Κύριε δευθυντά
Θεάρεστο, βεβαίως, έργο επιδιώκει να επιτελέσει ο επιστολογράφος σας κ. Κώνστας (Σάββατο, 27 Μαΐου 2017, Γράμματα Αναγνωστών) όταν επιχειρεί να αποδώσει την κήρυξη της επταετούς δικτατορίας και την καταστροφή της Κύπρου σε καταχθόνιο σχέδιο των ες αεί απεργαζομένων τον όλεθρο της αιωνίου Ελλάδος, Αμερικάνων φονιάδων των λαών. Ασφαλώς οι αμερικανικές υπηρεσίες, τόσον οι διπλωματικές, όσον και αυτές των πληροφοριών, εγνώριζαν καλά ότι οι κατώτεροι, ιδίως, αξιωματικοί ήσαν δυσαρεστημένοι από τις προοπτικές επαγγελματικής ιεραρχικής και μισθολογικής εξελίξεώς τους. Και τούτο διότι την «πλημμύρα στρατευμάτων», που είχε απαιτηθεί, ώστε να καταπνιγεί η κομμουνιστική ανταρσία, δεν την χρειαζόταν πλέον η χώρα. Και, ενώ η ύπαιθρος άδειαζε και όλοι έσπευδαν στις πόλεις, ώστε να λάβουν μερίδιο από την, έστω στρεβλή, ταχεία οικονομική ανάπτυξη, οι στρατιωτικοί έμεναν στάσιμοι βαθμολογικώς, ενώ και αυτοί και οι οικογένειές τους έπρεπε να βρίσκονται στα σύνορα. Εγνώριζαν, επίσης, καλά, οι Αμερικανοί, πόσο ο μέσος Ελληνας είναι πρόθυμος στο να παραβεί τον όρκο του, όταν πιστεύει ότι διακυβεύονται τα ιδιοτελή του συμφέροντα.
Είναι, όμως, αποκύημα φαντασίας το ότι οι Αμερικανοί θα μπορούσαν ποτέ να χειραγωγήσουν τις εκατοντάδες των οπλοφορούντων κατωτέρων αξιωματικών του Στρατού Ξηράς, οι οποίοι διαμόρφωσαν διά βοής την πρώτη κυβέρνηση της δικτατορίας το απόγευμα της 21ης Απριλίου 1967. Και μόνον η σκηνή αυτή, του σχηματισμού κυβερνήσεως διά οχλοβοής, όπως την περιγράφει στην «Ιστορία της Δικτατορίας» ο Σόλων Γρηγοριάδης, αρκεί για να καταρρίψει κάθε υπαινιγμό ότι το κίνημα της 21ης Απριλίου 1967 ήταν «αμερικανοκίνητο», καθοδηγούμενο από οποιονδήποτε, ακόμη και από τους κατ’ όνομα αρχηγούς του. Συνδικαλιστικό πραξικόπημα ήταν, όπως και το κίνημα του 1909 στο Γουδί, «μετ’… ονόματος ευπρεπούς», ώστε να καλύπτεται η συντεχνιακή του φύση.
Στην περίπτωση δε της Κύπρου, την ανάγκη της διχοτόμησης στους Αμερικανούς την κατέστησε φανερή η αδυναμία της ελληνικής κυβερνήσεως του Γεωργίου Παπανδρέου να επιτύχει την Ενωση τον Αύγουστο του 1964. Οι Αμερικανοί προσέφεραν στην αρχή την Ενωση στην Ελλάδα με αντάλλαγμα στρατιωτική βάση για την Τουρκία. Κατόπιν όμως, ο Γεώργιος Παπανδρέου κατόρθωσε, επωφελούμενος της ανησυχίας των Αμερικανών για κομμουνιστική διείσδυση στην Κύπρο, να πείσει τους Αμερικανούς ότι η άμεση Ενωση ολόκληρης της Κύπρου με την Ελλάδα ήταν η συμφερότερη λύση. Ετσι, οι Αμερικανοί κατέληξαν να προσφέρουν στην Ελλάδα την Ενωση άνευ όρων. Αυτό δείχνουν επίσημα έγγραφα του υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ, τα οποία έχει δημοσιεύσει το ίδιο το ως άνω υπουργείο και περιλαμβάνονται στο βιβλίο του Κύπριου μελετητή Αντη Ροδίτη, «Κουράγιο Πηνελόπη», το οποίο εξεδόθη το 2013. Οι πολιτικές ζυμώσεις που ακολούθησαν την αμερικανική πρόταση έδειξαν ότι σημαντική πλειοψηφία των Κυπρίων είχε αποφασίσει ότι δεν επιθυμούσε την Ενωση με την Ελλάδα και προτιμούσε την Ανεξαρτησία. Προτιμούσαν την κυβέρνηση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου παρά τη διακυβέρνηση με νομάρχες και δικαστές και χωροφύλακες από τη μακρινή και φτωχότερη Ελλάδα. Και αν η κυβέρνηση του Γεωργίου Παπανδρέου επιχειρούσε να επιβάλει δυναμικά τότε την Ενωση, χρησιμοποιώντας την Ελληνική Μεραρχία που είχε στείλει, με τη σιωπηρά ανοχή των Αμερικανών, στην Κύπρο, εγνώριζε ότι θα είχε να αντιμετωπίσει την εχθρότητα τόσο των υποστηρικτών του Μακαρίου στην Κύπρο όσο και την αντίθεση του Ανδρέα Παπανδρέου στην Ελλάδα.
Γεωργιος Ιακ. Γεωργανας