Κύριε διευθυντά
Ο κ. Γ. Μπαμπινιώτης ορθώς επισημαίνει (στο Facebook) δέκα γραμματικά λάθη. Το πιο συνηθισμένο είναι η προστακτική αορίστου στο β΄ ενικό: υπέγραψε εδώ, παρήγγειλε καφέ, απήντησέ μου, που είναι το γ΄ ενικό αορίστου της οριστικής. Στο Πλατύ Θεσσαλονίκης (νυν Ημαθίας) βρέθηκε ο γνωστός λογοτέχνης Γεράσιμος Γρηγόρης (επιστολή μου 20/3/21). Ο Γεράσιμος οργάνωσε ένα υποτυπώδες φροντιστήριο στο σπίτι της κ. Πελαγίας, ένα διώροφο του Εποικισμού. Ημασταν περίπου δέκα παιδιά σε τρεις τάξεις (Δ΄, Ε΄, Στ΄ 8ταξίου). Το διάλειμμα για τη νοικοκυρά ήταν μαρτύριο. Η κ. Πελαγία, ανταλλάξιμη από την Καππαδοκία, ωρυόταν: «Κύριε Καθήτη, έπαρ τα τόλε σου απη δέ» (Κύριε καθηγητή, πάρε τα διαβολάκια σου από δω). Προστακτική «έπαρ» με συλλαβική αύξηση (αντί πάρε), κατά το καβαφικό «επέστρεφε». Ποιος μιμείται ποιον; Πάντως, η κ. Πελαγία λαλεί στη μητρική της γλώσσα (ένα καππαδοκικό ιδίωμα, των Φαράσων) και δεν λαθεύει.
Στα Νέα Ελληνικά, ο Γεράσιμος, συχνά μας διάβαζε ποιήματα εκτός του βιβλίου και τα συζητούσαμε. Ασφαλώς και ήταν δικά του, όμως εμείς δεν είχαμε ιδέα. Ας πάμε όμως στο μακρινό 1975. Πολλή συζήτηση για τη γλώσσα. Να μπει η νεοελληνική στα σχολεία ή όχι. Να γίνει μεταγλώττιση των σχολικών εγχειριδίων ή όχι. Ενας γενικός επιθεωρητής στον Πειραιά κάλεσε τον νεαρό τότε και ανερχόμενο αστέρα, να μας διαφωτίσει περί την γλώσσαν! «Δεν χρειάζεται καμία αλλαγή. Μπορούμε να χρησιμοποιούμε τη γλώσσα των εφημερίδων», έφα ο κ. Μπαμπινιώτης. «Για ποια εφημερίδα», ρώτησα, «Βήμα», ή «Ριζοσπάστη»; Αλλά και στην «Καθημερινή», ο «Τήλεφος» έγραφε τότε στο μονοτονικό, καθώς και η «Μακεδονία» του Βελλίδη στη Θεσσαλονίκη. Υπενθύμισα τα Ευαγγελικά, Ορεστειακά στην Αθήνα και τα Αθεϊκά στον Βόλο.
Στο τέλος ο γενικός επιθεωρητής (φιλόλογος παλιάς κοπής) είπε: «Ο σοφός κύριος καθηγητής ΜΑΣ διεξήλθε το θέμα εις βάθος». Δεν κρατήθηκα: Ο σοφός κ. καθηγητής διεξήλθε το θέμα του, αλλά χωρίς το «ΜΑΣ». Εκτοτε, ο γλωσσολόγος μας άρχισε τη βιοτεχνία παραγωγής λεξικών. Μεταφράζει και τα ξενόφερτα στη νεοελληνική. Ομως, αυτό δεν είναι δουλειά των γλωσσολόγων. Ο σοφός λαός αποφασίζει να κρατά αυτούσιες τις ξένες λέξεις: τραμ, τρακτέρ, ασανσέρ, μπικίνι, ή να τις προσαρμόζει στο τυπικό της δημοτικής: παντελόνι, παπούτσι, γραβάτα, καραβάνα, παντόφλα.