Αποτυπώματα έρωτα στο Γκέρλιτς

Κύριε διευθυντά
Η πρόσφατη αναφορά της «Κ» (29.6.2019) στην υπόθεση Γκέρλιτς μού δίνει την αφορμή να προσθέσω τα επόμενα. Τον Αύγουστο του 1916 ο συν/ρχης Χατζόπουλος, εκτελών χρέη διοικητού, παρέδωσε το Δ΄ Σ.Σ., του οποίου έδρα ήταν η Καβάλα, στους Γερμανούς, οι οποίοι το μετέφεραν στην πόλη Γκέρλιτς της Σιλεσίας. Ασφαλώς το περιστατικό αυτό δεν είναι τιμητικό για την Ελλάδα της εποχής εκείνης και χρονολογικά συμπίπτει με την κορύφωση του εθνικού διχασμού. Πάντως, η συμπεριφορά των Γερμανών στους Ελληνες αξιωματικούς και στρατιώτες ήταν διακριτική και εθεωρούντο περισσότερο φιλοξενούμενοι παρά αιχμάλωτοι. Ακόμα, λόγω της επιστρατεύσεως και της απουσίας των ανδρών της πόλης, ήσαν και περιζήτητοι εραστές. Υπολογίζεται ότι κατά τη διάρκεια της παραμονής των Ελλήνων στο Γκέρλιτς –επέστρεψαν στην Ελλάδα μετά το 1919– εγεννήθησαν περί τα 700 παιδιά, εντός και εκτός γάμου, με πατέρα Ελληνα.

Επίσης, κατά τη διάρκεια της παραμονής τους παρετηρήθη μια σημαντική πολιτιστική δραστηριότητα των Ελλήνων, εις την οποίαν τους προέτρεπαν και οι Γερμανοί. Ετσι, στο Γκέρλιτς ηχογραφήθηκαν ελληνικά τραγούδια, μεταξύ των οποίων και ρεμπέτικα. Οτε προ 40 ετών περίπου επεσκέφθην την πόλη Ζγκορζέλετς της Πολωνίας, εις την οποίαν διέμενε, ως πολιτικός πρόσφυγας, ο αείμνηστος θείος μου Αναστάσιος Βενέτης, διεπίστωσα ότι η μικρή πολωνική πόλη ήταν τμήμα του Γκέρλιτς, κειμένη εις την ανατολική όχθη του ποταμού Νάισε, το οποίο (τμήμα) μετά τον Β΄ Π.Π. παρεχωρήθη εις την Πολωνία. Ετσι, την πολωνική πόλη και το Γκέρλιτς της «Λαοκρατικής» Ανατ. Γερμανίας διεχώριζε ο ποταμός Νάισε και συνεδέοντο διά της υφισταμένης γέφυρας.

Κατά την τότε παραμονή μου στο Ζγκορζέλετς, τακτικά επεσκέπτετο τον θείο μου Ελληνίδα από το Γκέρλιτς, κόρη Ελληνα στρατιώτου και Γερμανίδας, η οποία μιλούσε καλώς την ελληνική και η οποία μου είπε ότι εκείνη την εποχή (1975) ζούσαν εισέτι εκεί τρεις Ελληνες στρατιώτες του Δ΄ Σ.Σ., οι οποίοι απεκαλούντο από τους ντόπιους Γερμανούς «οι άνδρες του βασιλιά».

Αντώνης Ν. Βενετης, Μοναστηράκι Δωρίδος

Την παρθένα, άγνωστη σχέση του Γάλλου φιλέλληνα με την Αφροδίτη της Μήλου αποκαλύπτει ο επιστολογράφος της «Κ». Νεαρός, πολλά υποσχόμενος, δόκιμος του πολεμικού ναυτικού της πατρίδας του, ο Ολιβιέ Βουτιέ έζησε με την πρώτη ματιά (1820) στο Κυκλαδονήσι την αποκάλυψη του αγάλματος που αφήνει εκστασιασμένο ακόμα και τον πιο ρηχό θεατή, τουρίστα της τέχνης, αποτελώντας αγλάισμα του Μουσείου Λούβρου. Η μεταφορά του παραπέμπει σε ραψωδία της Οδύσσειας, με τη θαλασσοδαρμένη γολέτα να «πιάνει» σε 55 μέρη της Μεσογείου πολύ πριν η μαρμάρινη θεά οδηγηθεί στη μεγαλοπρεπή πολιτιστική αιχμαλωσία της· οι συνειρμοί με τα ελγίνεια, αυτονόητοι. Κι ένα κουίζ: Σε ποια περιοχή της Αθήνας βρίσκεται η οδός Βουτιέ;