Κύριε διευθυντά
Στο φύλλο της «Κ» της 19ης Ιουνίου 2022, οκτώ καθηγητές και δύο καθηγήτριες Πανεπιστημίου παρουσίασαν μια βαρυσήμαντη πρόταση για το μέλλον της χώρας μας, με τίτλο: «Εκπαιδεύοντας την Ελλάδα στην καινοτομία».
Οι δέκα καθηγητές είναι οι: Λ. Γκίμπας, Stanford University, Κ. Δανιηλίδης, University of Pennsylvania, Λ. Καβράκη, Rice University, Π. Κουμουτσάκος, Harvard, Κ. Κυριακόπουλος, ΕΜΠ, Ι. Λυγερός, ETH Ζυρίχης, Δ. Μανουσάκη, Πολυτεχνείο Κρήτης, Γ. Παππάς, University of Pennsylvania, Μ. Τριανταφύλλου, MIT, Π. Τσιότρας, Georgia Institute of Technology.
Ουσιαστικά προτείνουν τον σχεδιασμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας στις νέες επιστήμες στο λύκειο και το πανεπιστήμιο, με τρόπο που να συνδυάζει τη θεωρητική με την πρακτική γνώση, ώστε να προωθείται η εύρεση καινοτόμων λύσεων σε πολύπλοκα προβλήματα. Η εκπαίδευση θα γίνεται και μέσω χώρων καινοτομίας (makerspaces), όπου ο εκπαιδευόμενος θα μπορεί να κατασκευάσει αντικείμενα που εμπεριέχουν τη θεωρητική γνώση.
Ο επιστημονικός τομέας εκπαίδευσης είναι η Τεχνητή Νοημοσύνη και η Ρομποτική. Εάν υποθέσει βάσιμα κανείς ότι ο καθένας από τους προαναφερόμενους επιστήμονες έχει επενδύσει 10 χρόνια μελέτης και έρευνας του θέματος, έχουμε μια πρόταση που αντιπροσωπεύει 100 χρόνια μελέτης και έρευνας. Ενα δώρο ανεκτίμητης αξίας στην πατρίδα. Ο Αρχιμήδης θα αισθανόταν ότι βρίσκεται σε οικείο περιβάλλον. Μάλιστα μπορεί να ισχυριστεί κανείς, ότι είναι ο πρώτος που δημιούργησε χώρο καινοτομίας. Οτι ήταν ο πρώτος που συνδύασε αρμονικά τη θεωρητική με την πρακτική γνώση δεν υπάρχει αμφιβολία, ιδίως μετά την πρόσφατη ανάγνωση του παλίμψηστου. Επομένως, θα μπορούσε κανείς να μιλήσει χωρίς υπερβολή για «χώρους καινοτομίας Αρχιμήδους» (Archimedes makerspaces). Ελπίζω οι προτάσεις των δέκα καθηγητών να υποστηριχθούν από τους ηγέτες όλων των κομμάτων της Βουλής των Ελλήνων. Πέρα και πάνω από κομματικές αντιπαραθέσεις, που είναι θεμιτές σε μια ζωντανή δημοκρατία, οι αρχηγοί μπορούν να ομονοήσουν και συναινέσουν σε μια πρόταση-κλειδί για το μέλλον της χώρας μας. Υπάρχει το σχετικά πρόσφατο παράδειγμα της Φινλανδίας, όπου αποφάσισαν με ένα εικοσαετές πρόγραμμα τον μετασχηματισμό της χώρας τους από μια καθαρά αγροτική οικονομία σε οικονομία γνώσης και καινοτομίας. Και το κατάφεραν γιατί όλα τα κόμματα υποστήριξαν το πρόγραμμα ανεξάρτητα εάν ήταν στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση. Για πολλά χρόνια τώρα, η Φινλανδία θεωρείται ότι έχει το πιο άρτιο εκπαιδευτικό σύστημα στον κόσμο.
Ενα πρώτο βήμα θα ήταν κάθε αρχηγός κόμματος της Βουλής να ορίσει εκπρόσωπο, που μαζί με εκπροσώπους των δέκα καθηγητών θα καταρτίσουν ένα σχέδιο δράσεων και συγκεκριμένη πρόταση για την απαραίτητη διοικητική δομή, που θα υποστηρίξει συστηματικά το εν λόγω σχέδιο, προκειμένου να εξασφαλίσει την επιτυχία. Η Βουλή να προσκαλέσει τους δέκα καθηγητές για να ενημερώσουν απευθείας τα μέλη της και μέσω αυτών τους πολίτες, και ταυτόχρονα να τους τιμήσει για την προσφορά τους στη χώρα. Αναφέρθηκα παραπάνω στο παλίμψηστο του Αρχιμήδους. Αν και έγινε μεγάλη προσπάθεια από τον τότε υπουργό Πολιτισμού, κ. Ευ. Βενιζέλο, δυστυχώς δεν κατέστη δυνατόν να αγοραστεί από την Ελλάδα. Στη δημοπρασία υπήρχε εκπρόσωπος του αγοραστή (που ακόμη είναι άγνωστος) ο οποίος ήταν αποφασισμένος να το αγοράσει σε οποιαδήποτε τιμή. Τελικά πουλήθηκε 2,2 εκατ. δολάρια. Τώρα ευρίσκεται στο Walters Art Museum, Baltimore, Maryland.
Ο κύριος μελετητής των έργων του Αρχιμήδους είναι ο Reviel Netz στο Stanford. Κάνει εξαιρετική δουλειά και έχει ήδη εκδώσει δύο τόμους [Reviel Netz, The Works of Archimedes, Volume I: The Two Books On the Sphere and the Cylinder (2014) και Reviel Netz, The Works of Archimedes, Volume II: On Spirals (2017)].
Βέβαια, ο Αρχιμήδης πλέον ανήκει σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Ομως, σε ελληνικά εδάφη και στην ελληνική γλώσσα έχουν γραφτεί τα αριστουργήματά του (σε γλώσσα ελληνική στις αμμουδιές του Ομήρου). Μετά 200 χρόνια από την Επανάσταση, μήπως ήλθε η ώρα να δημιουργήσουμε ένα Κέντρο Μελέτης της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας;
Ο Αριστοτέλης μας έμαθε ότι δεν υπάρχει «βασιλική οδός» προς τη γνώση. Χρειάζεται πολύς κόπος, με λύπες και χαρές. Μήπως όμως η βασιλική οδός για την ανάπτυξη της χώρας μας είναι η συνέργεια της βαθιάς μελέτης του παρελθόντος μας και του μέλλοντός μας; Σε στιγμές αισιοδοξίας, ανακαλώ τον στίχο του ποιητή Πέρσι Μπις Σέλεϊ «Another Athens shall arise…». Και τότε θα γίνουν πράγματα όμορφα και μαγικά. Γιατί όχι στα επόμενα χρόνια;