Μια νεαρή γυναίκα αντιμετωπίζει προβλήματα στη δουλειά με τον εργοδότη της. Για να διαχειριστεί τη δύσκολη καθημερινότητα στο γραφείο, δημιουργεί στο κινητό τηλέφωνό της μια μικρού μήκους ταινία με την τεχνική του stop-motion animation (μαριονέτες ή αντικείμενα που κινούνται από κάποιον άλλον, όμως φαίνεται σαν να «ζωντανεύουν» μπροστά στα μάτια μας). Πρωταγωνιστής είναι το αφεντικό της, στον οποίο συμβαίνουν μια σειρά από ατυχή γεγονότα που «προκαλεί» η ίδια με την αρνητική της ενέργεια για να τον τιμωρήσει για τη συμπεριφορά του, μέχρι τη στιγμή που συνειδητοποιεί κάτι που δεν είχε φανταστεί για εκείνον. Τις εικόνες που παρακολουθούμε «ντύνει» μουσικά το τραγούδι «Isn’t It a Pity», του Τζορτζ Χάρισον.
Αυτή είναι η ιστορία του «Fuzzy Feelings», της χριστουγεννιάτικης διαφήμισης της Apple που κυκλοφόρησε πριν από μερικές ημέρες και εντυπωσιάζει για το τρυφερό, ανθρώπινο μήνυμα που μεταφέρει. Το βίντεο, διάρκειας τριών λεπτών και 55 δευτερολέπτων, υπογράφει η Αννα Μάντζαρης. Η βραβευμένη Σουηδή animator, με ελληνική καταγωγή, δίνει στην ιστορία ένα συγκινητικό τέλος, από εκείνα που «γλυκαίνουν» την ψυχή. Μάλιστα, στο πρώτο πλάνο του διαφημιστικού υπάρχει μια λεπτομέρεια που φανερώνει το ελληνικό στοιχείο: το ελληνικό εστιατόριο Voreacos, μπροστά από το οποίο στέκεται η φιγούρα.
«Πρόκειται για μια δυναμική διαδικασία και όχι για δουλειά γραφείου, όπου η κάθε μέρα είναι ίδια», λέει η Μάντζαρης στην «Κ» γι’ αυτό που τη συναρπάζει στην τέχνη της. Η ίδια εξηγεί ότι απολαμβάνει τη δημιουργικότητα και, όπως λέει, «μερικές φορές δεν μπορώ να πιστέψω πως είναι η δουλειά μου και ότι μπορώ να βιοπορίζομαι κάνοντας κάτι τόσο διασκεδαστικό».
«Κάθε έργο έρχεται με τις δικές του προκλήσεις και μου αρέσει η δουλειά μου να βασίζεται σε κάποιο πρότζεκτ. Ετσι, δεν είναι ανιαρή».
Η animator, της οποίας τα φιλμ έχουν κερδίσει πάνω από 90 διεθνή βραβεία, έχει δημιουργήσει διαφημίσεις και για άλλες μεγάλες εταιρείες και οργανισμούς. «Κάθε έργο έρχεται με τις δικές του προκλήσεις και μου αρέσει η δουλειά μου να βασίζεται σε κάποιο πρότζεκτ. Ετσι, δεν είναι ανιαρή».
Η Μάντζαρης από μικρή είχε κλίση στη ζωγραφική και τις χειροτεχνίες, γεγονός που αργότερα την οδήγησε στο επάγγελμα της σχεδιάστριας κινουμένων σχεδίων. «Μου άρεσε να ζωγραφίζω ανθρώπους και χαρακτήρες από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου. Μετά το λύκειο παρακολούθησα μαθήματα στο Art Foundation και τότε άρχισα να σκέφτομαι την ενασχόληση με το animation», εξηγεί η καλλιτέχνις, που αργότερα σπούδασε στο Royal College of Art, στο Λονδίνο. Η ιδέα του stop-motion animation δεν άργησε να έρθει.
«Κάτι που μου έχει μείνει είναι το ενδιαφέρον για την ανθρώπινη συμπεριφορά και η πολυπλοκότητα του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».
Από το 2012 και την πρώτη της ταινία «But Milk Is Important», μέχρι το «Fuzzy Feelings», η animator αναφέρει ότι έχει εξελιχθεί πολύ όσον αφορά το έργο της. «Κάτι στο οποίο έχω γίνει καλύτερη είναι η εμπιστοσύνη στο ένστικτό μου, αλλά και τα βήματα που κάνω. Η αίσθηση της ασφάλειας ώστε να προχωρήσω», λέει. «Δεδομένου ότι τα έργα μου μεγάλωσαν επίσης σε κλίμακα, μια άλλη δεξιότητα που έπρεπε να αποκτήσω είναι να κάνω τους άλλους να καταλάβουν το όραμά μου. Αυτό μπορεί να αποδειχθεί αρκετά δύσκολο. Νομίζω ότι κάτι που μου έχει μείνει είναι το ενδιαφέρον για την ανθρώπινη συμπεριφορά και η πολυπλοκότητα του τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος».
