Κύριε διευθυντά
Ο έγκριτος συνεργάτης σας κ. Παντελής Μπουκάλας σχολιάζει («Κ» 16/7/20) μάλλον αρνητικά τη λέξη «γενιτσαρισμός» σε άρθρο του κ. Ν. Κ. Αλιβιζάτου (Κυριακή, 6/7). Λέξεις που αποδίδονται στον Ν. Κ. Α.: Γενιτσαρισμός (3 φορές), γενίτσαρος, γενιτσαρίζει (;). Η αναφορά γίνεται στους μετακινούμενους πολιτικούς από ένα κόμμα σε άλλο. Ο Π.Μ. καταλήγει: «Ας μείνουμε στους όρους ανιδεολογικός καριερισμός, χαμαιλεοντισμός, καιροσκοπισμός». Λέξεις που ενδεχομένως αποδίδουν σωστά το εγχείρημα, αλλά δύσκολα «χωνεύονται».
Ο Γεώργιος Παπανδρέου (ορίτζιναλ) καθιέρωσε τον όρο «αποστάτης». Εκτοτε κανείς δεν τολμά να μιλήσει για αποστασία. Πονούν οι πληγές. Ομως, πριν αποδώσουμε τη μεταφορική σημασία των λέξεων, ας αναζητήσουμε το κύριο νόημα και την ετυμολογία τους. «Αρχή σοφίας των ονομάτων επίσκεψις». Γενίτσαρος, τουρκ. yeni-çeri, νέος στρατιώτης. Γενιτσαρισμός, yeniçerilik, θητεία σε μονάδα Γενιτσάρων και μεταφορικά, βάναυση συμπεριφορά, γενιτσαρίζει (νεολογισμός).
Η στρατολόγηση των υποψηφίων Γενιτσάρων γινόταν κατά κανόνα από οικογένειες των Ρωμιών. Αποκλείονταν τα μοναχοπαίδια. Επιτροπές κρατικών λειτουργών περιόδευαν στην επαρχία και επέλεγαν νέους προεφηβικής ηλικίας. Η σταδιοδρομία ήταν εξασφαλισμένη, γι’ αυτό, ακόμη και Τούρκοι, έδιναν τα παιδιά τους σε φίλους τους χριστιανούς να τα παρουσιάσουν στην Επιτροπή για δικά τους. Παρεμπιπτόντως, και κάτι για τη γλώσσα, με όλο τον σεβασμό προς αμφοτέρους τους αρθρογράφους. Διαβάζω: «το κόμμα του Περισσού δεν ενδιαφέρεται ποσώς να κατανοήσει έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία». Επί της ουσίας δεν εισέρχομαι. Αυτή η φράση στην καθαρεύουσα θα ήταν «Το κόμμα του Περισσού ποσώς ενδιαφέρεται…» με το δεν έχουμε δύο αρνήσεις που κάνουν μια κατάφαση. Στη δημοτική λέμε «καθόλου δεν ενδιαφέρεται» και είμαστε καθόλα εντάξει.
Ιορδανης Παπαδοπουλος, Μαθηματικός Νομικός, πρώην γυμνασιάρχης, Ραφήνα