Κύριε διευθυντά
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι βρισκόμαστε στην αρχή της έκρηξης του μεταναστευτικού: Τα νησιά μας δεν τους χωράνε, οι νησιώτες μας δεν ανέχονται πλέον τη μονιμότητα και την καταδυνάστευση της έκρυθμης παρουσίας τους – ακόμα και αν η «φιλοξενία» μεταφερθεί σε περίκλειστες, ελεγχόμενες δομές και η χρονική της διάρκεια περιοριστεί. Παράλληλα, η ενδοχώρα δεν τους θέλει, έστω και υπό πλήρη κρατικό έλεγχο. Η Ε.Ε. πληρώνει για να διατηρήσει (όσο ακόμα μπορέσει) το δικαίωμα της αδιαφορίας. Ταυτόχρονα, η Τουρκία πολιτεύεται απειλώντας να εκδιώξει, αφού έχει ανεμπόδιστα υποδεχτεί και διακινήσει λαθραία εκατοντάδες χιλιάδες μεταναστών.
Μετά την πρόσφατη αναφανδόν άρνηση των διοικήσεων των πέντε νησιών του Ανατολικού Αιγαίου να δεχθούν μόνιμες μεταναστευτικές δομές, η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα πρέπει είτε να τις μεταπείσει είτε να εγκαταστήσει τις δομές σε άλλα μέρη της επικράτειας. Και στις δύο περιπτώσεις διακινδυνεύει την έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια, ίσως και τη λαϊκή εξέγερση: στα μεγάλα νησιά Λέσβο, Χίο και Σάμο, ο κόσμος έχει αγριευτεί και διαμαρτύρεται φωναχτά. Οι αυξημένες προσφυγικές ροές και η πληθώρα των κοινωνικών προβλημάτων που συνεπάγονται δεν είναι πλέον διαχειρίσιμα από τη χώρα μας.
Αλλά αυτό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ούτε ότι το μεταναστευτικό πρόβλημα είναι πρόβλημα αποκλειστικά ελληνικό ούτε ότι λύσεις δεν υπάρχουν, αν αντιμετωπιστεί αποφασιστικά από το κράτος μας, σε πλήρη και αποκλειστική συνάρτηση με τις διεθνείς διαστάσεις του.
Είναι πλέον καιρός να σταματήσουμε να προσφέρουμε ελπίδες και δικαιώματα σε συνανθρώπους μας στους οποίους δεν έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε αυτά τα αγαθά. Απλά και τελεσίδικα, οι Ελληνες και η Ελλάδα δεν μπορούν να ανταποκριθούν / διαχειριστούν αυτό το τεράστιο διεθνές πρόβλημα.
Βέβαια, η χώρα μας έχει εθνικά σύνορα και τα σύνορα αυτά, θαλάσσια ή χερσαία, σίγουρα μπορούν να κλείσουν ειρηνικά, χωρίς τη χρήση βίας, κατά προτίμηση με τη βοήθεια της Ε.Ε. και του ΟΗΕ. Εάν όμως, σε αντίξοες συνθήκες, μετανάστες παραβιάσουν τις οδηγίες εισόδου και βρεθούν σε ελληνικό έδαφος, τότε θα πρέπει να εφαρμοστεί η διεθνώς παραδεκτή φιλάνθρωπη διαδικασία υποδοχής, κράτησης και επιστροφής είτε στη χώρα εξόδου είτε στη χώρα μόνιμης κατοικίας.
Η διεθνής νομότυπη διαδικασία, εγκεκριμένη από τον ΟΗΕ, εφαρμόζεται εδώ και δεκαετίες στους λιποτάκτες και δραπέτες από μη ευνομούμενα κράτη μέσω εμπορικών πλοίων διαφόρων εθνικοτήτων, πολύ συχνά ελληνικών. Η επιστροφή των λαθρεπιβατών αυτών (stowaways) καλύπτεται πλήρως από το διεθνές δίκαιο και είναι ένα ρίσκο για το οποίο οι πλοιοκτήτες υποχρεούνται να ασφαλιστούν (P&I Indemnity insurance).
Μια τέτοια συνολική, ανεξάρτητη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του μεταναστευτικού από την ελληνική κυβέρνηση απαιτεί ενδελεχή οργάνωση και στρατιωτική πειθαρχία. Απαιτεί επίσης συγκεντρωτική, εθνική πολιτική, σε πλήρη συμφωνία και ενεργή συνεργασία με τις Βρυξέλλες εξαρχής. Θα χρειαστεί μια «πύλη εισόδου στην Ε.Ε.» σε ένα ακατοίκητο νησί με τις κατάλληλες εγκαταστάσεις, την κατάλληλη γραφειοκρατία και νομική αυτοτέλεια, ώστε να μπορεί να λαμβάνει και να εκτελεί τις αποφάσεις της. Η δημιουργία και λειτουργία μιας τέτοιας υποδομής θα μπορούσε να αποτελέσει το magnum opus μιας συντονισμένης κατανομής υπερεθνικών έργων που θα ένωνε την Ε.Ε. και θα συναδέλφωνε τους πολίτες της με σκοπό τη δημιουργία μιας ανανεωμένης, εύσπλαχνης αλλά και δίκαιης δημοκρατικής ηπείρου.
Μια επιστολή αναγνώστου, όπως η παρούσα, δεν μπορεί, ούτε πρέπει να συγκεκριμενοποιήσει περισσότερα μέτρα και κριτήρια. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ούτε ότι δεν υπάρχουν ούτε ότι δεν είναι υλοποιήσιμα, πάντοτε με την απαιτούμενη (υπεράνθρωπη, ορισμένες φορές) κατανόηση, δικαιοπραξία, συνεργατικότητα, φιλανθρωπία.
Μιχάλης Μοσχος