Κύριε διευθυντά
Τα συγκλονιστικά γεγονότα της Ουκρανίας προκαλούν φρίκη και καθιστούν επιτακτική την ανάγκη να υπομνήσουμε θεμελιώδεις διατάξεις της 4ης Συμβάσεως της Γενεύης του 1949 «περί προστασίας του αμάχου πληθυσμού, εν καιρώ πολέμου».
Υπομιμνήσκεται ότι η εν λόγω Σύμβαση με τις ταυτόχρονες τρεις άλλες Συμβάσεις της Γενεύης που αφορούν τη βελτίωση της τύχης των τραυματιών και ασθενών εν καιρώ πολέμου, των ναυαγών του κατά θάλασσαν πολέμου και τη μεταχείριση των αιχμαλώτων πολέμου, συμπεριλαμβανομένων των Προσθέτων Πρωτοκόλλων της Γενεύης του έτους 1977, αποτελούν τον κορμό του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Σταχυολογούμε τις κυριότερες, κατά τη γνώμη μας, διατάξεις της 4ης Συμβάσεως της Γενεύης προς ενημέρωση του εκλεκτού αναγνωστικού σας κοινού.
Η Σύμβαση αυτή πρέπει να γίνει «σεβαστή εις πάσαν περίστασιν» (άρθρο 1), ήτοι σε περίπτωση «κεκηρυγμένου ή μη πολέμου ή άλλης τινός ενόπλου συρράξεως διεθνούς ή μη διεθνούς χαρακτήρος». «Ομοίως σε περίπτωση μερικής ή ολικής κατοχής του εδάφους ενός των Υψηλών Συμβαλλομένων Μερών» (άρθρα 2 και 3).
Σύμφωνα με το άρθρο 3, «άτομα μη λαμβάνοντα ενεργόν μέρος εις τας εχθροπραξίας, συμπεριλαμβανομένων και των μελών των Ενόπλων Δυνάμεων των καταθεσάντων τα όπλα και των τεθέντων εκτός μάχης, ένεκα τραυμάτων κ.λπ., θα τύχουν ανθρωπιστικής μεταχειρίσεως».
Απαγορεύονται οι προσβολές κατά της ζωής, της σωματικής ακεραιότητας και της ανθρωπίνης αξιοπρέπειας «ιδίως ο φόνος σε όλους τους τύπους, ο ακρωτηριασμός ή σκληρά μεταχείρισης και παντός είδους βασανιστήρια». Επιτρέπεται η ελεύθερη δίοδος πάσης αποστολής φαρμάκων και υγειονομικού υλικού, εφόσον προορίζονται αποκλειστικά διά τον άμαχο πληθυσμό (άρθ. 23).
Η εν λόγω Σύμβαση προβλέπει το δικαίωμα των προστατευομένων προσώπων να εγκαταλείψουν, εάν επιθυμούν, το έδαφος κατά τη σύρραξη ή κατά τη διάρκεια της συρράξεως. Απαγορεύονται συλλογικές ποινές, ώς και τα μέτρα εκφοβισμού, τρομοκρατίας, λεηλασίας, αντεκδικήσεως, ομηρίας κ.λπ. (άρθ. 33, 34).
Απαγορεύονται οι ατομικές ή ομαδικές μεταφορές ώς και η εξορία προστατευομένων προσώπων έξω του κατεχομένου εδάφους προς το έδαφος της κατεχούσης δυνάμεως ή προς το έδαφος οιουδήποτε άλλου κράτους.
Το άρθρο 85 προβλέπει τη στέγαση των προστατευομένων προσώπων εις κτίρια ή καταυλισμούς τα οποία παρέχουν τις εγγυήσεις υγιεινής και καθαριότητας.
Τέλος, τα άρθρα 146 και 147 προβλέπουν νομοθετικά μέτρα διά την επιβολή ποινών εις βάρος των παραβατών της εν λόγω Συμβάσεως της Γενεύης «περί προστασίας των πολιτών εν καιρώ πολέμου», υπό δικαστηρίου παρέχοντος τας δικαστικάς εγγυήσεις, τας ανεγνωρισμένας υπό των πεπολιτισμένων εθνών.
Τελειώνω με την παρατήρηση ότι ο ανθρωπιστής και ιδρυτής του Ερυθρού Σταυρού Ερρίκος Ντυνάν και οι συμπολίτες του Vattel και Rousseau, γνωστοί και από τα συγγράμματά τους «Το Δίκαιον των Εθνών» και «Το Κοινωνικό Συμβόλαιο», υποστήριξαν τη θεωρία καθ’ ην: ο πόλεμος δεν αποτελεί προσωπική υπόθεση μεταξύ των ατόμων, αλλά σχέση μεταξύ κρατών και από τη στιγμή που ο αντίπαλος αφοπλισθεί και παραδοθεί, ουδείς πλέον έχει το δικαίωμα να αφαιρέσει τη ζωή του, πολλώ μάλλον εάν είναι άμαχος.
Τέλος, επωφελούμεθα της ευκαιρίας διά να εξάρουμε το κολοσσιαίο έργο της Διεθνούς Επιτροπής του Ερυθρού Σταυρού, υπό την αιγίδα της οποίας συνήφθησαν οι 4 Διεθνείς Συμβάσεις της Γενεύης του 1949 και τα Πρόσθετα σ’ αυτές Πρωτόκολλα Ι και ΙΙ της Γενεύης του 1977 που αντανακλούν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο, το οποίο διέπει, ή πρέπει να διέπει, τα πεπολιτισμένα κράτη του συγχρόνου κόσμου.