Κύριε διευθυντά
Επτά σοφοί μίλησαν για την Ανάσταση («Καθημερινή», φ. 15-16.4.23). Ωστόσο μπορεί να υπάρχει ένα μικρό περιθώριο να επανέλθουμε στις ποικίλες πλευρές από τις οποίες μπορεί κανείς να θεωρήσει αυτό το μεγαλειώδες θέμα.
Η πρώτη είναι η βαθύτατα ανθρώπινη (αν και υποτιμώμενη, τέτοιες μέρες) λογική άποψη: ούτε οι σωτήριες θεϊκές επεμβάσεις, ούτε η ανάσταση νεκρών είναι περιγράψιμες και επαληθεύσιμες – άρα η Λογική δεν έχει κανένα περιθώριο να τις δεχθεί. Και δεν φταίει βέβαια η Λογική που θα αρκούνταν σε μια αξιοπρεπή στωικότητα.
Η δεύτερη θεώρηση είναι οι διαβεβαιώσεις των θρησκευτικών δογμάτων – οι οποίες πάντως δύσκολα μπορούν να γίνουν αντικείμενο «αναλύσεων», αφού το μεγαλύτερο μέρος τους κείται εκτός Ιστορίας. Και επομένως παραμένουν ως σπουδαία ατομικά και εκκλησιαστικά δεδομένα αξιοσέβαστης πίστεως και λατρείας – και όχι ως αντικείμενα λογικών αναλύσεων.
Η τρίτη θεώρηση είναι οινοεί-λογική, αλλά κατά βάθος είναι απλώς αναλογική-ευχολογική: ο σπόρος πεθαίνει μες στη γη, και ανίσταται ως φυτόν· μια γιγαντιαία μαύρη τρύπα γερασμένης αστρικής ύλης κινείται με ταχύτητα 2 εκατομμυρίων μέτρων ανά δευτερόλεπτο – και γεννά πίσω της μέγα πλήθος από νεαρά αστέρια.
Υπάρχει όμως και μια τέταρτη θεώρηση: πλήθος συνανθρώπων μας, οι οποίοι δεν ασπάζονται μεν ένα θρησκευτικό δόγμα (και που θεωρούν τον εαυτό τους «ορθολογιστή»), φαίνεται όμως ότι ενίοτε βιώνουν εσωτερικές άρρητες εμπειρίες των εξής δύο κατηγοριών:
Πρώτον, η αίσθηση των συγκλονιστικών διαστάσεων (εν χρόνω και χώρω) των Συμπάντων, όπου ανήκει και ο κόκκος κόνεως Γη, δίνει μάθημα βαθιάς υπαρξιακής σεμνότητας, με την ιλιγγιώδη έκταση των συνεχών καταστροφών (οιονεί θανάτων) που περικλείουν. Συνειδητοποιώντας ότι ολόκληρα τα Σύμπαντα αυτά ζουν χάρις στον Ετερομορφοδίαιτο Θάνατο – κι εμείς μέσα, βεβαίως.
Τέλος, μια δεύτερη εσωτερική εμπειρία μερικών «ορθολογιστών» είναι ίσως ότι το Εγώ δεν είναι «πράγμα» αλλά συστημική ιδιότητα άπειρων Σχέσεων με τα αντικείμενα και κυρίως με τους Αλλους. Μ’ άλλα λόγια: «είμαι οι Αλλοι» (η αγαπητική απόβλεψη της ύπαρξής μας, που λέει ο Βιρβιδάκης, σελ. 7, σ. 5) – γεγονός που θα μπορούσε να προκύπτει κι απ’ την κατά Ιωάννην φύση του θείου («ο Θεός αγάπη εστί», Α΄ 4.16). Οπότε, για όσους τυχόν βιώνουν αυτή τη βαθιά εμπειρία, είδος «ανάστασης» του Εγώ μου θα μπορούσε να είναι η επιβίωση του πλήθους των αγαπώμενων Αλλων που με δόμησαν.
Παραμυθίες πολύπλευρες – αλλά αδύναμες και χαμηλόφωνες.
