Κύριε διευθυντά
Οταν υπεγράφη η συνθηκολόγηση της Ιταλίας στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, υπήρχαν στην Ελλάδα 240.000 Ιταλοί στρατιώτες σε 12 μεραρχίες.
Η Μεραρχία Πινερόλο, που ήταν εγκατεστημένη στη Θεσσαλία, ήταν η μόνη που αποφάσισε να προσχωρήσει στις συμμαχικές δυνάμεις. Οι άλλες αφέθηκαν αμαχητί να παραδοθούν στους Γερμανούς, εκτός από τη Μεραρχία Aκουι της Κεφαλονιάς που αντιστάθηκε και εξοντώθηκε. Τις συμμαχικές δυνάμεις εκπροσωπούσαν στην Ελλάδα η εκεί εγκατεστημένη Βρετανική Αποστολή και το Κοινό Γενικό Στρατηγείο Ανταρτών (ΚΓΣΑ) που κάλυπτε τον ΕΛΑΣ, τον ΕΔΕΣ και το 5/42 Σύνταγμα Ψαρρού (ΕΚΚΑ).
Ο αρχηγός της Μεραρχίας Πινερόλο, στρατηγός Ινφάντε, πείσθηκε να προσχωρήσει στις συμμαχικές δυνάμεις, κυρίως από τον δυναμικό διευθυντή της Αβερωφείου Γεωργικής Σχολής Λαρίσης με τον οποίο είχε κοινωνικές σχέσεις, τον γεωπόνο Φιλοποίμενα Τζουλιάδη, σύζυγο της αδερφής του συγγραφέα Δ. Καραγάτση.
Η προσχώρηση της Μεραρχίας έγινε με βάση ένα πρωτόκολλο συνεργασίας που προέβλεπε τη διατήρηση του οπλισμού των διαφόρων τμημάτων που προσχώρησαν, ώστε να πολεμήσουν, δίπλα στα τμήματα του ΕΛΑΣ, τους Γερμανούς. Το πρωτόκολλο υπεγράφη από εκπροσώπους της Βρετανικής Αποστολής, καθώς και από εκπροσώπους του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ. Ενα μήνα αργότερα, ο ΕΛΑΣ πραγματοποίησε αιφνιδιαστική επιχείρηση αφοπλισμού των Ιταλών. Δεν βρήκε αντίσταση στο πεζικό. Κάποια αντίσταση προέβαλε το Σύνταγμα Ιππικού αλλά κατεστάλη γρήγορα.
Οι άοπλοι πλέον Ιταλοί συγκεντρώθηκαν κυρίως στη Νεράιδα, έναν παραθεριστικό οικισμό της πόλης της Καρδίτσας, δημιουργηθέντα με πρωτοβουλία του Νικολάου Πλαστήρα. Ωραία σπίτια μέσα στα έλατα. Ηταν περί τις 6.000 οι Ιταλοί όταν έφτασαν εκεί οι Γερμανοί περί τα τέλη Νοεμβρίου, στο πλαίσιο των μεγάλων εκκαθαριστικών επιχειρήσεων που πραγματοποίησαν προς τα τέλη του 1943, για να χτυπήσουν τους αντάρτες και να τιμωρήσουν τους αποστάτες Ιταλούς. Οι Γερμανοί σκότωσαν όσους είχαν απομείνει στη Νεράιδα επειδή ήταν άρρωστοι. Λεηλάτησαν τις αποθήκες εφοδίων και έκαψαν όλα τα σπίτια. Ολοι οι άλλοι Ιταλοί σκόρπισαν στα βουνά και στα λαγκάδια. Με ελαφρύ ρουχισμό στο πολικό ψύχος του χειμώνα 1943-1944, σε υψόμετρο 1.200 μ., χωρίς τρόφιμα, κυνηγημένοι από παντού, υπέφεραν τα πάνδεινα.
Οταν επέστρεψαν μετά την αποχώρηση των Γερμανών, βρήκαν τα σπίτια καμένα. Αστεγοι, χωρίς εφόδια, χωρίς ιατρική περίθαλψη, στο τσουχτερό κρύο, πέθαιναν ομαδικά, κάθε μέρα. Οι νεκροί είχαν υπερβεί τους χιλίους, όταν, επιτέλους, ο ΕΛΑΣ και η Βρετανική Αποστολή συμφώνησαν να τους μοιράσουν στα σπίτια των Αγραφιώτικων χωριών. Υπήρχε κίνητρο για τη φιλοξενία τους: μισή χρυσή λίρα τον μήνα για κάθε φιλοξενούμενο. Ολοι οι φιλοξενηθέντες επέστρεψαν στα σπίτια τους και μάλιστα μερικοί ζευγαρωμένοι με Αγραφιώτισσες. Στη γενέτειρα Καστανιά, η όμορφη Αμαλία παντρεύτηκε τον φιλοξενούμενο, ευπαρουσίαστο και σοβαρό Ιταλό. Απέκτησε πέντε όμορφες Ελληνοϊταλίδες τις οποίες φέρνει συχνά στην Ελλάδα και ιδιαίτερα στη γενέτειρα. Τελευταία, έρχονται με τις οικογένειες που δημιούργησαν. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αισθάνονται, όπως λένε οι ίδιες, περισσότερο Ελληνίδες παρά Ιταλίδες.