Κύριε διευθυντά
Εξ αφορμής της πρόσφατης επίσκεψης του πρωθυπουργού στο υπουργείο Εργασίας, όπου ετέθη το θέμα της μερικής απασχόλησης (Μ.Α.) υπό την πλέον αρνητική μορφή της, θα προσπαθήσω εν συντομία να παρουσιάσω και τη θετική πλευρά.
Ο χώρος δεν επιτρέπει πληρέστερη ανάλυση των υπέρ ή κατά επιχειρημάτων (υπάρχει σχετική μελέτη μου στο υπουργείο Εργασίας), όμως είναι αναγκαίο να σημειωθεί ότι η αρνητική αυτή στάση οφείλεται μάλλον σε παρεξήγηση και στην επιφυλακτική στάση των συνδικάτων διεθνώς. Δεν πρόκειται για αναγκαστική περικοπή των ωρών εργασίας που επιβάλλεται από την επιχείρηση για λόγους οικονομικούς (σύστημα βραχείας εργασίας, part-time work, Kurzarbeit). Το στοιχείο που διαφοροποιεί τη Μ.Α. είναι η σταθερή και οικειοθελής παροχή εργασίας με μειωμένο ωράριο. Η Μ.Α. δεν επιβάλλεται υποχρεωτικά σε πρόσωπα που επιθυμούν να εργαστούν με πλήρες ωράριο. Απευθύνεται μόνο σε όσους θα ήθελαν να εργαστούν λιγότερες ώρες, με ανάλογη φυσικά αμοιβή και ασφαλιστική κάλυψη.
Οι αρνητικές συνέπειες μπορούν να περιοριστούν ή να αρθούν με τη λήψη των αναγκαίων μέτρων, όπως η κατάλληλη προσαρμογή της νομοθεσίας, εργατικής και ασφαλιστικής, η οποία, συνάμα, θα άνοιγε τον δρόμο για την εισαγωγή στην αγορά εργασίας ευέλικτων συστημάτων: ελαστικά ωράρια, αποδέσμευση των ωρών λειτουργίας των καταστημάτων από τις ώρες εργασίας του προσωπικού, συνεχές ωράριο και προπάντων αλλαγή στον τρόπο αμοιβής με καθιέρωση του ωρομισθίου, που αποτελεί προϋπόθεση-κλειδί.
Πρόκειται ασφαλώς για δύσκολες αλλαγές λόγω της μακροχρόνιας πρακτικής και συνήθειας, που τις κάνει ακόμα πιο δύσκολες η φύση των επιμέρους συμφερόντων, τα οποία δεν είναι πάντοτε ταξικά (εργοδότες – εργαζόμενοι), αλλά και ενδοταξικά. Εχω τη γνώμη πως η κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει τα προβλήματα αυτά όταν μιλάει για απελευθέρωση της αγοράς εργασίας.
Τέλος, ένα κράτος δικαίου δεν πρέπει να ξεχνά και το εξής: Παράλληλα με την προσπάθεια για αυτόνομη αύξηση της απασχόλησης και το ξερίζωμα της ανεργίας, που εξαρτάται από παράγοντες κυρίως οικονομικούς (επενδύσεις), υπάρχει και το πρόβλημα της κατανομής του διαθέσιμου όγκου απασχόλησης πιο δίκαια μεταξύ των εργαζομένων. Πρόκειται για έναν ωραίο στόχο της σύγχρονης κοινωνικής πολιτικής, που προωθείται διεθνώς μέσω ευέλικτων θεσμών και συστημάτων, όπως είναι η μερική απασχόληση.
Ιωαννης Αθ. Μακρης, Πρ. διευθυντής υπ. Εργασίας, εργατικός σύμβουλος στην Πρεσβεία Βόννης, Καστέλλια Παρνασσίδος