«Στην κωμωδία εγώ χρωστάω τα πάντα, κι ας είναι ένα είδος που στον χώρο του ελίτ θεάτρου παγκοσμίως δεν έχει τη θέση που του αξίζει. Το δράμα έχει μηνύματα, η κωμωδία έχει λαϊκότητα και ενίοτε μια ευτέλεια, επειδή ασχολείται με τους παρίες της ζωής. Ζούμε όμως σε εποχή πρωταγωνιστών, που δεν θέλουν να προβάλλονται ως ζητιάνοι. Προσωπικά ανήκω και υπερασπίζομαι τη συντεχνία των κωμικών».
Ο Δημήτρης Πιατάς ακούγεται στην τηλεφωνική συνομιλία μας γεμάτος ενέργεια, μολονότι η συνέντευξη γίνεται αρκετά πρωί για τα δεδομένα της καθημερινότητας ενός ηθοποιού. Πόσο μάλλον εάν αυτός ο ηθοποιός είναι παράλληλα και σκηνοθέτης στο έργο που πρόκειται σύντομα να ανέβει στη σκηνή. «Βρισκόμαστε στην τελική ευθεία», λέει, «και τώρα δεν υπάρχει χρόνος για τίποτε άλλο παρά για την παράσταση. Οπότε έχω ξεκινήσει πολύ νωρίς».
Βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη για τη νέα παραγωγή του ΚΘΒΕ «Οι κωμικοί», μια παράσταση αφιερωμένη στην προπολεμική κωμωδία, με 25μελή θίασο, ζωντανή μουσική και ιστορικά ντοκουμέντα. Το έργο που συνυπογράφουν ο ηθοποιός και ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας, είναι μια μπουρλέσκ κωμωδία μυθοπλασίας με αναφορές στους πρώτους Ελληνες κωμικούς του βωβού κινηματογράφου. Βασίστηκε σε πραγματικά γεγονότα από τη ζωή και την πορεία του ηθοποιού με το απίθανο όνομα Μιχαήλ Μιχαήλ του Μιχαήλ, που υπήρξε ένας από τους πρώτους κωμικούς και μάλιστα ιδιαίτερα δημοφιλής στην εποχή του.
«Είναι το διασημότερο άσημο όνομα του ελληνικού θεάτρου, αφού η επιτυχία του ήταν η μίμηση του Σαρλό», λέει ο Δημήτρης Πιατάς αναφερόμενος στον πρωταγωνιστή των «Κωμικών», τον οποίο υποδύεται ο Γιώργος Καύκας. Ολοι οι ηθοποιοί που αναφέρονται στο έργο είναι υπαρκτά πρόσωπα που εργάστηκαν στα ταραγμένα χρόνια μεταξύ του 1920 και του 1939, ξεπεράστηκαν όμως από την εποχή και σκεπάστηκαν με λήθη, με μόνη εξαίρεση τη Γεωργία Βασιλειάδου που παραμένει γνωστή έως σήμερα. «Λησμονιέται ο ηθοποιός, αυτή είναι η μοίρα του. Αφήνει, ωστόσο, το στίγμα του στην καλλιτεχνική ιστορία της χώρας και δείχνει τον δρόμο στους μεταγενέστερους», σχολιάζει ο κ. Πιατάς.
«Λησμονιέται ο ηθοποιός, αυτή είναι η μοίρα του. Αφήνει, ωστόσο, το στίγμα του στην καλλιτεχνική ιστορία της χώρας και δείχνει τον δρόμο στους μεταγενέστερους».
Η ιδέα για τη δημιουργία ενός έργου για τους λησμονημένους κωμικούς γεννήθηκε στο μυαλό του από το 2014, και την κατοχύρωσε το 2015. Εκτοτε τουλάχιστον μία φορά έφτασε πολύ κοντά στην υλοποίηση αλλά ατυχίες και η πανδημία του κορωνοϊού ματαίωσαν τα σχέδια. Τώρα έχει έρθει η ώρα να υλοποιηθεί το όνειρο και να ζωντανέψουν στη σκηνή ο Ιωσήφ Χεπ, ο Σπυρίδων Δημητρακόπουλος, ο Ευτύχιος Βονασέρας, ο Εδμόνδος Φρυστ, ο Αχιλλέας Μαδράς, ο Ερβέ Βιλάρ, η Ηρώ Χαντά κ.ά. Και ο Δήμος Βρατσάνος –τον υποδύεται ο Πιατάς–, ένα «δυνατό όνομα της εποχής», παραγωγός της ΑΣΤΥ Φιλμ και κινηματογραφιστής μαζί με τον Χεπ. Δεν είναι ιδιαίτερα απαιτητικό να σκηνοθετεί και να παίζει; ρωτάμε τον ίδιο.
«Δεν είναι μόνον απαιτητικό αλλά και αντικανονικό για τη δουλειά μας. Οι συνθήκες όμως δεν μου επέτρεψαν να κάνω δια-φορετικά. Βούτηξα από την αρχή με πάθος και μεγάλο κόπο σε αυτό το εγχείρημα, μπήκα σε αχαρτογράφητα νερά. Εντέλει στη συγγραφή του έργου βρήκα συνοδοιπόρο τον Σάκη Σερέφα, ο οποίος επίσης ενδιαφέρεται για το παρελθόν», εξηγεί ο ηθοποιός.
Ετσι, ξεκινώντας συχνά από μια μισοκατεστραμμένη φωτογραφία, από μια χρονολογία γέννησης ή θανάτου, από ένα ελάχιστο δημοσίευμα σε μια παλιά εφημερίδα και χάρη στα αρχεία του ΣΕΗ, «στο έργο αποτυπώνονται με χιούμορ ο ερασιτεχνισμός, οι γκάφες, οι μωροφιλοδοξίες, οι ίντριγκες, η αγνωμοσύνη, τα ευτράπελα, οι αυτοσχεδιασμοί, οι κουτοπονηριές, οι ζαβολιές, οι γκάφες, μέσα στις οποίες δημιουργήθηκαν οι πρώτες βωβές ταινίες μυθοπλασίας στην Ελλάδα. Ενώ, παράλληλα, αποτυπώνεται η κοινωνική και ιστορική δίνη της σπαρταριστής πραγματικότητας: ο Σαγγάριος, η δικτατορία του Πάγκαλου, το νέο ημερολόγιο, το κόψιμο των χαρτονομισμάτων στα δύο και η οικονομική κρίση, ανάμεσα σε άλλα», λέει ο συγγραφέας Σάκης Σερέφας.
«Δεν διεκδικούμε τη συγγραφή ενός ντοκιμαντέρ», διευκρινίζει ο κ. Πιατάς, ωστόσο στην παράσταση εντάσσονται αποσπάσματα από κάποιες πρωτόλειες ταινίες της εποχής του ελληνικού βωβού σινεμά, τις οποίες έχει διασώσει η Ταινιοθήκη της Ελλάδος – σύντομα δράματα, κωμωδίες και βέβαια ταινιάκια με Επίκαιρα (Journal). Στο βίντεο που θα προβάλλεται, τη σκηνοθεσία των κινηματογραφημένων σκηνών έχει κάνει ο Νίκος Σούλης. Στην παράσταση, σε έκτακτη εμφάνιση, συμμετέχει ο Λάκης Λαζόπουλος, υποδυόμενος τον Τσάρλι Τσάπλιν σε μεγάλη ηλικία.
Η παράσταση «Οι κωμικοί» κάνει πρεμιέρα στις 28 Ιανουαρίου στο Θέατρο της Μονής Λαζαριστών.