Κύριε διευθυντά
Επιτρέψτε μου μερικές επιμέρους διορθώσεις στο κατά τα άλλα εύστοχο κείμενο του κ. Σάκη Μουμτζή (10/9/2022), που μας θυμίζει ότι πρέπει να μνημονεύουμε γυναίκες που θυσίασαν τη ζωή τους πολεμώντας τον ναζισμό. Αφορούν κυρίως την ηρωίδα της Αντίστασης Ιουλία Μπίμπα, η οποία εκτελέστηκε από τους Γερμανούς το 1943 για τη συμμετοχή της στην ανατίναξη των γραφείων της προδοτικής οργανώσεως ΕΣΠΟ. Κατ’ αρχάς, η Ιουλία μάλλον δεν ήταν η πρώτη αντιστασιακή γυναίκα που εκτελέστηκε στην κατοχική Ελλάδα. Ο τίτλος αυτός ανήκει κατά πάσαν πιθανότητα στη Μαριάννα Γιαννάτου, που ήταν συνεργάτις του διάσημου σαμποτέρ Ιβάνοφ. Αυτός συνελήφθη κατόπιν προδοσίας στις 8 Σεπτεμβρίου του 1942, πριν γίνει η ανατίναξη της ΕΣΠΟ. Η Μαριάννα συνελήφθη ένα μήνα αργότερα απ’ αυτόν, τον Οκτώβριο του 1942, καταδικάστηκε σε θάνατο μαζί του στις αρχές Δεκεμβρίου του 1942, και εκτελέστηκε δι’ αποκεφαλισμού τον Φεβρουάριο του 1943.
Επίσης, η Ηλέκτρα Αποστόλου που αναφέρει δεν ήταν αντιστασιακή, αφού στον ενάμιση χρόνο περίπου από τότε που δραπέτευσε από τη φυλακή μέχρι τη σύλληψη και δολοφονία της ήταν υπεύθυνη της «Διαφώτισης», δηλαδή της προπαγάνδας για το ΚΚΕ στις τάξεις της ΕΠΟΝ, της νεολαίας του κόμματος. Οπως ξέρουμε, τέτοια προπαγάνδα στόχευε και τους Βρετανούς μαζί με τους Γερμανούς. Αν ο κ. Μουμτζής ήθελε να μας δώσει ένα παράδειγμα αριστερής αντιστασιακής που όντως εκτελέστηκε για τη δράση της, θα έπρεπε να είχε αναφέρει την Ηρώ Κωνσταντοπούλου. Αυτή ήταν μια δεκαεφτάχρονη κοπελίτσα που επίσης ανήκε στην ΕΠΟΝ αλλά συνελήφθη γιατί έλαβε μέρος σε σαμποτάζ και εκτελέστηκε τρεις μέρες πριν από τη Λέλα Καραγιάννη.
Πιο σημαντικές είναι οι διορθώσεις που αφορούν την οργάνωση ΠΕΑΝ στην οποίαν δρούσε η Ιουλία. Αντίθετα με τα όσα αναφέρει ο κ. Μουμτζής, η ανατίναξη των γραφείων της ΕΣΠΟ ήταν μια καθαρά ελληνική επιχείρηση που έγινε χωρίς ανάμειξη των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών, με τις οποίες η ΠΕΑΝ δεν είχε καμιά σχέση και δεν είχε πάρει ούτε χρήματα ούτε υλικά για σαμποτάζ. Μάλιστα, στην αρχή οι Βρετανοί πίστευαν ότι δεν ήταν δυνατόν να έχει γίνει ένα τόσο μεγάλο σαμποτάζ από αμιγώς ελληνική αντιστασιακή οργάνωση, και απέδιδαν το σαμποτάζ σε συνεργασία με Γερμανούς αντιναζιστές! Γι’ αυτό επικροτώ την πρόταση του κ. Μουμτζή να ονομασθεί δρόμος ή πλατεία για την Ιουλία Μπίμπα, ιδίως ύστερα από τη συγκινητική περιγραφή που μας δίνει για την ταπεινή καταγωγή της.
Οσο για τη Λέλα Καραγιάννη που εκτελέστηκε στις 8 Σεπτεμβρίου του 1944, αυτή στέκεται πολύ ψηλά. Δεν ήταν απλός πράκτορας που δρούσε σαν πληροφοριοδότης ή σαμποτέρ, αλλά σημαντικό στέλεχος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών στην κατεχόμενη Αθήνα. Αποτελούσε βασικό κόμβο του δικτύου που συνέδεε την κατεχόμενη Αθήνα με το μυστικό αρχηγείο αυτών των υπηρεσιών στα τουρκικά παράλια του Αιγαίου, στον Τσεσμέ. Διέθετε τους δικούς της πράκτορες στρατηγικά τοποθετημένους σε γερμανικές στρατιωτικές υπηρεσίες και τροφοδοτούσε με ασυρμάτους και υλικά για σαμποτάζ άλλες αντιστασιακές ομάδες που δρούσαν στην Αθήνα. Ο γράφων, στη βιογραφία του για τη Λέλα που μόλις κυκλοφόρησε στα αγγλικά υπό τον τίτλο «The Improbable Heroine: Lela Karayanni and the British Secret Services in World War II Greece», παρουσιάζει αδιάσειστα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι η δράση της ακολουθούσε οδηγίες από ανώτερα κλιμάκια των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών που δεν έχουν ταυτοποιηθεί. Τέτοια δράση όντως προσέφερε πολύτιμες υπηρεσίες στον Συμμαχικό αγώνα ενάντια στον ναζισμό, και γι’ αυτό η Λέλα ανήκει δικαιωματικά στο πανευρωπαϊκό πάνθεον των ηρωίδων του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.