Κύριε διευθυντά
Ο Βίκτωρ Ουγκώ (Victor Hugo, 1802-1885) επιφανής Γάλλος ποιητής, δραματουργός και πολιτικός, είναι μια χαρισματική και πολυσχιδής προσωπικότητα, από τις φωτεινότερες μορφές του γαλλικού πανθέου. Ενθερμος φιλέλληνας ύμνησε στο ποιητικό του έργο τόσο την ελληνική εθνεγερσία όσο και αργότερα στη διάρκεια της Κρητικής Επανάστασης, το ελληνικό θάρρος και την ανδρεία, αντλώντας την έμπνευσή του από τον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία και τη λύτρωσή τους από τον τουρκικό ζυγό. Τα συγκλονιστικά επαναστατικά γεγονότα, όπως η καταστροφή της Χίου, η πολιορκία του Μεσολογγίου και η ηρωική έξοδος των Ελεύθερων Πολιορκημένων, η ναυμαχία του Ναυαρίνου, βρίσκονται στο επίκεντρο της θεματικής του, ενώ αντίστοιχα εκθειάζει, με υψηλούς τόνους, τα κατορθώματα ηρώων, πρωταγωνιστών της Επανάστασης, όπως ο Κανάρης, στον οποίο αφιερώνει τρία ποιήματα, ο Διάκος, ο Μιαούλης, ο Τζαβέλλας, ο Μάρκος Μπότσαρης, «ο Λεωνίδας της νέας Ελλάδας», κ.ά.
Ετσι, σε ηλικία μόλις 27 χρόνων, το 1829 εκδίδει τη συλλογή Ανατολικά (Les Orientales), λαϊκό ύμνο της Ελλάδας, με πανευρωπαϊκή αποθέωση, συμμετέχοντας ενεργά στην ποιητική εκστρατεία της φιλελληνικής κίνησης. 17 ποιήματα από τα 41 της συλλογής είναι εμπνευσμένα από τον ελληνικό απελευθερωτικό αγώνα και την Επανάσταση του 1821, όπως το «Ναυαρίνο» (Navarin), «Ενθουσιασμός» (Enthusiasme), ο «Κανάρης» (Canaris), «Η Ελληνοπούλα» (Lazzara), «Τα κεφάλια του σεραγιού» (Les têtes du sérail). Πασίγνωστο, από τα χρόνια της μαθητικής μας ζωής, το «Ελληνόπουλο» (L’ enfant, μτφρ. Κωστή Παλαμά), με θέμα την ολοσχερή καταστροφή της Χίου, το 1822, που ενέπνευσε και τον Ευγένιο Ντελακρουά, στον περίφημο πίνακά του Η σφαγή της Χίου (Le massacre de Chio).
Παράλληλα με τα Ανατολικά ο Ουγκώ εκφράζει τις φιλελληνικές του διαθέσεις και στις συλλογές Ο θρύλος των αιώνων (La légende des siècles), με το εξαίρετο ποίημα «Στην Ελλάδα» (En Grèce), τα «Ολέθρια χρόνια» (Années funestes) και «Φθινοπωρινά φύλλα» (Feuilles d’ automne).
Τα ελληνικά ποιήματα του Ουγκώ εκφράζουν εύγλωττα τις φιλελληνικές προθέσεις του ποιητή, που έμεινε φίλος πιστός και αφοσιωμένος, σχεδόν ώς την τελευταία του πνοή, στην αναστημένη Ελλάδα και, ταυτόχρονα, απηχούν τα ενθουσιώδη συναισθήματα συμπάθειας και αλληλεγγύης του γαλλικού λαού για τους Ελληνες που αγωνίζονται για την ελευθερία τους, συμβάλλοντας κατάλληλα με τους φλογερούς του στίχους, στην ακτινοβολία της φιλελληνικής ποίησης στην Ευρώπη.
Στην επιβλητική δημόσια κηδεία του στο Πάνθεον (1/6/1885) συλλυπητήρια μηνύματα εστάλησαν από τον γιο του Κανάρη, τους αντιπροσώπους της αλύτρωτης ακόμη Κρήτης, τον βασιλιά Γεώργιο Α΄ και τον πρωθυπουργό Θεόδωρο Δηλιγιάννη, που συνόψιζε θαυμάσια τη συμπαράσταση του ελληνικού λαού. Ενα στεφάνι με γαλάζια κορδέλα προερχόταν από τους Ελληνες φοιτητές του Παρισιού, αφιερωμένο στον ποιητή που τραγούδησε με ενθουσιασμό την ηρωική ανεξαρτησία της Ελλάδας.
Με απόφαση του Δήμου Αθηναίων μια οδός, στο κέντρο της πρωτεύουσας, φέρει το όνομά του, μνήμης και τιμής ένεκεν, ενώ ο Γεώργιος Δροσίνης έγραψε ποίημα με τίτλο, «Σ’ ένα μνημείο του Victor Hugo» (Πύρινη Ρομφαία). (Βλ. «Ο Βίκτωρ Ουγκώ και η Ελλάδα», Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών, Αθήνα 2002 και «Victor Hugo, Ανατολίτικα», Ελληνική Παιδεία, 2021).