Κύριε διευθυντά
Από ενδιαφέρον παρακολουθώ τον τρόπο που η παιδεία μας αντιμετωπίζει τη νεοελληνική λογοτεχνία. Ιδίως στις Πανελλαδικές Εξετάσεις που, ακατανόητα για εμένα, γίνεται είδηση. Βλέποντας τα θέματα των φετινών εξετάσεων η λύπη, η έκπληξη και η βαθιά απογοήτευση με οδήγησαν να συντάξω αυτή την επιστολή. ∆όθηκε στους υποψηφίους το θαυμάσιο ποίημα του Κωστή Παλαμά «Το ταξίδι», εξαίρετο δείγμα στοχασμού και στιχουργίας. Η επιτροπή επιλογής των θεμάτων πληροφορεί τους μαθητές, και όλους εμάς, πως το ποίημα ανήκει στη συλλογή «Τα 100 καλύτερα ελληνικά ποιήματα», εκδόσεις Γλάρος. Το ποίημα «Το ταξίδι» ανήκει στη συλλογή «Τραγούδια της Πατρίδας μου» του 1886. Αυτό σημαίνει πως η επιλογή έγινε από ανθολογία χωρίς να γίνει η επιβεβλημένη αναφορά. Μα κι αν ο υπεύθυνος δεν είχε στη βιβλιοθήκη του ή στη βιβλιοθήκη του υπουργείου Παιδείας την πλήρη ποιητική συλλογή –που θα έπρεπε– είναι αυτονόητο πως έπρεπε να αναγράψει την Παλαμική συλλογή. ∆εν έχω συναντήσει ποτέ αναφορά πηγής για λογοτεχνικό κείμενο ανθολογία. Αυτό είναι δόκιμο στη σπάνια περίπτωση που η αρχική πηγή έχει χαθεί και αναφέρουμε πως ένα συγκεκριμένο κείμενο «διασώθηκε» εντός Ανθολογίας.
Ακόμη κι αν έγραφε στα θέματα «από την έκδοση τάδε» θα ήταν ατόπημα. Η σαφής διατύπωση «από τη συλλογή» είναι ακατανόητη, επιεικώς άστοχη, αλλά και κάτι ακόμη: ένδειξη προχειρότητας, έλλειψη μέτρου, άγνοια και αφέλεια, απώλεια σεβασμού και δυσκολία επίγνωσης κάθε ιστορικής ευθύνης. Λυπάμαι και τον εαυτόν μου διότι αυτή η «γρατζουνιά» μας κρίνει όλους. Δεν διαχωρίζω τη θέση μου. Απολογούμαι κι εγώ στα παιδιά μου, στους μαθητές μου, στους ακροατές της μουσικής, στους ποιητές…
* Συνθέτης, διευθυντής των Μουσικών Σχολών του Ωδείου Αθηνών, Βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών
