Κύριε διευθυντά
Μπορεί να έχει δίκιο μπορεί και όχι ο καλός Γιαννιώτης επιστολογράφος σας που αμφισβητεί ότι η Εσθήρ Κοέν, που πέθανε πριν από λίγο καιρό αφού επέζησε του Aουσβιτς, εξέφρασε ποτέ παράπονο για τη συμπεριφορά των χριστιανών συμπολιτών της προς αυτήν και τους διωκόμενους ομοθρήσκους της. Iσως δεν άκουσε την τρεμάμενη φωνή της ίδιας, στο πρόσφατο βραβευμένο ντοκιμαντέρ «Ρωμανιώτες – Οι Eλληνες Εβραίοι των Ιωαννίνων», να περιγράφει τα λόγια του νεαρού χωροφύλακα που την ξύπνησε τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 1944 για να της πει «Hρθε η ώρα σας. Να φύγετε. Να ξετσακιστείτε».
Υπήρξαν στα Γιάννενα, όπως και στις άλλες πόλεις της Ελλάδας, οι ήρωες χριστιανοί που διακινδύνευσαν ακόμη και τη ζωή τους για να συμπαρασταθούν στους διωκόμενους Εβραίους συμπολίτες τους. Υπήρξαν και οι άλλοι που είδαν τον διωγμό με ικανοποίηση και έσπευσαν στο πλιάτσικο.
Το αν οι πρώτοι υπήρξαν ο κανόνας (όπως θέλω να πιστεύω) ή η φωτεινή εξαίρεση δεν θα το τεκμηριώσουμε ποτέ. Και η επιστήμη της στατιστικής δεν μας βοηθάει. Γιατί οι λίγοι που επιζήσαμε, θα συνεχίσουμε, όσο ζούμε, να εξυμνούμε τους ευεργέτες μας. Οι πολλοί που χάθηκαν όμως δεν έχουν φωνή για να μιλήσουν.