Κύριε διευθυντά
Τι να σκέφτεστε άραγε ακούγοντας τη λέξη «πυρόπληκτος»; Τι εικόνες σας έρχονται στο νου; Μήπως καμένα δάση και ζώα, σπίτια μες στις στάχτες, καψαλισμένα λευκώματα με φωτογραφίες, λιωμένο πλαστικό, οι νεκροί και τα πρωτοσέλιδα του 2018 ή του 2007; Οταν δεν έχει καεί η γούνα σου και είναι ακόμη μικρή «η σκοτεινή γραμμή» του Καβάφη με τα σβησμένα κεράκια πίσω σου, η λέξη «πυρόπληκτος» παραπέμπει μάλλον στη λεία σου σε ανώδυνο πόλεμο συμμαθητών με ψεύτικα πυρά laser. Στο παιχνίδι αυτό μεταξύ προσωπικών παραστάσεων και πραγματικότητας θα ανεβάσει το θερμόμετρο και η λέξη «παγόπληκτος». Ενα παιδί του 2021 ίσως σκεφτόταν πάλι έναν ανώδυνο χιονοπόλεμο σε μια αναγκαστική σχολική αργία, οι υπόλοιποι από εμάς ίσως τον χιονιά που έπληξε φέτος τη χώρα μας με αποτέλεσμα πολλοί σε εύπορα, υποτίθεται, προάστια, να μην έχουν για μέρες ρεύμα και νερό μες στο κρύο.
Στο μακρινό όμως 1940, η λέξη αυτή έπαιρνε φωτιά στο μέτωπο και τα νοσοκομεία. Ηταν σαν μια πρωτόγνωρη ασθένεια – «…πρώτη φορά βλέπαμε τέτοιο νόσημα και στην αρχή δεν ξέραμε τις συνέπειες… ήταν φανερό ότι επρόκειτο για κρυοπαγήματα, τα οποία όμως κανείς από τους Ελληνες χειρουργούς και ιατρούς γενικά δεν γνώριζε…», «ήταν σαν ένας θάνατος ύπουλος, τμηματικός, που δάγκωνε κι έκοβε κομμάτι από τα κορμιά να τα αφήσει σακατεμένα…» μας μεταφέρουν μαρτυρίες για τους παγόπληκτους από το πολύ ενδιαφέρον βιβλίο της κυρίας Μαρίνας Πετράκη για την ελληνική προσπάθεια στα μετόπισθεν του πολέμου του 1940.
Διαφημίσεις για αλοιφές στο εμπόριο για τα κρυοπαγήματα, για την αδιαβροχοποίηση των αρβυλών, ακόμη και συνταγές για σχετικά σπιτικά μαντζούνια έδιναν κι έπαιρναν, λέει, τότε. Κάποιοι έχουμε προλάβει και τις μπλε πινακίδες «Α.Π.» σε αυτοκίνητα να μας θυμίζουν ότι η ιστορία που μαθαίναμε στο σχολείο για τη γάγγραινα και τα κρυοπαγήματα δεν ήταν παραμύθι.
Και πάλι όμως η λέξη αυτή σε λίγο θα ξεθωριάσει, ίσως χαράξει κι άλλη πορεία εν μέσω κλιματικής αλλαγής. Σίγουρα όμως θα υπάρχουν σε παλιά σεντούκια σκονισμένα ξύλινα πόδια σακάτηδων του πολέμου που σε πείσμα των καιρών θα μας τσιμπάνε να ξυπνήσουμε…