Kύριε διευθυντά
Τι είναι το «επιτελικό κράτος» και πώς εφαρμόζεται στη χώρα μας; Είναι μια απομίμηση του αμερικανικού συστήματος διοίκησης, όπου μια ομάδα συνεργατών του προέδρου διοικεί ουσιαστικά και οι υπουργοί έχουν ένα δευτερεύοντα λόγο. Απλά και εκεί επικρατεί ασάφεια ως προς την αρμοδιότητα, την ιεραρχία και τη συνεργασία με τους υπουργούς.
Τι συμβαίνει σε μας; O πρωθυπουργός έχει σχηματίσει μια ομάδα άμεσων συνεργατών του. Οι υπουργοί Επικρατείας, οι υφυπουργοί, ορισμένοι υπουργοί και διάφοροι σύμβουλοι αποτελούν την πρωθυπουργική ομάδα διοίκησης. Είναι όμως ασαφείς, ενίοτε αλληλοσυγκρουόμενες οι αρμοδιότητες, οι εκατέρωθεν σχέσεις και η μορφή εποπτείας επί των υπουργών. Ορισμένοι υπουργοί νιώθουν ότι παραγκωνίζονται. Μερικές φορές, οι κακές προσωπικές σχέσεις ή η δυσαρμονία χαρακτήρων μεταξύ υπουργών και υφυπουργών δυσχεραίνουν ακόμη και την ομαλή συνεργασία. Αποτέλεσμα: σύγχυση, δυσαρέσκεια και τελικά ατελής, μη αποδοτική λειτουργία της διοίκησης.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο εμβολιασμός. Πέραν δεκάδων επιστημόνων και μη, δεν έμεινε υπουργός που να μη «βγήκε στο γυαλί». Ο Γεραπετρίτης, ο Σκέρτσος, ο Πέτσας, ο Χαρδαλιάς, ο Γεωργιάδης! Κάποτε βλέπαμε και τον αρμόδιο υπουργό Υγείας να εμφανίζεται αντιμετωπίζοντας ψύχραιμα την κατάσταση. Το επιτελικό κράτος δεν είναι κακή ιδέα. Το κράτος είναι τελικά μια επιχείρηση και ο αρχηγός πρέπει να έχει ένα άξιο επιτελείο. Με τον επιτελάρχη του, τον αναπληρωτή του και επιτελείς τομέων διοίκησης. Σαφή καθήκοντα και υποχρεώσεις και ξεκάθαρες αρμοδιότητες σε σχέση με τους υπουργούς, κάτι σαν αρχιστράτηγος, επιτελείο – σώματα στρατού – μεραρχίες, και όλα με καθαρές διαδικασίες. Οχι μυστικοσύμβουλοι, όχι φυτευτοί «δικοί μας» στα υπουργεία και τα γνωστά ελληνικά κόλπα.
Επιτέλους ο πρωθυπουργός πρέπει να καταλήξει. Πολλά υπέφερε η πατρίδα από ανίκανη αλλά και ανοργάνωτη διοίκηση. Τόσα κράτη έχουν δημιουργήσει μια ικανοποιητική διοίκηση. Καιρός είναι και για μας.
ΥΓ.: Μόλις τελείωσα το κείμενο την 31.8.21, ανακοινώθηκε ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης. Τα ίδια. Συνολικά 57 υπουργοί και υφυπουργοί. «Επικρατείας»; 2 υπουργοί και 2 υφυπουργοί. Δυστοκία! Πολιτικοί σχεδιασμοί, κομματικές σκοπιμότητες ως συνήθως. Σχετικά με το «επιτελικό κράτος» δεν διαφαίνεται τι το σχετικό. Εγκαταλείφθηκε; Απέχουμε φαίνεται ακόμη από μια κυβέρνηση αξίων. Ισως να είναι δύσκολη η επιλογή. Δεν υπάρχουν ικανοί; Είναι τόσο σπάνιο χάρισμα η επιλογή των αξίων; Ισως.
Αυτό το ιδιαίτερο χάρισμα μεταξύ τόσων άλλων το είχε ο «Αξιος της Πατρίδας» Ελευθέριος Βενιζέλος. Δεν υπάρχει όμως και πόσο μας λείπει!