Κύριε διευθυντά
Ως κυβερνήτης και Εκπαιδευτής Αέρος των αεροσκαφών Phantoms επί σειράν ετών, και έχοντας πετάξει μαζί τους περισσότερες από 1.500 ώρες, ενθουσιάστηκα όταν είδα την επιβλητική φωτογραφία τους στην κορυφή της σελίδας 26 του κυριακάτικου φύλλου της «Καθημερινής» στις 8 Μαρτίου.
Ειδικότερα, ο τίτλος του ολοσέλιδου άρθρου, σε συνδυασμό με την εντυπωσιακή φωτογραφία, με προδιέθεσε θετικά για να αναγνώσω το περιεχόμενο του αρθρογράφου καθηγητή, ελπίζοντας πως, ως επιστήμονας, θα είχε καταγράψει ενδιαφέρουσες ιστορικές αλήθειες.
Ατυχώς, διαψεύστηκα και απογοητεύτηκα πολύ γρήγορα όταν διαπίστωσα πως ο κ. καθηγητής, με τη βεβαιότητα «ειδικού αεροπόρου δοκιμαστή», βασίζει την όλη του επιχειρηματολογία, για τη μη στρατιωτική αντίδραση της Ελλάδας στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του Αττίλα ΙΙ, κυρίως στο γεγονός ότι η ακτίνα δράσεως των Phantoms δεν επέτρεπε να επιχειρήσουν στη Μεγαλόνησο και εάν τελικά χρησιμοποιούντο θα κατέληγαν στη… Συρία.
Πέραν αυτής της ανακρίβειας ο κ. καθηγητής, προκειμένου να ενισχύσει την άποψή του, προβαίνει και σε έμμεσο bullying ισχυριζόμενος πως οι οποιεσδήποτε αντίθετες φωνές για την ακτίνα δράσεως των Phantoms προέρχονται αποκλειστικά από… ακροδεξιά στοιχεία.
Λυπάμαι για τα ολισθήματα αυτά του κ. καθηγητή, ο οποίος ευκόλως θα τα είχε αποφύγει εάν είχε φροντίσει να πληροφορηθεί από τα δέκα πληρώματα των Phantoms, που στο πλαίσιο του Αττίλα Ι, ευρέθησαν την πρωία της 22ας Ιουλίου 1974 στο α/μ του Ηρακλείου προκειμένου να επιχειρήσουν στην Κύπρο, πως ΟΥΔΕΙΣ είχε σχεδιάσει την αποστολή με προσγείωση στη… Συρία!!! Αντιθέτως όλοι είχαμε σχεδιάσει την προσβολή στην Κύπρο με παραμονή άνωθεν της νήσου πέντε έως επτά λεπτά και επιστροφή στο Ηράκλειο!!!
Υπενθυμίζω πως σε σχετική ερώτηση για τη μη χρησιμοποίηση των Phantoms η τότε ηγεσία της Π.Α. (η ίδια και στον Αττίλα ΙΙ) ουδέποτε επικαλέστηκε σαν δικαιολογία τη μικρά ακτίνα δράσεως αλλά, απολογητικά, είχε ισχυριστεί πως η Μοίρα των Phantoms δεν είχε υποστεί την προβλεπόμενη αξιολόγηση και ως εκ τούτου δεν ήταν… τυπικά ετοιμοπόλεμη. Αποσπάσματα της όλης σχετικής αλληλογραφίας με την εφημερίδα «Το Βήμα», τον Αύγουστο του 2000, όπου περιέχονται οι απαντήσεις της τότε ηγεσίας καθώς και η εύλογη αντίδραση του τότε διοικητού και των δύο αξιωματικών επιχειρήσεων της Μοίρας για αυτές τις απαντήσεις, που αλλοίωναν την πραγματικότητα και έθιγαν το κύρος και το ηθικό του προσωπικού, έχουν συγκεντρωθεί, με επιμέλεια και εμπεριστατωμένες αναλύσεις, στο ιστορικής αξίας βιβλίο με τίτλο «Παρακαταθήκες Αετών» που κυκλοφόρησε ο εμβληματικός πτέραρχος (Ι) ε.α. Παναγιώτης Μπαλές το 2012. Τέλος, και για οποιονδήποτε κακόπιστο, υπάρχουν και τα επίσημα εγχειρίδια του κατασκευαστή των αεροσκαφών που αποδεικνύουν πως οι επιχειρήσεις στην Κύπρο από την Κρήτη με Phantoms μπορούσαν –και μπορούν– να εκτελεστούν με απόλυτη επιτυχία και χωρίς ιδιαίτερο ρίσκο!
Γεωργιος Ν. Σκαρλατος, Αντιπτέραρχος (Ι), Επίτιμος Υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ
Απάντηση
Ο αντιπτέραρχος (Ι) κ. Γεώργιος Ν. Σκαρλάτος, επίτιμος υπαρχηγός ΓΕΕΘΑ, αποδίδει λανθασμένα την άποψή μου. Το επιχείρημά μου είναι ότι, λόγω της αποτυχίας της επιστράτευσης, «δεν υπήρχε σημαντικός όγκος αξιόμαχων δυνάμεων και δυνατότητα για αποτελεσματική αξιοποίησή τους στο πεδίο της μάχης». Αυτός ήταν ο βασικός λόγος της στρατιωτικής αδυναμίας της Ελλάδας στον Αττίλα ΙΙ.
Ως προς την ακτίνα δράσεως των αεροσκαφών Φάντομ, ο κ. αντιπτέραρχος σημειώνει ότι αυτά μπορούσαν να επιχειρήσουν στην Κύπρο για «πέντε έως επτά λεπτά» και να επιστρέψουν στην Κρήτη. Από την πλευρά μου, διατυπώνω κάποιες απορίες: Πρώτον, εάν τα δικά μας αεροσκάφη είχαν 5-7 λεπτά για επιχειρήσεις στην Κύπρο, πόσο χρόνο είχαν τα τουρκικά (και πόσα ήταν τα τουρκικά έναντι των δικών μας 10 ή 20); Δεύτερον, κάνω άραγε λάθος όταν ισχυρίζομαι ότι οι Τούρκοι δεν θα χρειάζονταν καν να καταρρίψουν τα δικά μας αεροπλάνα; Μου φαίνεται ότι αρκούσε να τα εμπλέξουν σε αερομαχία για έξι έως οκτώ λεπτά, ώστε αυτά και να μην μπορούν να επιχειρήσουν στην Κύπρο και να μην έχουν καύσιμα να επιστρέψουν στην Κρήτη. Και τρίτον: είναι δυνατόν να μιλάμε για πολεμικές επιχειρήσεις, σαν να μην υπήρχε η εχθρική αεροπορία;
Αισθάνομαι την υποχρέωση να εκφράσω τον βαθύτατο θαυμασμό μου για τα πληρώματα που το καλοκαίρι του 1974 εθελοντικά προσφέρθηκαν να εκτελέσουν την αποστολή από την Κρήτη. Και προσφέρθηκαν παρά το ότι δεν θα επέστρεφαν. Είμαι βέβαιος ότι το γνώριζαν και τότε.
Ευανθης Χατζηβασιλειου, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών