Κύριε διευθυντά
Με αφορμή την «Ημέρα της Γυναίκας» (8 Μαρτίου) όσο κι αν δεν συμφωνεί κανείς με παρόμοιες βραχύχρονες «επετείους», λίγες σκέψεις για ένα φαινόμενο σε έξαρση παγκοσμίως, δυστυχώς και στην Ελλάδα. Οι αριθμοί, που είναι αμείλικτοι για τις γυναικοκτονίες, δεν μπορεί να μας αφήνουν αδιάφορες, ούτε αδιάφορους.
Με δεδομένο ότι οι περισσότερες γυναικοκτονίες εδώ, είχαν ως αφορμή την απόρριψη των δραστών, την ανασφάλεια και τα εικαζόμενα τραύματά τους, προσπάθησα να ακολουθήσω μία αντίστροφη, χρονικά και εννοιολογικά, πορεία, βαδίζοντας από την αφορμή στα αίτια. Η ελληνική μυθολογία, που είναι πάντα ένας σοβαρός «χορηγός» ιδεών και λύσεων, υπήρξε αρωγός μου σ’ αυτό.
Συνέπεσε και η μελέτη για τον αιγιπόδη θεό Πάνα και έτσι οι σκέψεις προέκυψαν πιο εύκολα, αλλά όχι αβασάνιστα.
Ας σημειωθεί ότι σύμφωνα με τη μυθολογία, αμέσως με τη γέννησή του ο Πάνας έχει ήδη απορριφθεί, πρώτα από τη μητέρα του, η οποία δεν πρέπει να τον βρήκε τόσο… ελκυστικό όσο προσδοκά η μητρική αγκαλιά για τα παιδιά της και ιδιαίτερα για την αρσενική τους εκδοχή. Το πρώτο τραύμα εγγράφεται και μάλιστα ανεξίτηλα. Ακολουθεί τον Πάνα, και δη χωρίς να γνωρίσει ποτέ τον ευφημισμό του «μετατραυματικού». Αυτό υπαγορεύει τη συμπεριφορά του, αλλά και τη δράση του απέναντι στις Νύμφες εκείνες, οι οποίες τον αρνούνται.
Αλλά και στον Ολυμπο, δεν πέρασε καλύτερα: Οταν τον είδαν οι θεοί, εγέλασαν άπαντες για τη δυσμορφία του, ανοίγοντας τον δρόμο προς το γνωστό μας bullying. Γι’ αυτό και εκείνος, όταν μεγάλωσε… από νυμφαγέτης γίνεται νυμφοκτόνος. Οταν τον απορρίπτουν οι αιθέριες Νύμφες, τις εκδικείται βάναυσα, μεταμορφώνοντας τη μία, κομματιάζοντας την άλλη και εξαντλώντας κάθε τρόπο για την εξόντωσή τους.
Η μεταφορά είναι σαφής, δεν χρειάζονται εξηγήσεις και εξηγεί το γιατί οι αρχαίοι επέλεγαν, «ουχί τους ωφελιμωτάτους, αλλά τους μυθωδεστάτους των λόγων».
Εν αρχή ην ο μύθος, λοιπόν, σαν μεταμφιεσμένη, πρόδρομη σκηνή μιας a posteriori παράστασης, όπου οι απωθημένοι στα παρασκήνια θεοί επιστρέφουν ως αρχετυπικοί πυρήνες των συμπλεγμάτων μας, για να διεκδικήσουν τον ρόλο τους στο έργο της ζωής.
Η πολυπλοκότητα του μύθου ή ενός μυθολογικού χαρακτήρα εμφανίζεται σαν προλογική περιγραφή μιας μεταγενέστερης κοινωνικής συνθήκης.
Ετσι, η ονοματοδοσία δεν άργησε να έρθει: ο λόγος για το «αιγιπόδειο σύμπλεγμα», ομοιοκατάληκτο με το Οιδιπόδειο, κι ας μου συγχωρήσουν οι ειδικοί το τόλμημα. Η πεποίθηση ότι μελετώντας την αρχαιότητα κατανοούμε καλύτερα τον κόσμο, αλλά και τον εαυτό μας, ακόμη και τώρα, στην εποχή της εικονικής πραγματικότητας, φαίνεται να εδραιώνεται καθημερινά όλο και περισσότερο, όσο και να θέλουμε να την αγνοούμε.
Αρκεί να μην περιοριστούμε μόνον σε μια στείρα κατανόηση.
Χρειάζεται αναθεώρηση ο τρόπος που βλέπουμε τους/τις συντρόφους μας, ο τρόπος που μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. Είμαστε όλοι γονείς, και οι άτεκνοι βεβαίως. Αν το συνειδητοποιήσουμε, θα είναι πολύ καλύτερα για τις επόμενες γενιές. Καλύτερα για όλους.
Καλύτερα για μας. Us too.
