Κύριε διευθυντά
Ελπίζοντας ότι δεν κάνω κατάχρηση της φιλοξενίας τής αγαπητής «Καθημερινής», θα ήθελα, τώρα στα 83 μου χρόνια, να πω δυο λόγια για τη ζωή μου. Οχι για κανέναν άλλο λόγο αλλά επειδή στο πρόσωπό μου πολλοί θα δουν κοινά σημεία από τους πατεράδες ή τους παππούδες τους. Αυτούς που ήρθαν στη ζωή στον μεσοπόλεμο, στην Ελλάδα της φτώχειας, των παθών, της πείνας. Μιας ζωής μόνο ανηφορικής.
Γεννήθηκα στη Χαλανδρίτσα Πατρών το 1934 σε μια πολύτεκνη και φτωχή οικογένεια. Και πριν ακόμη πάω στο δημοτικό αρρώστησε και ο πατέρας μας. Μετά και από αυτήν την κακοτυχία που μας χτύπησε, όλες οι οικογενειακές υποχρεώσεις έπεσαν στη μάνα μας και σε μένα, που ήμουν ο μεγαλύτερος από τα πέντε αδέλφια μου. Και κάτω από το βάρος όλων αυτών των υποχρεώσεων, βρέθηκα και εγώ στην ανάγκη για να βάλω πλάτες για την αντιμετώπισή τους. Για να εξασφαλίζουμε το ψωμάκι μας για την κάθε χρονιά, ακολουθούσα τη μάνα μας σε όλες τις δουλειές που έκανε. Μέχρι και στάχυα μαζεύαμε στα θερισμένα χωράφια. Και επειδή δεν διαθέταμε ούτε και γαϊδουράκι, τα ξύλα που κόβαμε στους λόγγους τα φορτωνόμασταν εμείς. Η μάνα μου και εγώ. Και πολλές φορές είχαμε μπροστά μας και δύο χλμ. δρόμο. Πώς έβγαλα το δημοτικό; Με τις πιο βασανιστικές οικονομικές συνθήκες το έβγαλα. Και με την ψυχούλα μου διαρκώς πονεμένη. Ματωμένη. Και όμως οι δάσκαλοί μου σε όλα τα μαθήματα μου έβαζαν δεκάρια. Ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιασμένοι έμεναν από τις εκθέσεις μου. Και καθώς τα χρόνια περνούσαν, και με τις οικονομικές μας δυσκολίες να επιτείνονται (ας αφήσουμε και τον αιματοκυλισμό μας που μαινόταν και που δεν είναι της παρούσης στιγμής), είχα γίνει και εγώ ένας γεροδεμένος νέος. Ενας χειροδύναμος έφηβος. Επαιξε εν προκειμένω τον καλό ρόλο της και η πολυθερμιδική μπομπότα, που την έριχνα μέσα μου αμάσητη σαν να ήμουνα φίδι. Λόγω λοιπόν αυτής της εντυπωσιακής σωματικής ρώμης που είχα αποκτήσει, μου προσφέρονταν συνήθως οι πιο βαριές, οι πιο εξουθενωτικές δουλειές. Με ξεκούραζαν όμως τα βράδια τα διάφορα βιβλία που διάβαζα. Μέχρι και ανάταση μου έδιναν. Μια ευφορία αντλούσα επίσης και από το γράψιμο. Εκατοντάδες ήταν τα τετράδια που είχα γεμίσει με την καταγραφή που έκανα στα πιο σημαντικά περιστατικά εκείνης της εποχής. Αλλά και στα κατοπινά χρόνια εκατοντάδες αληθινές ιστορίες έγιναν διηγήματά μου. Ολο όμως αυτό το ιστορικό υλικό δεν υπάρχει. Το πέταξα. Γιατί δεν το είδα για καλογραμμένο. Μόνο καμιά εικοσαριά από αυτά τα διηγήματα πρόλαβε και κράτησε μια γνωστή μου δημοσιογράφος από την Πάτρα, τα οποία και δημοσίευσε σε μια εφημερίδα που εξέδιδε. Σε ανακεφαλαίωση, το τρίπτυχο της ζωής μου ήταν τα βιβλία και το γράψιμο, οι διάφορες παραγωγικές ενασχολήσεις και ο αθλητισμός. Eτρεξα σε πάμπολλους μαραθωνίους.
Ενα μικρό βουνό φτιάχνουν τα βιβλία που έχω διαβάσει. Οταν είσαι οικονομικά αδύναμος και δεν μπορείς να συνεχίσεις τις σπουδές σου στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, μόνο με το διάβασμα θα τα καταφέρεις για να διευρύνεις κάπως τους πνευματικούς σου ορίζοντες. Ακόμη και όταν δούλευα σε χωράφια, σε εργοστάσια, σε εργολάβους, σε τυροκομεία, στην κρεαταγορά, σε φορτοξεφορτώματα κ.λπ., τις σχέσεις μου με τα βιβλία και τις εφημερίδες ποτέ δεν τις διέκοψα. (Ξέχασα, και σε νταλίκες υπήρξα οδηγός.) Μόνο με τους πολιτικούς δεν είχα ποτέ σχέσεις. Με είχαν αποκαρδιώσει με τις διάφορες ανακολουθίες τους και τις διάφορες ηθικές αταξίες τους από τα προδικτατορικά χρόνια. Από αυτούς τους λόγους εγκατέλειψα την Ενωση Κέντρου το 1965. Και από τότε, είμαι πολιτικά ανέστιος. Και προτίμησα τη σκληρή βιοπάλη, από το να γινόμουν σε κάποιους πολιτικούς φερέφωνο και σφουγγοκωλάριος για να με βόλευαν κάπου.
Ενας άνθρωπος που έζησε τα πιο ωραία χρόνια της ζωής του με πολλές στερήσεις, ενώ βίωσε και τη φρίκη του πολέμου. Υπό άλλες συνθήκες, μπορεί να είχα και εγώ μια θέση κοντά στους πνευματικούς μας ανθρώπους. Και πάλι ευχαριστώ για το ενδιαφέρον που δείξατε για έναν άσημο χωρικό.
Τακης Σουβαλιωτης, Χαλανδρίτσα Πατρών