Ανάμεσα στα πρότζεκτ που έχει αναλάβει ήταν και η συμμετοχή στο δημοφιλές φιλμ του Γουές Αντερσον, «Isle of Dogs» (2018). «Συνεργάστηκα με τους υπόλοιπους συντελεστές για τέσσερις μήνες. Ηταν αμέσως μετά την ταινία μικρού μήκους “Enough”, που έκανα σχεδόν μόνη μου σε ένα σκοτεινό υπόγειο. Ξαφνικά βρέθηκα σε μια παραγωγή 100 ατόμων, όπου ο καθένας είχε τον δικό του μικρό ρόλο. Ηταν πραγματικά πολύ αναζωογονητικό. Μου άρεσε ο σχεδιασμός αυτής της ταινίας και, για εμένα, αποτελούσε έμπνευση το ότι έβλεπα όλα τα διαφορετικά σκηνικά και τις μαριονέτες από κοντά».
Η ψευδαίσθηση των κινήσεων
Της ζητάω να μου περιγράψει τη μέθοδο μιας τόσο λεπτομερούς δουλειάς, κυρίως όταν πρόκειται για ένα διαφημιστικό σποτ. Αφού καταλήξουν στην τελική πρόταση, οι εκάστοτε πελάτες συζητούν με την καλλιτέχνιδα την προσέγγιση. «Μετά συνήθως δημιουργώ ένα storyboard για το οποίο κάποιες φορές συνεργάζομαι με έναν σχεδιαστή. Προχωράμε στην παραγωγή σε συνεργασία με κάποιο στούντιο δημιουργίας μοντέλων που κατασκευάζει όλα τα σκηνικά. Προτιμώ να φτιάχνω τις μαριονέτες μόνη μου, αλλά χρειάζομαι βοήθεια όσον αφορά τις στολές τους», απαντά.
Στη συνέχεια, στο σκηνικό προστίθεται ο κατάλληλος φωτισμός. Τα αντικείμενα τοποθετούνται μπροστά από μια κάμερα. Είναι ακριβώς σαν ένα κινηματογραφικό πλατό, αλλά σε μικρότερη -κατά οκτώ φορές- κλίμακα. «Επειτα δημιουργούμε το κινούμενο σχέδιο μετακινώντας τη μαριονέτα χιλιοστό προς χιλιοστό, τραβώντας φωτογραφίες κάθε φορά. Και όταν αναπαράγονται οι εικόνες η μία μετά την άλλη, δημιουργείται η ψευδαίσθηση των κινήσεων. Ενα δευτερόλεπτο κινουμένων σχεδίων δημιουργείται από 25 στατικές εικόνες», λέει η Μάντζαρης. Ακολουθεί η επεξεργασία στον υπολογιστή.
Η τεχνολογία, που εξελίσσεται ραγδαία, είναι πλέον «όπλο» όσον αφορά την ανάπτυξη ενός stop-motion animation φιλμ. «Πρόκειται για κάτι πολύ ιδιαίτερο», τονίζει η animator. Και συμπληρώνει: «Είμαι τόσο ευγνώμων που μπορώ να κάνω stop-motion τώρα και όχι παλαιότερα που ήταν πολύ πιο δύσκολο. Χρησιμοποιώ μια ψηφιακή φωτογραφική μηχανή που συνδέω στο λάπτοπ και εκεί δουλεύω με ένα λογισμικό stop-motion. Μερικές φορές δημιουργώ με τρισδιάστατη εκτύπωση ή με τη διαδικασία κοπής με λέιζερ. Αλλά ζωγραφίζω κιόλας τα σχέδια και μετά τα επεξεργάζομαι ψηφιακά».
«Νομίζω ότι πάντα θα υπάρχει λαχτάρα για το χειροποίητο. Στους ανθρώπους αρέσει να βλέπουν πράγματα που ξέρουν πως είναι φτιαγμένα στο χέρι. Τους κάνει να σκέφτονται: “Πώς έγινε αυτό;”»
Η συζήτησή μας πηγαίνει στο μέλλον των κινουμένων σχεδίων γενικότερα και στο αν υπάρχουν ενδιαφέρουσες τάσεις που θα μας απασχολήσουν τα επόμενα χρόνια. «Νομίζω ότι πάντα θα υπάρχει λαχτάρα για το χειροποίητο. Στους ανθρώπους αρέσει να βλέπουν πράγματα που ξέρουν πως είναι φτιαγμένα στο χέρι. Τους κάνει να σκέφτονται: “Πώς έγινε αυτό;”». Η τεχνητή νοημοσύνη είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας, οπότε «ό,τι είναι χειροποίητο θα φαντάζει ακόμα πιο αποκλειστικό και αυθεντικό».
Οσο γι’ αυτά που ετοιμάζει μέσα στο επόμενο χρονικό διάστημα, η Μάντζαρης λέει: «Προσπαθώ να βρω χρηματοδότηση για δύο ταινίες, μια μεγάλου και μια μικρού μήκους».