Κύριε διευθυντά
Κατά τον μητροπολίτη κ. Αμβρόσιο («Κ» 26.7.2018), η μεγάλη πυρκαγιά της Αττικής «ξεκίνησε από έναν κεραυνό στα Γεράνεια Ορη. Είναι καθαρό μήνυμα του ουρανού!». Τόνισε δε ότι «ο Αλέξης Τσίπρας και όλοι οι άλλοι άθεοι συνεργάτες του είναι υπαίτιοι της γενικής καταστροφής».
Με το ίδιο θεολογικό «σκεπτικό», παλαιότερα, ο μητροπολίτης Φλωρίνης Καντιώτης απέδιδε στις εκτρώσεις όλα τα δεινά της χώρας. Ομως, με αυτές τις θεολογικές ερμηνείες δεν έπρεπε να υπάρχουν σήμερα οι προτεσταντικές σκανδιναβικές χώρες –που διακρίνονται μάλιστα για το πνευματικό και βιοτικό επίπεδό τους– αφού οι άθεοι και αγνωστικιστές υπερβαίνουν εκεί το 85% του πληθυσμού!
Ο Αρχιεπίσκοπος κ. Ιερώνυμος, αναφερόμενος στον κ. Αμβρόσιο, δήλωσε σχετικώς («Κ» 26.7.2018), «ο Θεός είναι αγάπη. Δεν εκδικείται. Τα υπόλοιπα είναι προσωπικές απόψεις, έχουν όρια. Ο Θεός είναι αγάπη».
Είναι πασιφανές ότι τα φυσικά φαινόμενα –πυρκαγιές, πλημμύρες, κεραυνοί, σεισμοί, ανεμοστρόβιλοι, κατολισθήσεις, τσουνάμι κ.λπ.– δεν ερμηνεύονται με θεολογικούς όρους. Και οι φυσικοί νόμοι εκδικούνται όταν παραβιάζονται.
Πάντως, ο κ. Αμβρόσιος, και άλλοι ιεράρχες, που επικαλούνται τις εν λόγω ερμηνείες –τους έχω κατακρίνει δημόσια κατ’ επανάληψιν– είναι συνεπείς, πιστοί στο πνεύμα και στο γράμμα της Βίβλου. Οι θεομηνίες και οι καταστροφές τους πράγματι αποδίδονται στις αμαρτίες των ανθρώπων, ακόμη δε και στο προπατορικό αμάρτημα. Δυστυχώς δε αυτές οι εκτός λογικής απόψεις βρίσκουν ανταπόκριση μεταξύ των αδύναμων, φοβικών και εξαρτητικών ατόμων, ιδίως των αγράμματων, που λειτουργούν κυρίως με το θυμικό τους. Γι’ αυτό και αποδίδει η κατήχησή τους, από τα ιερατεία των διαφόρων θρησκευμάτων, που γίνεται κατά σύστημα από τη νηπιακή ηλικία. Επισημαίνω ότι οι εξαρτητικοί, από τη φύση τους, ανέρχονται σε 20%-30% των ανδρών και 30%-40% των γυναικών.
Οσοι δέχονται θεολογική ερμηνεία των φυσικών φαινομένων, υποεκτιμούν τους κινδύνους, εφησυχάζουν, δεν αναζητούν τα φυσικά αίτια και δεν λαμβάνουν τα απαραίτητα προληπτικά μέτρα προς αποφυγήν ή περιορισμό των καταστροφών.
Το κυριότερο, όταν αντιμετωπίζουν ακρίτως τους φυσικούς νόμους, λειτουργούν, με την ίδια «λογική», γενικότερα. Αυτή, η άκριτη νοοτροπία επικρατεί και στην κοινωνική ζωή μας, π.χ. στις εκλογές, δημοτικές και βουλευτικές, με αρνητικά αποτελέσματα στη συμβίωσή μας. Οι υπερβολικοί μεταφυσικοί δογματισμοί (θέλημα Θεού, ο Θεός της Ελλάδας κ.λπ.), αντίθετα με τον ορθό λόγο, βλάπτουν επικίνδυνα την ομαλή λειτουργία σύγχρονης, ευνομούμενης πολιτείας.
Ο κ. Ιερώνυμος πάντως απέφυγε να εκφράσει άποψη ως προς τα φυσικά ή υπερφυσικά αίτια της πυρκαγιάς και τα συνακόλουθα, εύλογα ερωτήματα των πιστών – πολιτών, αναφορικά με τις εν λόγω «θεομηνίες».
Τα περί αγάπης, που ανέφερε, τα επικαλούνται βέβαια όλες οι περίπου 7.000 θρησκείες, δόγματα και αιρέσεις. Μονοπωλούν μάλιστα την αγάπη, μαζί με τη μοναδική – αλάθητη θρησκευτική αλήθεια τους, σε βαθμό που καταλήγει, ιστορικά ανέκαθεν, σε μίσος έναντι των πιστών άλλων θρησκευμάτων με όμοιες ιδεοληψίες.
Εξάλλου, σε σειρά περικοπών της Βίβλου ο Χριστός κάνει λόγο περί μίσους αντί αγάπης, περί μάχαιρας αντί ειρήνης κ.λπ. Εκτεταμένες αναλύσεις μου επί σχετικών θεμάτων ιδεοληψιών και προβληματισμού δημοσιεύονται, ανελλιπώς από το 2005, στο περιοδικό «η δάφνη».
ΥΓ.: Μικρός στη Ναύπακτο, την περίοδο της Κατοχής με ανείπωτη ανέχεια και πείνα, πήρα μέρος σε πολλές ολονύχτιες προσευχές, γονυκλισίες και λιτανείες, σε ναούς με το χέρι του Αγίου Πολυκάρπου… για να βρέξει! Χώρια τα χαμένα τάματα, κεριά, λιβάνια και αγιάσματα σε σπίτια, καλύβια, στάνες και χωράφια από άκρη σε άκρη. Για να βρέξει, αλλά και για να φεύγουν τα κακά δαιμόνια σε μονιμότερη βάση! Οι ίδιες ιδεοληψίες, ωραιοποιημένες, καλλιεργούνται δυστυχώς μέχρι σήμερα, σε τοπικό και εθνικό επίπεδο.
Γρηγορης Γ. Βαρελας, Οικονομολόγος, απόφοιτος Ινστιτούτου ΕDI της World Bank