Κύριε διευθυντά
Με αφορμή την πρόσφατη επέτειο του Πολυτεχνείου και με έναυσμα την αγάπη που έχω για έναν από τους σημαντικότερους κατ’ εμέ ποιητές και αγωνιστές που γέννησε τούτος εδώ ο ταλαίπωρος τόπος, τον Γιάννη Ρίτσο, σε συνάρτηση με τις εικόνες περί πολιτικών αρχηγών πιασμένων χέρι χέρι σε πορείες λαϊκές, ένα ερώτημα γεννάει το μυαλό: Εχουμε άραγε ανάγκη από τόση εικόνα και τόση πληροφορία;
Θα μου πείτε ζούμε στην εποχή της τεχνολογίας και της πληροφόρησης. Μαλθακός αυτός που εμμένει και επιμένει στις αρχέγονες πια λατρείες του βιβλίου, της εγκυκλοπαίδειας, του λεξικού. Ο,τι θέλουμε το βρίσκουμε online. Βρίσκουμε όμως και διαδικτυακά την κριτική σκέψη, τη διεύρυνση του νου, τελικά αυτό που έχει ανάγκη και σημασία για τον Νεοέλληνα; Πόσοι από εμάς άραγε γνωρίζουμε τι έγινε μέσα στο Πολυτεχνείο; Πόσοι από εμάς ασχοληθήκαμε με την αλήθεια, την ιστορία, το βάθος της αγαλματένιας κεφαλής που κείτεται χρόνια τώρα στην πύλη της Πατησίων και ραίνουμε με γαρίφαλα;
Δυστυχώς, όχι πολλοί. Οχι λίγοι αλλά ούτε και όλοι. Τα αγωνιστικώς γελαστά μέχρι το τέλος παιδιά ταμπουρώθηκαν όχι και πολλά χρόνια πριν, πίσω από μια καγκελόπορτα φωνάζοντας συνθήματα που πια οι γονείς των περισσότερων από εμάς ψελλίζουν στον καναπέ του σαλονιού –κάθε χρόνο τέτοια μέρα– βλέποντας ειδήσεις των οκτώ. Και καλά κάνουν και τα θυμούνται και καλά έκαναν και ήταν εκεί πρωταγωνιστές μιας κατάστασης που άλλαξε τη χώρα ριζικά. Το θέμα όμως που γεννάται είναι ότι δυστυχώς, η γενιά των εξηντάρηδων πια είναι οι μόνοι που κάποτε είχαν οράματα και ιδανικά. Είχαν νιώσει στο πετσί τους το νόημα της φράσης που παραπέμπει σε Γαλλική Επανάσταση: «Οργή Λαού, Φόβος Θεού». Και υπήρξε φόβος πολύς. Φόβος από τη μεριά της άρχουσας τάξης. Εάν δεν υπήρχε, δεν θα κατέβαινε ποτέ το τανκ.
Εμείς, όμως, η γενιά των τριαντάρηδων, τα νιώσαμε όλα αυτά; Ή απλά ταμπουρωθήκαμε στην ασφάλεια του σπιτιού μας περιμένοντας την κλασική αμαύρωση της επετείου των ιερών αγώνων και κινημάτων από τους γνωστούς πέντε-δέκα που πια τα στενά των Εξαρχείων έχουν βαρεθεί να φιλοξενούν; Ασχοληθήκαμε άραγε όσο έπρεπε με την αρχή και την περικλείουσα αλήθεια του συμβάντος ή τα μάτια μας κόλλησαν στις αναρτήσεις περί προηγουμένων πρωθυπουργών που περπάτησαν με κάζουαλ εμφάνιση στην πορεία;
Θα μπορούσα να γράφω για μέρες. Το ζητούμενο δεν είναι αυτό. Τα ζητούμενο είναι οι πραγματικές σύγχρονες πληγές αυτής της άλλοτε ξεχωριστής χώρας. Παιδιά που πεθαίνουν σε μοντέρνα γκέτο, νέοι που δεν κάνουν οικογένειες μην έχοντας δουλειά, συνταξιούχοι που αντί να συλλέγουν τους καρπούς των παραγωγικά επαγγελματικών ενεργών τους χρόνων ζητιανεύουν και άρρωστοι που ταλαιπωρούνται στις ουρές για χημειοθεραπείες. Ο αποπροσανατολισμός όμως δεν μας αφήνει να τα δούμε όλα αυτά.
Αυτά είναι τα προβλήματα. Και αυτά δεν λύνονται με τις πολιτικές παρατάξεις και τις αέναες και στην τελική άσκοπες πολιτικές αναλύσεις. Αυτά λύνονται με την παιδεία και την εκπαίδευση. Ο νους έτσι μαθαίνει να εστιάζει στα σημαντικά. Με τη μελέτη και τη συζήτηση, με το ξεφύλλισμα ενός βιβλίου, με την ανάγνωση ενός ποιήματος ή με το άκουσμα ενός συναφούς με το γεγονός τραγουδιού.
Αυτό να προωθήσετε κ. Παπαχελά. Την ανάγνωση και την καλλιέργεια του νου με τη δύναμη που έχετε πίσω από την εφημερίδα, την κάμερα ή το ραδιόφωνο, μιας και δεν την έχουμε όλοι. Και τότε ναι, με τον καιρό, με τη μελέτη θα έρθουν ώριμα πια και η διαμόρφωση της ταξικής και πολιτικής συνείδησης του καθένα μας, η τοποθέτησή μας και η ώριμη σκέψη, όπως με τη σειρά της και η φιλοπατρία μας και όχι ο κούφιος φανατισμός και εθνικισμός μας.
«Ετούτος ο λαός δεν γονατίζει παρά μονάχα στους νεκρούς του», αρκεί ετούτος ο λαός να ξέρει ποιος σκότωσε τους νεκρούς του, κάτω από ποιες συνθήκες και τότε να τους τιμά πραγματικά, όχι με αναρτήσεις και με δακρυγόνα, αλλά με αλήθειες μυσταγωγικές, ταπεινές και τελετές όμορφες και λεβέντικες όπως ήμασταν άλλωστε πάντα: μικροί σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, αλλά πάντα λεβέντες.
Σοφια Κουμαριανου