Κύριε διευθυντά
Μετά τη δημοσίευση του κειμένου μου με τίτλο «Η αλληλογραφία μου με τον Μακάριο» (2.8.19) είχα, παρά τη ραστώνη του Αυγούστου, επικοινωνία με πολλούς Ελληνες, Ελλαδίτες και Ελληνοκυπρίους, από την οποία επικοινωνία εξήγαγα το συμπέρασμα ότι όσοι τουλάχιστον επικοινώνησαν μαζί μου κακολογούσαν τον Μακάριο πως τορπίλισε δήθεν τη συμφωνία που είχε σχεδόν επέλθει μεταξύ αυτού και του στρατάρχη Χάρντινγκ (1956).
Η αλήθεια είναι η εξής: Υστερα από αλλεπάλληλες συναντήσεις Μακαρίου και Χάρντινγκ, που άρχισαν τον Απρίλιο του 1955, με την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, και ενώ στην αρχή το χάσμα εθεωρείτο αγεφύρωτο, με την πρόοδο των συνομιλιών άρχισε να επέρχεται σιγά σιγά στένευση του χάσματος και οι δύο άνδρες είχαν φθάσει τόσο κοντά στις απόψεις τους, ώστε η συμφωνία να θεωρείται βεβαία.
Μετά το πέρας της τελευταίας αυτής συνάντησης, όπου φάνηκε σχεδόν πλήρης ταύτιση απόψεων, ο Μακάριος δήλωσε στον εκπρόσωπο του βρετανικού Στέμματος, παρουσία και του Βρετανού υπουργού των Αποικιών Λένοξ Μπόιντ, ότι θα μεταβεί στην Αθήνα για ενημέρωση της ελληνικής κυβερνήσεως του Κωνσταντίνου Καραμανλή και θα όριζαν την επόμενη και οπωσδήποτε τελευταία συνάντησή τους μετά την επάνοδό του, και ο Χάρντινγκ συμφώνησε.
Καθ’ όλη τη διάρκεια όλων των συναντήσεων αυτών η ΕΟΚΑ τηρούσε αυστηρή εκεχειρία.
Δυστυχώς, στην τελευταία συνάντηση, κατά την οποία επήλθε σχεδόν πλήρης ταύτιση απόψεων Ελληνοκυπρίων και Βρετανίας, ο Γρίβας παραβίασε την εκεχειρία και ξαφνικά δυνατές εκρήξεις συντάραξαν το κέντρο της Λευκωσίας, προσβάλλοντας βρετανικά δημόσια κτίρια.
Αποτέλεσμα της ανοικτής και προδοτικής ενέργειας του Γρίβα ήταν να μεταβληθεί αμέσως το κλίμα και ο Χάρντινγκ να θεωρήσει ότι ο Μακάριος ήταν εν γνώσει της παραβιάσεως της εκεχειρίας, διότι και αυτός δήθεν δεν ήθελε τη συμφωνία.
Ετσι, όταν την επομένη το αυτοκίνητο του Μακαρίου έφθασε στο αεροδρόμιο της Λευκωσίας με σκοπό τη μετάβασή του στην Αθήνα για συνομιλίες με τους Καραμανλή – Αβέρωφ, ο Αρχιεπίσκοπος οδηγήθηκε διακριτικά από Αγγλους αξιωματικούς σε αγγλικό αεροσκάφος και εστάλη στις Σεϋχέλλες ως εξόριστος.
Για τη θλιβερή αυτή εξέλιξη υπάρχει η εσφαλμένη εντύπωση την οποία ήδη αναφέραμε, κατά την οποία ο Μακάριος δεν είχε συμφωνήσει με τις προτάσεις Χάρντινγκ, αλλά θέλοντας το κάτι παραπάνω δήλωσε στον Αγγλο κυβερνήτη της Κύπρου ότι διαφωνεί επί του παρόντος αλλά μπορεί να τα βρουν στην επόμενη συνάντηση.
Ο στρατάρχης Χάρντινγκ θύμωσε διότι, ενώ τα έδινε σχεδόν όλα στους Ελληνες, νόμισε ότι αντιμετώπιζε άρνηση και αποφάσισε να διακόψει κάθε επαφή με τον Εθνάρχη.
Η εξήγηση αυτή είναι μία εκ των υστέρων εφεύρεση αντι-Μακαριακών κύκλων Αθήνας και Λευκωσίας, που εξυφάνθη τη δεκαετία του 1960-1970 και δεν έχει καμία σχέση με την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, ο Γρίβας έδρασε από μόνος του, δηλαδή χωρίς την παρέμβαση του Μακαρίου.
Αυτό έγινε λόγω της μυστικής παρεμβάσεως του αμερικανικού παράγοντα, που είχε σκοπό να εμπλέξει την Τουρκία στο Κυπριακό, όπως έκανε το 1974 και νωρίτερα με τη συμφωνία της Λισσαβώνας (1971), διότι μέχρι τότε η Τουρκία έμενε απ’ έξω (βλ. εκτός πολλών άλλων, προφορική αφήγηση του Μακαρίου στο Διαδίκτυο με τίτλο «Μακάριος – η μεγάλη πορεία»).
Δρ Διον. Π. Αλικανιωτης