Κύριε διευθυντά
Ο τιμώμενος από πολλούς κατά την εποχή του ως «Πρύτανης του Ελληνικού Διπλωματικού Σώματος» Βύρων Θεοδωρόπουλος στο κλασικό σύγγραμμά του «Οι Τούρκοι και εμείς», το οποίο διέθεσε στους αναγνώστες της η «Καθημερινή», αναφερόμενος στην εμφάνιση «επί τρεις σχεδόν αιώνες μιας σειράς μεγάλων ηγετικών φυσιογνωμιών στο Οθωμανικό κράτος», γράφει: «Αναρωτιόμουν ποιοι ήταν αυτοί οι μεγάλοι Σουλτάνοι που έβαλαν τα θεμέλια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που δεν έχτισαν ούτε ένα παλάτι για τον εαυτό τους. Μόνο τζαμιά, ιεροδιδασκαλεία (μεντρεσέδες) και μαυσωλεία. Ηταν μέσα τους ακόμα τόσο νομάδες που να μη δίνουν σημασία στη μόνιμη εγκατάστασή τους, παρά μόνο στην τελευταία τους κατοικία; Πολεμιστές, κατακτητές που είχαν ταυτόχρονα το βλέμμα τους στραμμένο στην αιωνιότητα της Πίστης;» Την αφορμή τού δίνει η περίπτωση του Μουράτ Β΄ «που στο απόγειο της δόξας του κατάλαβε τη ματαιότητα των εγκόσμιων και παραιτήθηκε από τον θρόνο, για να γυρίσει στην ηρεμία της αγαπημένης του Προύσσας και να ασκητέψει…». Ωστόσο, το μυαλό του σημερινού αναγνώστη πηγαίνει στον σύγχρονο «Σουλτάνο» Ερντογάν και στο Παλάτι που έχτισε στην Αγκυρα. Η πρώτη αίσθηση από τη σύγκριση είναι φυσικά εις βάρος του σημερινού ηγέτη. Αλλωστε, η τρέχουσα αξιολόγησή του από τις ελληνικές ελίτ δεν είναι ιδιαιτέρως κολακευτική γι’ αυτόν. Χαρακτηρίζεται ως αλαζών και μεγαλομανής. Μήπως όμως είναι φορέας του πνεύματος ισχύος και μεγαλοπρέπειας που ωθούσε εκείνους «τους μεγάλους Σουλτάνους» από τη δόξα –και τη ματαιότητα– των εγκόσμιων στην «αιωνιότητα της Πίστης»; Οχι επειδή ο Ερντογάν είναι πιστός μουσουλμάνος. Ούτε διότι, μαζί με το μυθώδες ανάκτορό του εκτελεί ένα πρόγραμμα γιγαντιαίων έργων που πολλοί τα θεωρούν «Φαραωνικά». Αλλά επειδή όλα δείχνουν πως ζει την ιστορία της πατρίδας του ως μια δυναμική συνέχεια που οι ψυχροί αναλυτές αποδοκιμάζουν ως φαντασιόπληκτο και αναχρονιστικό πατριωτισμό και «Νέο-Οθωμανισμό», αλλά που στις θερμές καρδιές του τουρκικού λαού βρίσκει εντυπωσιακή ανταπόκριση. Και επειδή κυρίαρχη τάση σήμερα είναι στη Δύση αυτό που ο Μίκης Θεοδωράκης χαρακτήρισε «Εθνομηδενισμό», ίσως το μάθημα από την Τουρκία και τις εκλογές της αποβεί διδακτικό –αλλά κατόπιν εορτής– και για την κυβέρνηση: «Ουδείς οικέτης δύναται δυσίν κυρίοις δουλεύειν…» (Κατά Λουκάν 16, 13). Δεν είναι δυνατόν να σηκώνεις παντιέρες διαμαρτυρίας για την πολιτική λιτότητας της Ευρωπαϊκής Ενωσης στον τομέα της οικονομίας –όσο κι αν τελικά συμμορφώνεσαι–, αλλά και να υψώνεις τις σημαίες εναντίον του ρομαντικού πατριωτισμού στα εθνικά θέματα, θεωρώντας τις σχετικές εμμονές του λαού ως έλλειψη στοιχειώδους ρεαλισμού. Η Τουρκία έδειξε ότι η ιδέα της Πατρίδας την οποία καπηλεύθηκε στην προεκλογική προπαγάνδα του ο Ερντογάν είναι πολύ βαθύτερα ριζωμένη από όσο πιστεύουν ίσως νεότεροι διπλωμάτες. Και συνήθως αυτό συμβαίνει: Κερδίζει τον λαό όποιος τον ξεγελάει καλύτερα.
Γερασιμος Μιχαηλ Δωσσας, Θεσσαλονίκη