Κύριε διευθυντά
Υστερα από αρκετή αμφιταλάντευση, καταλήγω να σχολιάζω επιστολή του κ. Δημήτρη Γεωργαντά στο φύλλο της 22ας Σεπτεμβρίου. Οι λόγοι που με ώθησαν σε αυτήν την απόφαση: Κρίνω ατόπημα τη σκέψη του κ. Γεωργαντά ότι ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, εάν εζούσε, θα συμφωνούσε… Δεν αναφέρεται κανείς με εικασίες σε τεθνεώτες. Υστερα μου ζητάει να καταδικάσω το κάψιμο βιβλίων το 1936· κάτι αυτονόητο για κάθε δημοκρατικό πολίτη. Γι’ αυτό περιττεύει καταδίκη ύστερα από 82 χρόνια. Τη βρίσκω άνευ ουσίας.
Καταλήγει ο κ. Γεωργαντάς: «…να μην ξεχνάμε τι έκαναν οι δικτατορίες στην πατρίδα μας». Πλάι πλάι η 4η Αυγούστου με την 21η Απριλίου. Σαν πολύ δεν πάει; Οχι, δεν ξεχνάω. Τον Μάη του 1967 (και συγγνώμη για την περιαυτολογία· η ανάγκη την προκαλεί) παραιτήθηκα από τη θέση διευθυντή στο υφυπουργείο Τύπου, για να μην υπηρετήσω τη χούντα. Αυτά για τη δικτατορία των συνταγματαρχών. Συνάγεται η γνώμη μου για τις δικτατορίες.
Τώρα για τη «δικτατορία» Μεταξά. Γνώμες ειδικών. Γράφει ο Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης, επίκουρος καθηγητής της Νεώτερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο ΕΚΠΑ: «Δεν μπορούμε να μιλάμε για φασισμό per se παρά για υπερσυντηρητικό αυταρχισμό στην Ελλάδα του 1936-1941» («Το καθεστώς Ιωάννη Μεταξά», 2016. σελ. 179). Εξάλλου, ο διακεκριμένος σύγχρονος Αγγλος ιστορικός Ian Kershaw γράφει: «Οταν τελικά ο Χίτλερ αποφάσισε τον Μάρτη του 1941 να επέμβει, οι Γερμανοί δεν ήταν προετοιμασμένοι για μια τόσο δαπανηρή εμπλοκή στην Ελλάδα… Η βαλκανική περιπέτεια του Μουσολίνι… επροκάλεσε ευρύτερες συνέπειες, που επηρέασαν την πορεία του πολέμου» («Μοιραίες Επιλογές-Δέκα αποφάσεις που άλλαξαν τον κόσμο 1940-1941», εκδ. Πατάκης 1908). Λόγω της ελληνικής αντιστάσεως (του «Οχι») η μοιραία επιλογή του Μουσολίνι να επιτεθεί κατά της Ελλάδος κρίνεται ως μία από τις δέκα αποφάσεις το 1940-1941, που άλλαξαν τον κόσμο.
Ο Μεταξάς προετοίμασε την Ελλάδα να παίξει τον κρίσιμο ρόλο που έπαιξε κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ηγήθηκε της ελληνικής αντιστάσεως και νίκης στο αλβανικό μέτωπο. Αν η Ελλάς είναι γεωπολιτικά αυτό που είναι σήμερα, του το οφείλει.
Νικ. Λ. Γ. Λιναρδατος