν έχει πολύ χρόνο. Η κυβέρνηση και ο στρατός έχουν όσο χρόνο θέλουν για να καταστρέψουν τη Χαμάς, αλλά ο χρόνος του Αβραάμ και των άλλων ομήρων τελειώνει». Ο Σαχάρ Μορ, υποδέχτηκε πριν από λίγες ημέρες τρία μέλη της οικογένειας του που απελευθερώθηκαν στο πλαίσιο της ανταλλαγής ομήρων με Παλαιστίνιους κρατουμένους, ενώ ο θείος του παραμένει υπό ομηρία στη Γάζα.

Η «Κ» συνάντησε τον Σαχάρ στο Τελ Αβίβ, εκεί όπου οι συγγενείς των 137 ομήρων συγκεντρώνονται κάθε βράδυ ζητώντας να σταματήσουν οι εχθροπραξίες και να επιστρέψουν οι αγαπημένοι τους. Ομως, το «ναυάγιο» στις διαπραγματεύσεις και η επανέναρξη των πολεμικών επιχειρήσεων εξανεμίζουν μέρα με τη μέρα τις λιγοστές τους ελπίδες.

«Για να ανταλλάξεις ομήρους πρέπει να υπάρχει εκεχειρία. Οσο συνεχίζεται ο πόλεμος, οι πιθανότητες να μιλήσουν μειώνονται. Αυτό που ζητάμε είναι να επιστρέψουν τώρα όλοι οι όμηροι. Ελπίζω η κυβέρνηση να το βλέπει με τον ίδιο τρόπο. Μακάρι να μπορούσε να επιτευχθεί τώρα μια νέα κατάπαυση του πυρός και το επόμενο λεπτό να αρχίσουν και πάλι οι διαπραγματεύσεις» λέει ο Σαχάρ στην «Κ».

Ανάμεικτα συναισθήματα

Πολλές οικογένειες, όπως και η οικογένεια Μούντερ, δεν μπορούν να νιώσουν ανακούφιση για την επιστροφή των αγαπημένων τους καθώς υπάρχουν μέλη τους που βρίσκονται ακόμη στα χέρια της Χαμάς. Πριν από λίγες ημέρες, ο Σαχάρ υποδέχτηκε τη θεία του Ρούτι (78), την ξαδέρφη του Κέρεν (55) και τον μικρό Οχάντ που έγινε εννέα ετών κατά τη διάρκεια της ομηρίας του. Όμως, ο 78χρονος Αβραάμ (σύζυγος της Ρούτι) παραμένει στα χέρια της Χαμάς ενώ ο γιός του Ρόι (πρώτος ξάδερφος του Σαχάρ) δολοφονήθηκε στις 7 Οκτωβρίου από μέλη της παλαιστινιακής οργάνωσης. 

Τα τέσσερα μέλη της οικογένειας απήχθησαν από τον οικισμό Νιρ Οζ, κοντά στα σύνορα με τη Γάζα. Η Κέρεν, η Ρούτι και ο μικρός Οχάντ κρατούνταν στον ίδιο χώρο ενώ ο Αβραάμ παραμένει σε άγνωστη τοποθεσία στη νότια Γάζα. «Η θεία Ρούτι έμαθε ότι ο γιος της είναι νεκρός από ένα ραδιοφωνάκι που είχαν στην ποντικότρυπα που τους κρατούσαν» λέει ο Σαχάρ. Η οικογένεια γνωρίζει ότι ο Αβραάμ είναι ακόμη ζωντανός από τις μαρτυρίες μιας άλλης γυναίκας που κρατούνταν μαζί του και απελευθερώθηκε πριν από λίγες ημέρες. «Είναι νοσοκόμα και τον φρόντιζε. Ο Αβραάμ δεν μπορεί να περπατήσει, χρειάζεται το μπαστούνι του και τα φάρμακα του. Ξέρουμε ότι όταν τον μετέφεραν στη Γάζα έπεσε από τη μηχανή και χτύπησε άσχημα το κεφάλι του» αναφέρει στην «Κ» ο Σαχάρ. 

Η δύσκολη «επιστροφή»

Ο 9χρόνος Οχάντ, με τη μητέρα και τη γιαγιά του προσπαθούν να προσαρμοστούν στη ζωή μετά την ομηρία. «Είναι πολύ έντονο το ψυχολογικό τραύμα. Και το δικό τους και το δικό μας» λέει ο Σαχάρ που τους συνάντησε στο νοσοκομείο. «Κάνουν μικρά βήματα κάθε μέρα αλλά βρίσκονται ακόμη σε σοκ, λειτουργεί το ένστικτο της επιβίωσης. Δεν έχουν συνειδητοποιήσει τι ακριβώς έχει συμβεί» λέει. 

Τα πρόσωπα τους είναι χλωμά και είναι εμφανώς αδυνατισμένοι, όπως οι περισσότεροι από τους ομήρους που επέστρεψαν στο Ισραήλ. «Δεν είδαν το φως του ήλιου για σχεδόν δύο μήνες. Η τροφή ήταν ελάχιστη. Τους έδιναν τα απολύτως απαραίτητα για να μην πεθάνουν αλλά τίποτα παραπάνω. Ακόμη και η πρόσβαση στην τουαλέτα ήταν προβληματική, έπρεπε να περιμένουν έως και μία ώρα για να βρεθεί κάποιος να τους συνοδεύσει. Δεν τους χτύπησαν, δεν μας έχουν πει κάτι τέτοιο, αλλά αυτές δεν είναι συνθήκες διαβίωσης για ένα παιδί αλλά ούτε για τους ηλικιωμένους. Εχουν δύσκολο δρόμο μπροστά τους» αναφέρει ο Σαχάρ. 

Το τραύμα

Οι αφηγήσεις των ομήρων για όσα έζησαν στις 7 Οκτωβρίου προκαλούν ανατριχίλα. «Θέλουν να το βγάλουν από μέσα τους, μιλάνε συνέχεια για όσα έζησαν» λέει ο καθηγητής Ιτάι Πεσάχ, Διευθυντής της Παιδιατρικής κλινικής του Νοσοκομείου Σάφρα, όπου νοσηλεύονται οι περισσότεροι ανήλικοι όμηροι. 

Πολλοί από τους ομήρους, κυρίως παιδιά, δεν γνωρίζουν τι έχει συμβεί στους γονείς, τα αδέλφια ή τους παππούδες τους. «Κοιτάζουν στο δωμάτιο και καταλαβαίνουν ποιος λείπει. Δεν ξέρουν αν υπάρχει σπίτι για να επιστρέψουν. Ορισμένοι δεν γνωρίζουν ακόμη για τον πόλεμο. Δεν ξέρουν ότι κάτι συνέβη στο Ισραήλ, αλλά έχουν την εντύπωση ότι κάτι συνέβη μόνο στους ίδιους» τονίζει ο καθηγητής.

Σύμφωνα με τον Ιτάι Πεσάχ, η ψυχολογική φροντίδα είναι απόλυτη προτεραιότητα, ακόμη και από τα τραύματα που φέρει κάποιος. «Κάνουμε έναν γρήγορο έλεγχο και αν δεν υπάρχει κάτι που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση, εστιάζουμε στην ψυχολογική και συναισθηματική θεραπεία χωρίς να χάσουμε χρόνο» αναφέρει ο καθηγητής. «Στην αρχή μιλάνε για απλά πράγματα, τι έτρωγαν, τι έπιναν κλπ. Σταδιακά έρχονται στην επιφάνεια λεπτομέρειες που προκαλούν φρίκη» τονίζει.