Κύριε διευθυντά
Ο εκπαιδευτικός Λεωνίδας Καστανάς έχει απόλυτο δίκιο στις διαπιστώσεις του για τα θέματα της Εκθεσης στις Πανελλαδικές (ή όπως αλλιώς ονομάζονται κατά καιρούς) Εξετάσεις. Το ελληνικό στερεότυπο αντέχει στα χρόνια: τεχνοφοβία, αντίσταση στην ανεπτυγμένη πλην ανήθικη Δύση, λουδιτισμός και καχυποψία απέναντι στους επιστήμονες. Η εξεταστική επιτροπή επί των ημερών του ΣΥΡΙΖΑ ακολούθησε την πεπατημένη, αλλά πρόσθεσε και μια αριστερή πινελιά. Τη μία φορά επέλεξε ένα κείμενο από ομιλία του κ. Γρηγόρη Σκαλκέα, που επαναλαμβάνει τα τετριμμένα κλισέ περί τεχνολογικού πολιτισμού που αλλοτριώνει τον άνθρωπο. Την άλλη, προχώρησε παρακάτω: Επέλεξε ένα «διορθωμένο» κείμενο του Γιώργου Θεοτοκά, για να εξυμνήσει εμμέσως πλην σαφώς το προλεταριάτο. Πρόκειται για φυσιολογική εξέλιξη: μετά την αριστεία που είναι ρετσινιά, την καριέρα που είναι χολέρα, τη συμπλεγματική περιφρόνηση των κολεγίων και του Χάρβαρντ, την απέχθεια στην αξιολόγηση, την πρωθυπουργική προτίμηση στα παιδιά του λαού σε ρόλους συμβούλων ακόμη και για στρατηγικό σχεδιασμό, έχουμε την ανωτερότητα του μαραγκού, που είναι καλός, σε σύγκριση με τον κούφο πρύτανη και τον κακό πρωθυπουργό (με τον «κακό επιστήμονα» στην πολιτικώς ορθή εκδοχή) που είναι ή πιθανότατα θα γίνουν κακοί.
Η προπαγανδιστική τακτική της κυβέρνησης επιχειρεί να εκμεταλλευτεί το αίσθημα του φθόνου που χαρακτηρίζει, κατά τον Καστοριάδη, την κουλτούρα της νεοελληνικής κοινωνίας, προβάλλοντας την ηθική ανωτερότητα και κοινωνική χρησιμότητα της εργατικής τάξης σε αντίθεση με τη διεφθαρμένη ελίτ. Πάλι καλά. Γιατί ο Ψυχάρης, ο οποίος λατρεύεται από τους ακραίους δημοτικιστές, απέδιδε στο προλεταριάτο και βαρύνοντα εκπαιδευτικό ρόλο. «Θα πάρουμε δάσκαλο τον βαρκάρη, θα δίνουμε προσοχή στα λόγια του, θα σπουδάζουμε τη γλώσσα μας στου ράφτη και στου ποδηματά», έγραφε μεταξύ άλλων. Αυτές οι ιδέες κάρπισαν στην Καμπότζη του Πολ Ποτ, όπου όσοι φορούσαν γυαλιά διώκονταν ως «διανοούμενοι» και, επομένως, εχθροί του λαού. Η Ελλάδα δεν κινδυνεύει από κάτι παρόμοιο. Ομως η οξυδερκής παρατήρηση του κ. Καστανά για τα «βατά και αναμενόμενα» θέματα της Εκθεσης αποκαλύπτει ότι οι εξεταζόμενοι δεν καλούνται να εκθέσουν τις ιδέες τους. Στην πραγματικότητα, οι εξεταστές εκθέτουν τις ιδεοληψίες τους.
Κωστας Γιαννοπουλος – Μαρούσι