Κύριε διευθυντά
Οπως πληροφορoύμεθα από τις στήλες της «Κ», το νέο έργο αποκατάστασης στο δυτικό αέτωμα του Παρθενώνα πρόκειται να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ 2014-2020 (βλ. άρθρο της Γιώτας Συκκά, «Η θεραπεία του Παρθενώνα» την 1/7). Αυτό που παρέλειψε να αναφέρει το εν λόγω άρθρο είναι ότι το πρώτο σύγχρονο οργανωμένο αναστηλωτικό πρόγραμμα στον Παρθενώνα ξεκίνησε υπό την αιγίδα της UNESCO και με πρωτοβουλία της Μελίνας Μερκούρη το 1986 με την αποκατάσταση της ανατολικής όψης.
Εκτοτε έχουν περάσει 31 ολόκληρα χρόνια και οι σκαλωσιές στον ναό του Παρθενώνα έχουν γίνει μόνιμο προσάρτημα. Να θυμίσουμε ότι ο Ικτίνος και ο Καλλικράτης υπό τη διοίκηση του Περικλή χρειάσθηκαν μόνον 11 χρόνια για την κατασκευή του υπέροχου αυτού μνημείου, ενώ η μελέτη και η σχεδίασή του, με τη χρήση προηγμένων μαθηματικών, είχε ξεκινήσει δύο με τρία χρόνια πριν. Η απορία μου συνίσταται ως προς τον επιπλέον χρόνο που θα απαιτηθεί για την ολοκλήρωση του έργου αποκατάστασης και αναστήλωσης του ναού του Παρθενώνος.
Είναι προφανές ότι κάποιοι δεν επιθυμούν τα έργα αναστήλωσης να ολοκληρωθούν, πολύ δε περισσότερο δεν επιθυμούν να δουν την πλήρη αποκατάσταση του ναού στην αρχική του μορφή. Και όμως η πλήρης αποκατάσταση, έστω και με την προσθήκη ξένων σωμάτων (που θα προέρχονται ασφαλώς από πεντελικό μάρμαρο), θα ενδυναμώσει την ιστορική μνήμη και τον σεβασμό προς την αρχαία κληρονομιά μας. Είναι καιρός να εγκαταλείψουμε τη βαθιά εδραιωμένη, αλλά παρωχημένη νοοτροπία στη χώρα μας ότι η αποκατάσταση των αρχαίων μνημείων αποτελεί ασέβεια και είναι ασύμβατη με την ιστορική τους αξία. Ακριβώς το αντίθετο ισχύει, αφού στις περισσότερες χώρες του κόσμου οι περιηγητές που επισκέπτονται ιστορικά μνημεία επιθυμούν να τα δουν και να τα θαυμάσουν σε όσο πιο πλήρη (ως προς την αρχική τους μορφή) κατάσταση. Γιατί μόνον έτσι μπορούν να αντιληφθούν και να εκτιμήσουν την πραγματική τους αξία.
Εάν οι ιθύνοντες επιθυμούν πραγματικά να προσελκύσουμε ως χώρα ποιοτικό τουρισμό, και άρα να επιτύχουμε υψηλότερα κατά κεφαλήν έσοδα, καλό θα ήταν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν ένα μεγάλης κλίμακας πρόγραμμα αναστήλωσης και αποκατάστασης των περισσότερων αρχαιολογικών θησαυρών της χώρας. Ευτυχώς υπάρχουν ήδη μερικά επιτυχημένα αναστηλωτικά παραδείγματα (π.χ. Στοά Αττάλου, αρχαία θέατρα Επιδαύρου, Δωδώνης κ.ά., η πρωτοβουλία «Διάζωμα» του Σταύρου Μπένου και μερικά μεγάλα σε έκταση μνημεία, όπως λ.χ. η αρχαία Μεσσήνη). Υπό το πρίσμα αυτό, η πλήρης αναστήλωση του Παρθενώνα πρέπει να αποτελέσει εθνικό στόχο και η ολοκλήρωσή του να επιτευχθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα, μερικών ετών και όχι δεκαετιών.
Κ. Ν. Σταμπολης – Αθήνα