Κύριε διευθυντά
Συμπληρώθηκαν είκοσι χρόνια από την εκδημία (1.3.97) του λυρικού φιλοσόφου-δοκιμιογράφου, του χαρισματικού ομιλητή Χρήστου Μαλεβίτση, κατά την περίοδο ’87-’97 τακτικού συνεργάτη της «Καθημερινής» – ας επιτραπεί δε ως εκ τούτου να θεωρήσουμε ότι εκείνα τα δέκα χρόνια παρουσιάζουν ιδιαιτερότητα, εκείνη ακριβώς της φιλοξενίας στις σελίδες της, της φιλοσοφικής του σκέψης με δοκίμια υπό τον γενικό τίτλο στήλης «Ανθρωποι καί Ιδέες». Είναι δε δοκίμιον «έργον άμεσου στοχασμού και έντεχνου λόγου». Με τα δύο αυτά στοιχεία σε διαλεκτική σχέση. Σχετικά, η Ιστορία Νεοελληνικής Λογοτεχνίας (Δ. Τσάκωνα) γράφει για τον Μαλεβίτση «(…) ως σύνθετο τέκνο των κυριοτέρων φιλοσόφων έχει ένα έργο επιβλητικό – υπόδειγμα φιλοσοφικού νου με στέρεη σπονδυλική στήλη».
Τα περίπου 32 βιβλία του, σε κάποια εκ των οποίων περιλαμβάνονται και πολλά δοκίμιά του από την «Καθημερινή», έχουν σχεδόν όλα εξαντληθεί και επανεκδοθεί , ο δε Σύνδεσμος Φίλων Χρήστου Μαλεβίτση έχει εκδώσει και σε ηλεκτρονική μορφή το έργο του προσφορά στο ευρύτερο κοινό. Και ίσως τώρα παρουσιάζεται η ευκαιρία, με κατάλληλη προετοιμασία διδασκόντων και διδασκομένων, να συμβεί παιδευτικά στην Ελλάδα ό,τι από καιρό έχει συμβεί στην Κύπρο, όπου στις αλλεπάλληλες εκδόσεις δοκιμίων του εκεί υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού έχουν φιλοξενηθεί δοκίμια του Χρήστου Μαλεβίτση, προς διδαχή στη Β΄ και Γ΄ Λυκείου. Αναμφίβολα φιλοσοφική προσέγγιση ανώτερη υπάρχει, δύσκολα όμως με την ποιητική έκφραση του φιλοσοφικού λόγου του Μαλεβίτση, ο οποίος λόγος έτσι ενσταλάζεται στην ψυχή του αναγνώστη δημιουργικά και τη μεταποιεί, τη μεταστρέφει, με τον φωτισμό της από την υπαρξιακή α-λήθεια. Πίστευε ότι πνευματική ζωή είναι κοινωνία πνευμάτων και απευθυνόταν με τα γραπτά του και σε απλούς ανθρώπους, με δωρημένη όμως υπαρξιακά ευαίσθητη συνείδηση, για να τους ανακηρύξει κι αυτούς, δίπλα στον πρώτο τη τάξει Νικηφόρο Βρεττάκο, «μηλαδέλφους του της μέριμνας περί του εσχάτου νοήματος». Μέριμνα, που δεν είναι ίδιον απαραίτητα της υψηλής μόνον διανόησης, αλλά και της γνησιότητας, της αυθεντικότητας στην υπαρξιακή απλότητα. Κάτι που συνειρμικά από μια πλευρά θυμίζει το «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι», αν και, όπως συνήθιζε να λέει ο φιλοσοφός μας, πολλά πράγματα, όχι απλά αλλά μόνο αινικτικά μπορούν να παρουσιασθούν και αντίστοιχα «στην αιχμή» μόνο να συνειδητοποιηθούν. «Η ρήξη της βασκανίας είναι απλή, αλλά και άπειρα δυσχερής» για να προσεγγισθεί η «παρουσία της μεγάλης απουσίας» μέσα στο «ιλιγγιώδες συμβαίνον». Τώρα και είκοσι χρόνια ο Μαλεβίτσης απλώς χάθηκε από την ανθρώπινη ορασιά, περαιούμενος αντίπερα, η ποιητική του πένα είχε ήδη εκμετρήσει τραγουδώντας τα ηδείας / δριμείας γεύσης γόνιμα όρια του εν τω κόσμω υπάρχειν, εκείθεν των οποίων άρχει ο αρχέγονος Θεός. Απερχόμενος άφησε πίσω του το επιτύμβιο: «Χαίρε ζωή / Πλατιά ζωή / Ζωή αγία».
Δημητρης Ταμπαογλου
Υμηττός