Κύριε διευθυντά
Η φιλοφροσύνη του κ. Πούτιν προς τον Σκοπιανό, ότι οι Κύριλλος και Μεθόδιος ήταν «Μακεδόνες», ξεσήκωσε παρ’ ημίν πολλές και ποικίλες αντιδράσεις, αλλά και μεταξύ των Βουλγάρων. Δεν είμαι ειδικός επιστήμων, αλλά η δική μου άποψη, κάπως αιρετική, είναι του τύπου «ναι μεν αλλά». Ναι μεν ήταν Ελληνες, αλλά οι ίδιοι δεν το ήξεραν κι αν το ήξεραν, δεν το ομολογούσαν. Η λέξη «Ελλην» ήταν εξοβελιστέα στον ελληνόφωνο χριστιανικό κόσμο, καθώς σήμαινε τον εθνικό, τον ειδωλολάτρη. Ηταν Ελληνες, αφού είχαν ονόματα ελληνικά και (κατά τεκμήριο μαχητό) κατάγονταν από τη συμπρωτεύουσα, αλλά πολυεθνική, Θεσσαλονίκη. Πιθανότατα, αντέγραφαν στο μοναστήρι κείμενα της κλασικής γραμματείας, σύμφωνα με τη σωτήρια συνήθεια των μοναχών, προτού εφευρεθεί η τυπογραφία, αλλά είναι εξίσου πιθανόν να απεχθάνονταν τα ελληνικά γράμματα. Εικάζεται ότι της ελληνικής παιδείας δεν μετείχαν. Τις σχολές των Αθηνών, όπου είχαν φοιτήσει οι Τρεις Ιεράρχες, τις είχε ήδη κλείσει ο Μέγας Ιουστινιανός και μπορούμε να φανταστούμε το κλίμα που επικρατούσε στην αυτοκρατορία. Η αναγεννησιακή προσπάθεια των Ισαύρων ερμηνεύτηκε ως εικονοκλαστική, πολεμήθηκε και ηττήθηκε.
Πάντως, ελληνική συνείδηση, όπως την εννοούμε σήμερα, δεν είχαν οι δύο μοναχοί. Διότι αν είχαν μια σταλιά εθνικό φιλότιμο, το αλφάβητο που παραχώρησαν στους Σλάβους θα ήταν ελληνικό και όχι κυριλλικό. Από τα 36 γράμματα του κυριλλικού μόνο τα 8 είναι ελληνικά. Σύμφωνα με το βιβλίο Ιστορίας των μαθητικών μου χρόνων, αυτό οφείλεται στο ότι τα ελληνικά δεν μπορούσαν, τάχα, να αποδώσουν φθόγγους των σλαβικών γλωσσών, ενώ η κοινή λογική λέει ότι θα μπορούσαν, αν ήθελαν, να εξαντλήσουν το ελληνικό αλφάβητο και, αν αυτό δεν επαρκούσε, να προσφύγουν στα κυριλλικά τους. Αυτοί έπραξαν το εντελώς αντίθετο. Ενας θεός ξέρει τι είχαν στο μυαλό τους. Ενα είναι βέβαιο διέπραξαν έγκλημα εις βάρος του ελληνισμού.
Ιωαννης Αθ. Μακρης, Καστέλλια Παρνασσίδος