Κύριε διευθυντά
Στην «Καθημερινή» της 25/4 δημοσιεύθηκε σχόλιο του Κώστα Λεονταρίδη με τον τίτλο «Γελασίνος ο Αβδηρίτης» σημειώνοντας ότι με το σκωπτικό αυτό παρωνύμιο (παρατσούκλι) έμεινε στην Ιστορία ο Δημόκριτος, επειδή γελούσε συνεχώς. Λόγω του ότι θίγεται ένα πάρα πολύ σοβαρό θέμα θα ήθελα να το σχολιάσω. Η συμπεριφορά του Δημόκριτου απασχόλησε εδώ και πολλούς αιώνες μεγάλους καλλιτέχνες στην προσπάθειά τους να την απεικονίσουν, αλλά και πολλούς φιλοσόφους να την ερμηνεύσουν. Ο Φλαμανδός ζωγράφος Johannes Moreelse τον αποδίδει ως «Γελασίνο» (έντονο γέλιο με τα δόντια να φαίνονται). Αντιθέτως, ο Paul Rubens σε ένα περίφημο σχέδιό του τον φαντάζεται διαφορετικά, με ένα περιπαικτικό σαρκαστικό μορφασμό, με μάτια μισόκλειστα και το στόμα απλώς να χαράζει. Με τα ίδια αυτά χαρακτηριστικά τον αποδίδει και ο La Mettrie. Την εικόνα αυτή υιοθετούν και οι περισσότεροι φιλόσοφοι. Ο J. C. Lavater υποστηρίζει ότι «το γέλιο του Δημόκριτου δεν έχει καμία σχέση με το τρυφερό χαμόγελο της αθωότητας και της εγκαρδιότητας, ούτε με το γέλιο της παθολογικής φαιδρότητα…».
Ο Yves Hersant τονίζει πως «…αυτό το γέλιο, αυτή η γκριμάτσα στο πρόσωπο την οποία οι Αβδηρίτες τρέμουν τόσο πολύ, είναι ακριβώς το έμβλημα της ιδιοφυΐας του, η σφραγίδα του πιο διεισδυτικού πνεύματος, όργανο γνώσης, γέλιο του διανοούμενου και του ηθολόγου το γέλιο του Δημόκριτου επιχειρεί ένα είδος ανατομίας που διαπερνά σώματα και ψυχές, είναι τρόπον τινά το όπλο του φιλοσόφου…». Δίδοντάς του έτσι την ονομασία «φιλοσοφικό γέλιο». Ο George Bataille μελετώντας το αίνιγμα του φιλοσοφικού γέλιου δηλώνει: «Το γέλιο ήταν μια αποκάλυψη, άνοιγε το βάθος των πραγμάτων… Το ερώτημα για το νόημα του γέλιου που έχει παραμείνει αναπάντητο έγινε από τότε για μένα το ερώτημα–κλειδί. Το αίνιγμα που πάση θυσία θα έλυνα, που αν λυνόταν θα έλυνε αυτομάτως τα πάντα…».
Η εικόνα πάντως του γέλιου ως οργάνου τιμωρητικού σωφρονισμού και διακωμώδησης συγχρόνως δίδεται από τον ίδιο τον φιλόσοφο: «Γελάω με τον άνθρωπο που είναι γεμάτος ανοησία, και άδειος από σωστές ασχολίες, που παιδιαρίζει… Γελάω με τους άφρονες που πληρώνουν για την κακία τους, τη φιλαργυρία, την απληστία, το μίσος, τις ενέδρες, τα επίβουλα σχέδια, τον φθόνο, το γέλιο μου κατακρίνει την απρονοησία τους…
Ε λοιπόν, όταν βλέπω τόσες ανάξιες και άθλιες ψυχές πώς να μη χλευάσω την τόσο αστοχασία που διέπει τη ζωή τους… Οσο για μένα, πιστεύω ότι το γέλιο μου δεν φτάνει και θα ήθελα να επινοήσω κάτι που να τους λυπεί…».
Ι. Κ. Γεωργιου, Καρδιολόγος