Κύριε διευθυντά
Σχετικά με τις πληροφορίες που μας παρέχει στο «Κουίζ: Ποιος δήμος σήμερα είναι η Αθμονή;» ο κ. Στέφος Αν. στην «Κ» της 12-12-2019, έχω να προσθέσω τα παρακάτω:
1ον. Εξοχη είναι ιστορικά η προέλευση της ονομασίας του Αμαρουσίου από τις εορταστικές εκδηλώσεις τα «Αμαρύσια», που ετελούντο τους αρχαίους χρόνους στην περιοχή του, την Αθμονή. Εορτή, που είχαν φέρει οι Αθηναίοι από την Αμάρυνθο της Ευβοίας στην Αττική και ιδιαίτερα στην αρχαία Αθμονή (=Αθμονον, Αθμονία: Παυσανίου: Ελλάδος περιήγησις Α.31ο β΄ μ.Χ. αιώνας), που ανήκε στην Ατθίδα ή Κεκροπίδα φυλή.
Στο τοπωνύμιο Αμαρούσιον – Μαρούσι έχουμε γλωσσική εξέλιξη με εκθλιπτική γραμματική αφαίρεση του αρχικού και του τελευταίου φωνήεντος της ληγούσης του, που επιχωριάζει στην προφορική έκφραση –και γιατί όχι στη γραπτή– των εντοπίων, όπως π.χ. Αλεγραινά-Λεγραινά, Χαλάνδριον-Χαλάνδρι, αγελάδα-γελάδα, αγκλίτσα-γκλίτσα, αμύγδαλο-μύγδαλο κ.λπ. (πρβλ. και το βυζαντινόν λατινογενές hospitium > οσπίτιουμ > σπίτι).
Αυτό δεν πρέπει να μας ξενίζει, αφού το Αμαρούσιον ως Μαρούσι έχει καθιερωθεί εξαιτίας συντομίας ακόμη και σε συμβολαιογραφικές πράξεις (χοτζέτια) κτημάτων, που έχουν καταχωριστεί και στο 3τομο έργο «Μνημεία της ιστορίας των Αθηναίων» –κατά την τουρκοκρατία και τους προεπαναστατικούς χρόνους– από τον Δημ. Καμπούρογλου, ενώ ο Μακρυγιάννης με το τοπωνύμιο Μαρούσι δηλώνει το 1840 την καταγωγή των Αμαρουσιωτών – που μετείχαν στην πολιορκία της Ακροπόλεως από τον Κιουταχή και σε άλλες πολύνεκρες μάχες του λεκανοπεδίου. Αλλά και ο οπλαρχηγός του Μαρουσιού Μήτρος Λίτζας καταγράφει σε αναφορά του προς το τότε υπουργείο Πολέμου τον Ιούλιο του 1826 τους συντρόφους (sic), που είχε μαζί του στη φρουρά της Αθήνας και πολέμησε στο Σερπετζέ – οχύρωμα κάτω από την Ακρόπολη. Συνεπώς και η ονομασία του τοπωνυμίου Μαρούσι είναι ιστορική και δρώσα πάντα στη μνήμη των νεότερων.
2ον. Ως προς το θέμα της γενέτειρας των διασημοτήτων ενός τόπου, οι βιογράφοι υποπίπτουν ενίοτε σε σφαλερές πληροφορίες που παρέχει ο περίγυρος του τόπου που έζησαν κάποτε οι διασημότητες. Γιατί οι διασημότητες άφησαν έντονη παρουσία στον περίγυρο και τέτοιο δείγμα έχουμε τις φιλολογικές φιλονικίες των αρχαίων επτά πόλεων, που διεκδικούσαν την καταγωγή του Ομήρου. Ερρωσο και ες νέωτα.
Δημ. Σ. Μασουρης, Επίτ. σχ. σύμβουλος Φιλολόγων