Κύριε διευθυντά
Μια λέξη που συχνά δεν γράφεται σωστά σε πολλά ΜΜΕ είναι το επίρρημα πώς. Το πως κατά γενικόν κανόνα είναι άτονο. Παίρνει όμως τόνο στις ερωτηματικές προτάσεις, οπότε στο τέλος μπαίνει ερωτηματικό. Π.χ. «Πώς περάσατε στην εκδρομή»; «Ολα καλά, αλλά πώς τα κατάφερες και βγήκες πρώτος»; Το πώς παίρνει τόνο και στις πλάγιες ερωτήσεις (στις πλάγιες ερωτηματικές προτάσεις).
Εχουμε ευθείες ερωτήσεις: α) (πώς πέρασες; ) και πλάγιες ερωτήσεις β) (τον ρώτησα πώς πέρασε). Ομοίως: α) «Θέλω λεπτομέρειες: πώς είναι η ζωή σου τώρα; β) «Μου έγραψε πώς είναι η ζωή του τώρα». Είναι προφανές ότι στις πλάγιες ερωτήσεις χρειάζεται τόνος, όχι όμως ερωτηματικό.
Το πώς – πως κατά τη γραφή και την ανάγνωση – ομιλία άλλοτε προφέρεται ως ξεχωριστή λέξη εντόνως και τονίζεται («δεν μάθαμε ακόμα πώς βρέθηκε στην Αμερική»), άλλοτε πάλι συμπροφέρεται με την επόμενη λέξη, σαν μία λέξη, και δεν τονίζεται («μας έγραψε πως πρόκειται να γυρίσει πίσω» – το «πως πρόκειται» προφέρεται μαζί).
Eνας εμπειρικός πρακτικός κανόνας για τον τονισμό ή όχι του «πως» είναι ο εξής: Oταν το «πως» στη φράση μπορεί να αντικατασταθεί από «ότι», τότε δεν θέλει τόνο. (Το πως εδώ είναι σύνδεσμος και εισάγει ειδικές προτάσεις.) Παραδείγματα: «Είπε πως θα ’ρθεί το βράδυ», μπορεί να αντικατασταθεί με το «Είπε ότι θα ’ρθεί το βράδυ». Δηλαδή το πως γίνεται ότι.
Το αντίθετο. Στη φράση, ας πούμε, «Μας έλεγε πώς κατάφερε και τους ξεγέλασε», είναι προφανές ότι το πώς δεν μπορεί αντικατασταθεί με το ότι, άρα είναι τροπικό ερωτηματικό, με τόνο.
«Μου διηγήθηκε με κάθε λεπτομέρεια πώς μπόρεσε να ξεπεράσει το πρόβλημα της γλώσσας». Το πώς εδώ είναι τροπικό ερωτηματικό. Με τόνο. Δηλαδή: Το «πώς» που στην ομιλία το λέμε ξεχωριστά από την επόμενη λέξη και το τονίζουμε με έντονη τη φωνή μας, θέλει τόνο. Αντιθέτως: Το «πως» που στην ομιλία το λέμε μαζί με την επόμενη λέξη, χωρίς να το τονίζουμε, δεν θέλει τόνο.
Βασιλειος Τακης, Καρδίτσα