Κύριε διευθυντά
Στο φύλλο της «Καθημερινής» της 19/2/2021, στη στήλη «ΑΘΗΝΑΪΚΑ PLUS» που επιμελείται η κ. Μαργαρίτα Πουρνάρα, φιλοξενείται ρεπορτάζ με τίτλο «Το χωριό του Αθανασίου Διάκου ετοιμάζεται να εορτάσει τα 200 χρόνια από το 1821». Το δημοσίευμα εμφανίζει κενά ή/και ασάφειες που επιβάλλεται να διευκρινισθούν. Ιδιαίτερα, επειδή ο τίτλος αυτού ενδέχεται να δημιουργήσει την εσφαλμένη εντύπωση ότι ο ήρωας της Αλαμάνας γεννήθηκε στην Ανω Μουσουνίτσα, πράγμα απολύτως ανακριβές, κρίνεται σκόπιμη η παροχή των παρακάτω διευκρινίσεων:
α) Η ιστορία αρχίζει γύρω στα 1760 όταν ο πεντάρφανος έφηβος Γεώργιος Πανουργιάς εγκαταλείπει το χωριό του Ανω Μουσουνίτσα και πηγαίνει στη γειτονική Αρτοτίνα Δωρίδος, κοντά στον θείο του Αθανάσιο Γραμματικό, από τον οποίο υιοθετείται και παίρνει το συνηθισμένο προσωνύμιο «Ψυχογυιός», το οποίο διατηρεί, έκτοτε, ως οικογενειακό του επώνυμο. Δημιουργεί οικογένεια με την Αρτοτινή Χρυσούλα Καφούρα, αποκτούν πέντε παιδιά με τελευταίο τον Θανάση, τον οποίο η μητέρα του έβαλε στο Μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου ως καλογεροπαίδι, όταν ήταν περίπου 12 χρονών. Εκεί ανδρώθηκε, χειροτονήθηκε σε Διάκο που κράτησε έκτοτε ως επώνυμο και κάποια στιγμή πέταξε τα ράσα και επέλεξε τον δρόμο της κλεφτουριάς κοντά στον Αρτοτινό οπλαρχηγό Δήμο Σκαλτσά (Σκαλτσοδήμο) και πέρασε, έκτοτε, στη δικαιοδοσία της επίσημης Ιστορίας. Ολα τα προαναφερθέντα υποστηρίζονται από πλήθος γραπτών πηγών του 18ου αιώνα με πρώτη τη δίγλωσση βιογραφία του ήρωα από τον στρατηγό Παν. Ρόδιο το 1835. Αβίαστο συμπέρασμα: Γενέτειρα του Διάκου η Αρτοτίνα Δωρίδος, χωριό καταγωγής του η Ανω Μουσουνίτσα Παρνασσίδος, αφού από εκεί προερχόταν ο πατέρας του.
β) Η επίσκεψη του Πλαστήρα στην Ανω Μουσουνίτσα το 1923, παρά τον ιδιωτικό της χαρακτήρα, ήταν ασφαλώς πολύ τιμητική. Ο Πλαστήρας όμως ούτε μετονόμασε το χωριό ούτε άλλωστε μπορούσε να το κάνει. Τούτο έγινε 35 χρόνια αργότερα με Β.Δ. (17.12.58), μαζί με μετονομασίες οικισμών σε 11 νομούς, ανάμεσά τους 7 στη Δωρίδα και 2 στην Παρνασσίδα (Ανω Μουσουνίτσα και Κολοβάτες).
γ) Ο εορτασμός των 100 χρόνων από το 1821 είχε αναβληθεί λόγω της Μικρασιατικής περιπέτειας. Εγινε το 1930 στο πλαίσιο του εορτασμού της «Εκατονταετηρίδος Εθνικής Παλιγγενεσίας 1830-1930». Η Αρτοτίνα, ως γενέτειρα του ήρωα της Αλαμάνας, τιμήθηκε από την πολιτεία στον ύψιστο βαθμό με την παρουσία κυβερνητικού κλιμακίου, υπό τον υφυπουργό Ν. Αβραάμ, μπάντας της προεδρικής φρουράς κ.λπ. έως και πολλών επίσημων προσκεκλημένων, ανάμεσά τους ο πρόεδρος του «Συνδέσμου των εν Αθήναις και Πειραιεί Παρνασσιδέων». Υπενθυμίζεται ότι η Ανω Μουσουνίτσα (ήδη Αθανάσιος Διάκος) ανήκε, ανέκαθεν, στην Παρνασσίδα. Οι εκδηλώσεις έκλεισαν με τα αποκαλυπτήρια αναμνηστικής πλάκας στην πρόσοψη του κελιού του Διάκου με την επιγραφή «Ενταύθα εμόνασε το τέκνον της Αρτοτίνης ο Αθανάσιος Διάκος. Εγένετο 31 Αυγούστου 1930. Η Κεντρική Επιτροπή Εκατονταετηρίδος 1830-1930».
Κλείνω με τα συγχαρητήριά μου στον κ. Βαφειά και την ευχή το παράδειγμά του να εύρει μιμητές. Η Ορεινή Φωκίδα κρύβει εκπληκτικές ομορφιές.