Κύριε διευθυντά
Πολλά είναι τα προβλήματα στην εκπαίδευση και πολλές είναι οι προτάσεις που ακούγονται και γράφονται. Υπάρχει όμως ένα πρόβλημα που δεν έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον και που όμως είναι πολύ σημαντικό. Το πρόβλημα αυτό έχει να κάνει με τον ρόλο του διευθυντή σχολείου και γενικότερα με τη διοίκηση.
Παλαιότερα ο ρόλος του διευθυντή σχολείου ήταν να καταρτίζει το ωρολόγιο πρόγραμμα και να επιβλέπει γενικά τη λειτουργία του σχολείου. Για τους περισσότερους, ο διευθυντής ήταν μια θαμπή φιγούρα μέσα στο σχολικό περιβάλλον και φυσικά δεν ήταν αγαπητός στους άλλους.
Σήμερα η έρευνα έχει προχωρήσει αρκετά και τα αποτελέσματα αυτής έχουν επαναπροσδιορίσει τον ρόλο του διευθυντή σχολείου. Συγκεκριμένα, ο διευθυντής σχολείου είναι υπεύθυνος για οποιαδήποτε απόφαση λαμβάνεται στο σχολείο, είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση των καθηγητών, καθώς επίσης και για τα αποτελέσματα της επίδοσης των μαθητών, ενώ παράλληλα έχει να αντιμετωπίσει τους καθηγητές, τους γονείς, τους μαθητές και τους ανωτέρους από αυτόν. Αυτές όλες οι υποχρεώσεις απαιτούν από τους διευθυντές να αποκτήσουν νέες δεξιότητες.
Τελευταίες έρευνες στην Αμερική έχουν δείξει τα παρακάτω:
α. Τα ηγετικά ποιοτικά στοιχεία του διευθυντή σχετίζονται άμεσα με την απόδοση των μαθητών σε μικρά ή μεγάλα σχολεία, γεγονός που αποτέλεσε τη βάση για την ανάπτυξη νέων προγραμμάτων εκπαίδευσης.
β. Η ανάγκη σε εξειδικευμένους διευθυντές έρχεται σε προτεραιότητα αμέσως μετά την ποιοτική εκπαίδευση των καθηγητών.
γ. Η επιρροή των διευθυντών στη μάθηση των μαθητών είναι έμμεση και οφείλεται στην προσπάθεια που κάνουν για να παρακινήσουν τους καθηγητές για ποιοτική διδασκαλία και ποιοτική μάθηση, καθώς επίσης και για τη δημιουργία ενός θετικού περιβάλλοντος εργασίας για τους καθηγητές και τους μαθητές.
δ. Οι εξαιρετικοί διευθυντές δεν σπαταλούν τον περισσότερο χρόνο μέσα στα γραφεία τους, αλλά κινούνται μέσα στο σχολικό κτίριο παρακολουθώντας τη λειτουργία του.
ε. Αποτελεσματικός είναι εκείνος ο διευθυντής που ρωτάει και ακούει για να μπορεί να μαθαίνει και να διευθύνει.
Επίσης η επίδραση των διευθυντών στη μάθηση των μαθητών καλύπτει σχεδόν το 1/4 των συνολικών προσπαθειών του σχολείου. Με άλλα λόγια, ο διευθυντής είναι ο ηγέτης-καταλύτης για όλα τα προβλήματα που δημιουργούνται στο σχολείο.
Με δεδομένο λοιπόν το γεγονός ότι ο διευθυντής του σχολείου παίζει πολύ σπουδαίο ρόλο στην ανύψωση και στη διατήρηση υψηλών ακαδημαϊκών προτύπων, είναι λογικό να αναζητήσουμε τον ικανό διευθυντή που θα αναλάβει τη διοίκηση του σχολείου. Στην Αμερική απ’ ό,τι γνωρίζω δεν επιθυμούν πολλοί να γίνουν διευθυντές σχολείων, λόγω των πολλών καθημερινών υποχρεώσεων που έχουν, καθώς επίσης και της συνεχούς αξιολόγησης που υφίστανται από τους καθηγητές, τους μαθητές, τους γονείς και την κοινωνία γενικότερα. Στη χώρα μας βεβαίως ισχύει το αντίθετο, αφού όλοι θεωρούν ότι μπορούν να διοικήσουν γιατί πιστεύουν ότι δεν είναι και τόσο απαραίτητο να έχουν εξειδικευμένες γνώσεις στη διοίκηση σχολείων.
Αν θέλουμε να παρακολουθήσουμε τις εξελίξεις και να μην είμαστε ουραγοί, θα πρέπει το κράτος να προετοιμάσει και να εκπαιδεύσει τους αυριανούς ηγέτες των σχολείων, οι οποίοι πρόκειται να αναλάβουν διοικητικές θέσεις.
Τέλος, για την υποστήριξη των διευθυντών, είναι χρήσιμο να υπάρχει ένας εμπειρογνώμονας στη διοίκηση που θα πηγαίνει κατά διαστήματα στα σχολεία, θα παρακολουθεί το έργο των διευθυντών, θα συζητεί επιτόπου τα πραγματικά προβλήματα και θα δίνει λύση.
Η καθυστέρηση στην εκπαίδευση και στη βελτίωση των στελεχών διοίκησης στα σχολεία θα δημιουργήσει και άλλα προβλήματα και καταστάσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, που θα είναι μη αναστρέψιμες και επιζήμιες για τη μάθηση των μαθητών μας, αφού ως γνωστόν η ποιοτική διοίκηση επηρεάζει την ποιοτική διδασκαλία και την ποιοτική μάθηση.
Μυρων Ζαβλανος, Ομ. καθ. με Ph.D. στην εκπαιδευτική ηγεσία από το Vanderbilt Univ., USA