Κύριε διευθυντά
«Γιατί κλαις μαμά;» – «Γιατί βλέπω την Αγια-Σοφιά». Αυτά τα δάκρυα της μητέρας της τότε 9χρονης Ελένης Γλύκατζη (της έπειτα διαπρεπούς, διεθνώς αναγνωρισμένης βυζαντινολόγου κυρίας Ελένης Γλύκατζη-Αρβελέρ), κυλώντας σιωπηλά στην κοίτη του χρόνου, είναι οι χοές της πανελλήνιας, πανορθόδοξης, παγχριστιανικής και τελικά της πανανθρώπινα πολιτισμικής ιεροτελεστίας εξορκισμού της Υβρεως. Την οποία απετόλμησε ο κ. Ερντογάν και, ως Υβρις νοηματοδοτούμενη με την αρχαία ελληνική σημασία, στρέφεται και κατά του αναμορφωτού και ιδρυτού της νέας Τουρκίας Κεμάλ Ατατούρκ. Το τόλμημα του Τούρκου προέδρου, όμως, στρεφόμενο και κατά της Αγίας Σοφίας, ως αλαζονική διακήρυξη ισχύος και νίκης, αντί να τις επιβεβαιώνει, αναδεικνύει την ιστορική τους διάψευση στο πεδίο των υπέρτερων αξιών. Διότι αυτό που μετατρέπει σε τζαμί ο ένοικος των φαραωνικών ανακτόρων της Αγκυρας ήταν πριν από την Αλωση η Αγία Σοφία και εξακολουθεί έπειτα από 570 χρόνια περίπου να είναι και στα χείλη των νικητών και όλου του κόσμου η Αγιά Σοφιά. (Κάτι που δεν έγινε στο ίδιο μέτρο –ή μήπως το επιμαρτυρεί από μια άλλη πλευρά;– με το «εις την Πόλιν» – Ισταμπούλ, το «εις την Σμύρνην» – Ισμίρ, το «εις Αμισόν» – Σαμσούς, το «εις Σκοπόν» – Ισκούπ και πλείστα άλλα της ονοματοθετικής εξ ακοής τουρκικής γλωσσοπλασίας).
Οπως οι μεγαλύτερες θλίψεις είναι βουβές, έτσι και στην περίπτωση της Υβρεως κατά της Αγίας Σοφίας, οι πιο δυνατές σε νόημα και περιεχόμενο αντιδράσεις ήταν εκείνες που δεν ύψωσαν απλώς τους τόνους για να ακούονται αυτές και να φαίνονται όσοι τις επιτηδεύονται, αλλά όσες είχαν την ουσία και το βάρος του ακριβούς προσδιορισμού και της αλάνθαστης επισήμανσης του απεχθούς γεγονότος. Νομίζω ότι δικαιούται η «Καθημερινή» τον έπαινο εν προκειμένω για το εξαίρετο αφιερωματικό της τεύχος «Αγία Σοφία» που κυκλοφόρησε μαζί με την «Κ» της Κυριακής 12/7/2020. Πρόκειται για ένα πνευματικό καταπίστευμα με ιδιότητες μνημειακής ένταξης στις βιβλιοθήκες μας. Και ασφαλώς, συγχαρητήρια και έπαινοι ταιριάζουν, εκτός από τη διεύθυνση/επιμέλεια της έκδοσης και στους συντάκτες των εξόχων κειμένων του αφιερώματος.
Γερασιμος Μιχαηλ Δωσσας, Θεσσαλονίκη